Câu chuyện xảy ra năm 1892 ở Đại học Stanford. Có một cậu sinh viên 18 tuổi đang gặp khó khăn trong việc trả tiền học. Cậu là một đứa trẻ mồ côi và không biết làm ǵ để kiếm ra tiền trả học phí. Cậu bèn nảy ra một sáng kiến, cùng một người bạn khác quyết định tổ chức một buổi nhạc hội ngay trong khuôn viên trường để gây quỹ cho việc học.
Họ t́m đến người nghệ sĩ dương cầm đại tài người Ba lan Ignacy.J.Paderewski. Quản lư của Paderewski yêu cầu một khoản phí bảo đảm $2.000 để cho ông biểu diễn. Sau thỏa thuận, hai sinh viên Mỹ bắt tay ngay vào công việc chuẩn bị cho buổi tŕnh diễn thành công.
Ngày trọng đại ấy đă đến, Paderewski cuối cùng cũng đă diễn tại Stanford. Thế nhưng không may là vé chưa được bán hết. Sau khi tổng kết số tiền bán vé, họ chỉ có được $1.600. Quá thất vọng, họ đến chỗ của của Paderewski để tŕnh bày hoàn cảnh của ḿnh. Hai người sinh viên đưa Paderewski toàn bộ số tiền bán vé, cùng với tờ cam kết nợ $400, và hứa rằng sẽ trả số nợ ấy sớm nhất có thể.
“Không”, Paderewski nói - “Cái này không thể nào chấp nhận được.” Ông xé tờ cam kết, trả lại $1.600 cho hai chàng sinh viên và nói: “Cầm lại $1.600 đô. Hăy trừ hết tất cả các chi phí cho buổi biểu diễn, và chi phí học phí, nếu dư th́ mới đưa cho tôi”. Hai cậu sinh viên ấy vô cùng bất ngờ, xúc động cảm ơn Paderewski.
Một việc làm nhỏ, nhưng chứng minh được nhân cách của Paderewski. Và, người nghệ sĩ dương cầm Paderewski hôm nào sau này trở thành Thủ Tướng của Ba Lan, một lănh đạo tài năng. Thế nhưng, không may chiến tranh thế giới nổ ra, đất nước của ông bị tàn phá nặng nề. Có hơn một triệu rưỡi người Ba Lan đang lâm vào cảnh chết đói, mà chính phủ của ông không c̣n tiền để có thể cứu giúp họ. Paderewski không biết đi đâu để t́m sự giúp đỡ trong cái Châu Âu đổ nát v́ chiến tranh. Ông t́m đến Cơ Quan Cứu Trợ Lương Thực Hoa Kỳ để nhờ sự trợ giúp.
Người đứng đầu cơ quan đó là Herbert Hoover, (người sau này trở thành Tổng Thống Hợp Chủng Quốc Hoa Kỳ). Ông Hoover đồng ư và Mỹ nhanh chóng gửi hàng tấn lương thực để cứu giúp những người Ba Lan đang lâm cảnh thảm họa.
Ba Lan vượt qua được thảm họa. Thủ Tướng Paderewski quyết định đi sang Mỹ để tự ḿnh cảm ơn Herbert Hoover v́ cử chỉ cao đẹp đă kịp thời giúp đỡ người dân Ba Lan trong lúc khó khăn. Khi Paderewski chuẩn bị nói câu cảm ơn th́ ông Hoover vội cắt ngang và nói: “Ngài không cần phải cảm ơn tôi đâu, thưa ngài Thủ Tướng. Không biết ngài c̣n nhớ, nhiều năm trước, ngài có giúp đỡ hai cậu sinh viên trẻ tuổi bên Mỹ được tiếp tục đi học, và tôi là một trong hai chàng sinh viên đó đấy”
VietBF@sưu tập