Thay đổi quan điểm của một người từ coi ung thư là một thảm họa sang coi nó là một cơ hội có thể có ảnh hưởng sâu sắc đến việc điều trị và thuyên giảm ung thư.
Xem nhanh
'Tư duy mục tiêu, không chỉ khối u'
Trong cuốn sách “Thuyên giảm triệt để: Sống sót sau ung thư trước mọi khó khăn”, Kelly Turner, nhà nghiên cứu và giảng viên trong lĩnh vực ung thư tích hợp và là người sáng lập Dự án Thuyên giảm triệt để, kể câu chuyện về Saranne Rothberg và một số người sống sót sau ung thư khác.
Năm 1993, người mẹ mới sinh Rothberg phải đối mặt với một cuộc hôn nhân căng thẳng và bệnh tật của người thân trong gia đ́nh trong khi vẫn duy tŕ lịch làm việc bận rộn với tư cách là cố vấn truyền h́nh. Cô cũng bị viêm tuyến vú, sau này mới biết đó là một khối u ác tính. Trong lần chẩn đoán cuối cùng vào năm 1999, bệnh ung thư của cô đă chuyển sang giai đoạn 4.
Vào thời điểm được chẩn đoán, Rothberg đă ly hôn và độc thân, đang nuôi con gái 5 tuổi, động lực mạnh mẽ để cố tiếp tục sống. Được truyền cảm hứng từ Norman Cousins, người sử dụng tiếng cười như một liệu pháp trị liệu, cô quyết định xem video của Eddie Murphy.
Cô nhận thấy rằng tiếng cười có thể xua tan tổn thương và nỗi sợ hăi. V́ vậy, Rothberg và con gái ḿnh đă cam kết làm những điều vui vẻ và cười mỗi ngày.
Cô nhận thấy rằng tiếng cười có thể xua tan tổn thương và nỗi sợ hăi. (Shutterstock)
Giữa các cuộc phẫu thuật, xạ trị và hóa trị, Rothberg đă t́m thấy sứ mệnh của ḿnh trong cuộc sống, dự tính và thành lập Quỹ Comedy Cures để mang lại “niềm vui, sự hài hước, góc nh́n vui nhộn và hy vọng” cho những bệnh nhân khác để giúp họ hồi phục.
Cô cũng nhận ra rằng căn bệnh ung thư là một hồi chuông cảnh tỉnh đối với ḿnh và quyết định làm lại cuộc đời chỉ với những giá trị tích cực như hạnh phúc và công bằng. Cô cũng trở nên có tinh thần hơn.
Sau đó, cô bắt đầu trị liệu bằng thảo dược với một thầy lang nổi tiếng người Tây Tạng Yeshi Dhonden, người đă nói Rothberg là cô “rất khỏe” trong một cuộc gặp mặt trực tiếp. Rothberg cho rằng điều này là do sự lạc quan và tiếng cười của ḿnh.
May mắn thay, cô cảm thấy các loại thảo mộc Tây Tạng đă “đánh thức” hệ thống miễn dịch của ḿnh và khối u bắt đầu co lại. Năm 2001, sau khi dùng thuốc được 18 tháng, căn bệnh ung thư của Rothberg đă biến mất.
Một số người có thể nghĩ rằng chỉ riêng các loại thảo dược Tây Tạng đă khiến bệnh ung thư thuyên giảm, nhưng Rothberg th́ không. Cô tin rằng bộ phim hài đă chữa khỏi bệnh và tiếp thêm sức mạnh cho ḿnh để điều trị ung thư. Sau đó, Rothberg tái hôn, có thêm hai người con và không bị ung thư cho đến ngày nay.
