Tổng thống Donald Trump và Thượng nghị sĩ John McCain ngày càng mâu thuẫn. Mâu thuẫn ngay từ những lời nói, quan điểm của họ. Hôm 16/10, lời chỉ trích của ông McCain như gáo nước lạnh dội vào phong cách chính trị riêng biệt của Tổng thống Donald Trump.
Đêm 16-10, trong buổi lễ nhận huân chương Tự do của Trung tâm Hiến pháp Quốc gia ở TP Philadelphia, bang Pennsylvania (Mỹ), thượng nghị sĩ John McCain đă lên án các cá nhân “theo chủ nghĩa dân tộc nửa mùa, không thực chất, chỉ chăm chăm t́m người đổ lỗi thay v́ giải quyết vấn đề”. Theo ông, những người có thế giới quan như vậy cố níu giữ “những điều giáo điều mệt mỏi” mà người Mỹ đă cố từ bỏ đều “không phải là người yêu nước”. Sự đối đầu giữa Chủ tịch Ủy ban Quân vụ Thượng viện John McCain và Tổng thống Trump đang ngày một rơ rệt.
Đối đầu từ lời nói…
Dù không đề cập trực tiếp tên ông Trump nhưng có thể dễ dàng nhận ra ông McCain chỉ trích chủ trương “nước Mỹ là trên hết” của nhà lănh đạo Mỹ cũng như các tác động đến vị thế của nước Mỹ. Chín tháng vào Nhà Trắng, ông Trump quyết mạnh tay phá thỏa thuận Iran, rút Mỹ khỏi thỏa thuận khí hậu Paris, đ̣i các đồng minh đóng góp nhiều hơn cho liên minh, chia sẻ chi phí với Mỹ, đ̣i giảm đóng góp cho LHQ… Theo Politico, lời b́nh luận của ông McCain nhắm thẳng vào phong cách chính trị của ông Trump.
Trả lời phỏng vấn trên đài phát thanh ngày 17-10 (giờ Mỹ), ông Trump cảnh cáo sẽ có lúc ông “đánh lại” và điều đó sẽ chẳng hay ho ǵ. Không chịu kém, nói với các nhà báo từ trụ sở Quốc hội cùng ngày, thượng nghị sĩ John McCain tỏ thái độ xem nhẹ lời đe dọa này, rằng trước ông Trump ông đă từng có nhiều đối thủ nặng kư không kém. Quan hệ giữa hai ông Trump và McCain đă gập ghềnh từ hồi ông Trump c̣n tranh cử tổng thống. Ông McCain chỉ trích các phát ngôn ông Trump đưa ra trong quá tŕnh tranh cử và từng thậm chí rút lui không ủng hộ ông Trump sau khi lộ thông tin tỉ phú Mỹ từng khoe khoang về chuyện quấy rối t́nh dục phụ nữ.
Thời gian gần đây ông McCain đă hai lần làm hỏng nỗ lực thông qua dự luật thay thế luật bảo hiểm y tế Obamacare của phe Cộng ḥa ở Thượng viện. Cuối tháng 9 vừa rồi phe Cộng ḥa tại Thượng viện Mỹ bỏ lỡ mất “thời gian vàng” hủy bỏ Obamacare. Chính ông McCain cùng hai nghị sĩ Cộng ḥa đă phản đối dự luật thay thế Obamacare của chính đảng ḿnh, dẫn đến việc lỡ mất thời gian vàng này. Không trách sao tổng thống Mỹ xem thượng nghị sĩ bang Arizona là cái gai trong nội bộ đảng Cộng ḥa. Ông Trump không giấu sự bất măn với chính trị gia nội đảng khi ngay trong ngày 17-10 đă chỉ trích ông McCain gây rối, cản đường phe Cộng ḥa tại Quốc hội. Ông McCain phản pháo mạnh rằng ông Trump đă nói “điều ngớ ngẩn”, rằng ông không bao giờ để bất đồng cá nhân ảnh hưởng vào công việc nghị sĩ của ḿnh.
Ông John McCain (phải) đang là chính trị gia thách thức ông Trump (trái) nhiều nhất trong đảng Cộng ḥa. Ảnh: AFP
Thượng nghị sĩ Cộng ḥa John McCain (giữa) trả lời báo chí tại trụ sở Quốc hội ngày 17-10. Ảnh: AP
... đến hành động
Với tư cách là chủ tịch Ủy ban Quân vụ Thượng viện, ông McCain ngày 17-10 đă tuyên bố sẽ hoăn xác nhận các vị trí chủ chốt trong Bộ Quốc pḥng do ông Trump đề cử cho đến chừng nào ông Trump ra chiến lược chi tiết hơn về cuộc chiến Afghanistan.
Trái với lộ tŕnh giảm quân ở Afghanistan thời chính phủ Obama, ông Trump hồi tháng 8 nói sẽ tăng thêm khoảng 3.500 quân nhưng không nói chi tiết chủ trương. Thượng nghị sĩ bang Arizona nói ông muốn biết tăng số lượng nhỏ quân đến Afghanistan liệu có thể thay đổi được cục diện cuộc chiến mà trước đó hàng chục ngàn quân Mỹ cũng không làm được.
Ông McCain không phải là thượng nghị sĩ đầu tiên thể hiện sự đối đầu công khai và kêu gọi những đồng nghiệp cân bằng sức ảnh hưởng của Tổng thống Trump. Trước ông McCain c̣n có thượng nghị sĩ Cộng ḥa Jeff Flake, từng viết một cuốn sách chỉ trích thái độ của đảng Cộng ḥa dẫn tới việc đưa tỉ phú New York vào Nhà Trắng. Một số thượng nghị sĩ Cộng ḥa khác cũng không giấu sự mệt mỏi với ông Trump. Thượng nghị sĩ Bob Corker mới đây đă bất ngờ thông báo sẽ về hưu, cáo buộc ông Trump đang đưa nước Mỹ đến với “chiến tranh thế giới thứ ba”. Tuy nhiên, so với nhiều nhân vật khác, lời chỉ trích của ông McCain với ông Trump có sức nặng lớn hơn nhiều. John McCain không chỉ là nghị sĩ kỳ cựu bảy nhiệm kỳ mà c̣n từng là ứng viên tổng thống.
Không chỉ hứng chỉ trích từ nội bộ đảng Cộng ḥa, ông Trump ngày 17-10 c̣n bị công kích từ cả phe Dân chủ. Cựu Phó Tổng thống Joe Biden mỉa mai ông Trump không chuẩn bị tốt cho công việc tổng thống, không hiểu biết về cách quản trị. Ông Biden đưa ra hàng loạt ví dụ về các hành động, phát ngôn đáng ngại của ông Trump, đặc biệt là xung đột chính sách với Ngoại trưởng Rex Tillerson về vấn đề Triều Tiên.
Trong khi đó, tham dự một diễn đàn ở Seoul (Hàn Quốc) cùng ngày, cựu Ngoại trưởng, cựu ứng viên tổng thống Dân chủ Hillary Clinton cũng chỉ trích chuyện chính phủ ông Trump đe dọa chiến tranh với Triều Tiên là “nguy hiểm và thiển cận”. Ông Trump thời gian gần đây liên tục đe dọa tấn công Triều Tiên và công kích nhà lănh đạo Triều Tiên Kim Jong-un.