Các công ty Trung Quốc vi phạm tác quyền đă bị tổng thống Trump kư sắc lệnh xem xét điều tra. Đây được coi như một động thái "giơ cao đánh khẽ" của ông Trump. Và ở chừng mực nào đó, sắc lệnh mang ư nghĩa nhiều hơn về mặt ngoại giao.
Tổng thống Mỹ Donald Trump tại buổi kư sắc lệnh xem xét điều tra gian lận thương mại của Trung Quốc ngày 14-8
Tổng thống Trump tiếp tục nói cứng về Trung Quốc, nhưng hành động yếu ớt hơn bất cứ những ǵ mọi người tưởng tượng. Việc tuyên bố sẽ xem xét điều tra những hành động đánh cắp chất xám vốn của Trung Quốc giống như việc bắn tín hiệu cho Trung Quốc rằng Mỹ đồng thuận cho họ tiếp tục ăn cắp vậy. - Thượng nghị sĩ Dân chủ Chuck Schumer (Lănh đạo phe thiểu số tại Thượng viện)
“Chúng tôi sẽ bảo vệ bản quyền, phát minh, thương hiệu, bí mật thương mại và các tài sản trí tuệ khác quan trọng đối với an ninh và sự thịnh vượng của chúng tôi” - Reuters dẫn lời ông Trump trong sự kiện kư
sắc lệnh trên.
“Thiệt hại đến 600 tỉ USD”
Đại diện thương mại Mỹ Robert Lighthizer theo đó sẽ có một năm để xem xét khả năng mở một cuộc điều tra vào chính sách thương mại của Trung Quốc đối với tài sản trí tuệ
hay không.
Lâu nay đă xuất hiện nhiều báo cáo cho rằng chính quyền Trung Quốc cố t́nh dùng chính sách để cạnh tranh thiếu lành mạnh.
Theo đó, cáo buộc nói rằng khi các công ty Mỹ làm ăn với người Trung Quốc, đặc biệt là lĩnh vực công nghệ, họ buộc phải chuyển giao công nghệ cho phía Trung Quốc, từ đó dẫn tới việc công ty Mỹ đánh mất lợi thế từ các phát minh của ḿnh.
Các quan chức chính quyền ông Trump ước tính hành động ăn cắp chất xám của Trung Quốc dẫn tới thiệt hại đến 600 tỉ USD, theo Reuters.
Nếu ông Lighthizer điều tra và có bằng chứng chứng minh Trung Quốc vi phạm, Tổng thống Trump sẽ có quyền áp đặt lệnh trừng phạt đơn phương đối với Trung Quốc.
Trong điều 301 của đạo luật thương mại 1974, một tổng thống Mỹ có quyền áp đặt rào cản và các biện pháp hạn chế đơn phương
nhằm bảo vệ ngành công nghiệp Mỹ trước “những hoạt động thương mại không công bằng” của nước khác.
Con bài thương thảo?
Trong một tuyên bố đưa ra ngày 15-8, Bộ Thương mại Trung Quốc cảnh báo nước này sẽ không ngồi yên “nếu hành động của Mỹ gây thiệt hại cho quan hệ thương mại song phương”.
Trong khi đó, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Hoa Xuân Oánh khẳng định “một cuộc chiến thương mại sẽ không dẫn tới đâu và cả hai nước không ai giành chiến thắng cả”.
Sắc lệnh nêu trên là lần đầu tiên ông Trump thực hiện động thái cụ thể liên quan tới các cáo buộc gian lận thương mại của Trung Quốc, nhưng nó vẫn ở mức độ khá nhẹ.
Và ở chừng mực nào đó, sắc lệnh mang ư nghĩa
nhiều hơn về mặt ngoại giao.
Báo New York Times ngày 14-8 lưu ư rằng ông Trump trong các phát biểu tại sự kiện kư sắc lệnh trừng phạt Trung Quốc chỉ nhắc tới chữ “Trung Quốc” đúng một lần, đồng thời đặt phạm vi của vấn đề ở mức độ rộng hơn.
Giới quan sát tại Mỹ, quốc tế và cả Trung Quốc đều xoáy vào vấn đề Triều Tiên trong sắc lệnh ảnh hưởng lên quan hệ kinh tế Mỹ - Trung này.
Việc tuyên bố “cân nhắc điều tra”, với thời hạn một năm để ông Lighthizer “xem xét”, rơ ràng tạo thời gian để Trung Quốc thay đổi các hoạt động thương mại, và cũng suy nghĩ thêm về các bước đi của Bắc Kinh đối với Triều Tiên - như yêu cầu của
phía Mỹ lâu nay.