Tâm trí chán nản tác động tiêu cực đến khả năng sống sót của bệnh ung thư
Một nghiên cứu được công bố vào năm 2022 trên tạp chí Cancer Medicine đă phân tích 2.263 bệnh nhân mắc bệnh ung thư và phát hiện ra rằng mức độ căng thẳng cũng như các triệu chứng lo lắng hoặc trầm cảm của một người - nói cách khác là trạng thái tinh thần - có ảnh hưởng đến sự phát triển, điều trị và khả năng sống sót chung của bệnh ung thư hơn những yếu tố khác như thu nhập hộ gia đ́nh, số con, việc làm, tŕnh độ học vấn và môi trường sống.
Nghiên cứu chỉ ra rằng các chỉ số chẩn đoán và điều trị hiện tại dường như tập trung nhiều vào các chỉ số sinh học như nồng độ huyết sắc tố, nhưng không giải quyết được các yếu tố tâm lư hoặc kinh tế xă hội, là những biến số quan trọng không thể bỏ qua khi thiết kế các kế hoạch chăm sóc sức khỏe cá nhân hóa.
Theo nghiên cứu, những người đang vật lộn với chứng trầm cảm có khả năng sống sót tổng thể ngắn hơn 42% so với những người không bị trầm cảm.
Thực tế đó mang lại cho bác sĩ nhiều lựa chọn điều trị hơn v́ bệnh nhân có thể thay đổi trạng thái tinh thần, môi trường và các yếu tố xă hội dễ dàng hơn nhiều so với các yếu tố sinh học.
Nghiên cứu cũng cho thấy mức độ trầm cảm mà một người mắc phải có ảnh hưởng nhiều hơn đến sự phát triển ung thư so với tuổi của bệnh nhân. Hơn nữa, mức độ lo lắng mà một người cảm thấy chỉ đứng sau vị trí của khối u trong cơ thể, xét về mức độ nghiêm trọng của bệnh ung thư.
Lối sống và tư duy: Yếu tố nền tảng
Một báo cáo được công bố trên Tạp chí the Journal of Clinical Oncology đă tóm tắt các lựa chọn lối sống và tỷ lệ sống sót của 2.230 người sống sót sau ung thư vú.
Nghiên cứu này t́m thấy bốn yếu tố chính ảnh hưởng đến sức khỏe của một người, từ đó ảnh hưởng đến khả năng chống lại bệnh ung thư và kết quả điều trị ung thư của họ.
Yếu tố đầu tiên là sức khỏe thể chất. Tập thể dục, giấc ngủ, mức năng lượng, mức độ khó chịu, thói quen ăn uống và chức năng t́nh dục đều được bao hàm trong sức khỏe thể chất.
Thứ hai là sức khỏe tâm lư. Nghĩa là, bệnh nhân ung thư nên tránh những cảm giác tiêu cực, đau khổ, thay vào đó hăy tạo ra những thói quen giúp cải thiện chức năng nhận thức của họ.
Sức khỏe tâm lư tăng lên sẽ làm giảm nguy cơ tái phát ung thư. Cụ thể, sáu tháng sau khi chẩn đoán, việc có tổng điểm chất lượng cuộc sống ở mức độ cao nhất có liên quan đến việc giảm 27% nguy cơ tái phát, so với việc có điểm chất lượng cuộc sống ở mức độ thấp nhất.
Yếu tố thứ ba là phúc lợi xă hội. Sự hỗ trợ xă hội từ gia đ́nh và bạn bè có thể thay đổi trạng thái tinh thần của một người và một trong những yếu tố xă hội quan trọng nhất là mối quan hệ giữa các cá nhân. Điều này bao gồm việc có thời gian giải trí và thư giăn với gia đ́nh và bạn bè.
Yếu tố thứ tư là phúc lợi vật chất, bao gồm nhà ở và t́nh h́nh tài chính, cả hai đều có thể ảnh hưởng đến mức độ căng thẳng của một người.
Trong một nghiên cứu khác được công bố trên Tạp chí the Journal of Clinical Oncology, dữ liệu được thu thập trong khoảng thời gian 7 năm từ 660 phụ nữ được chẩn đoán mắc bệnh ung thư vú từ 65 tuổi trở lên. Theo phát hiện của họ, khi điểm kiểm kê sức khỏe tâm thần-5 (MHI-5) của bệnh nhân thấp hơn 80, nguy cơ dung nạp điều trị kém của họ tăng 136% và tỷ lệ tử vong của họ tăng 34%.
Điểm MHI-5 là một công cụ quốc tế đáng tin cậy để đánh giá sức khỏe tâm thần ở người lớn và có thể được sử dụng để phát hiện các triệu chứng trầm cảm. Điểm từ 80 trở lên được coi là có sức khỏe tâm thần tốt.
Một tổng quan hệ thống đă phân tích 198 nghiên cứu, với tổng số hơn 22.000 bệnh nhân. Họ phát hiện ra rằng các biện pháp can thiệp tâm lư-ung thư có thể có tác động đáng kể đến cảm xúc đau khổ và chất lượng cuộc sống của bệnh nhân.
Ngược lại, cảm xúc đau khổ, chẳng hạn như trầm cảm, lo lắng và thậm chí cả các triệu chứng cơ thể, cũng có thể ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của bệnh nhân.
Theo một nghiên cứu được công bố vào năm 2012, chăm sóc tâm lư xă hội có thể giúp ích nhiều hơn cho những người sống sót sau ung thư sau khi quá tŕnh điều trị thông thường của họ kết thúc.
Các thử nghiệm đă phát hiện ra rằng việc kiểm soát căng thẳng, chẳng hạn như các bài tập thư giăn, thiền định, giáo dục bệnh nhân về các nguyên tắc tâm lư và chia sẻ cảm xúc, cho thấy kết quả tích cực trong việc giảm trầm cảm, mệt mỏi và sợ tái phát.
'Tư duy mục tiêu, không chỉ khối u'
Các chương tŕnh điều trị mới đă bắt đầu nhắm mục tiêu vào suy nghĩ của bệnh nhân bên cạnh việc nhắm mục tiêu vào các khối u. Đáng ngạc nhiên là không căng thẳng không phải là câu trả lời.
Căng thẳng là điều không thể tránh khỏi khi đối phó với bệnh ung thư. Nó có thể được sử dụng để mang lại lợi ích cho việc phục hồi ung thư nếu bệnh nhân xử lư tốt. Nhưng giảm căng thẳng nhằm cải thiện cơ hội phục hồi của bệnh nhân ung thư là điều cần quan tâm.
Có nhiều cách khác nhau để giảm căng thẳng, bao gồm loại bỏ các tác nhân gây căng thẳng, tập thiền hoặc yoga, ngủ đủ giấc và tập thể dục.
Về việc ngủ đủ giấc, theo Lorenzo Cohen, giáo sư về ung thư tổng quát và khoa học hành vi, đồng thời là giám đốc Chương tŕnh Y học Tích hợp tại Trung tâm Ung thư MD Anderson của Đại học Texas, ngủ 8 tiếng là “biện pháp bảo vệ tuyệt vời chống lại căng thẳng”.
Xem những video thú vị và hài hước để nâng cao tâm trạng của bạn cũng như xua tan trầm cảm và lo lắng như Rothenberg đă làm có thể là một cách tốt để bắt đầu giảm căng thẳng. Đối với Rothberg, hài kịch giúp xoa dịu nỗi lo lắng và sợ hăi, giúp cô giảm bớt căng thẳng rất nhiều.
Kết quả là tinh thần được nâng cao, cô có thêm sức mạnh để tập trung vào quá tŕnh hồi phục và có nhiều năng lượng hơn cho người khác. Điều này đă mang lại cho Rothberg một sứ mệnh trong cuộc sống và chất lượng cuộc sống tổng thể của cô được cải thiện đáng kể.
Ngoài việc sử dụng hài kịch và tiếng cười, bạn có thể thử thiền để giảm bớt căng thẳng và phát triển tâm trí b́nh yên.
Ngoài ra c̣n có một cách khác để đối mặt với căng thẳng tinh thần.
Năm 2019, tạp chí Xu hướng Ung thư đă xuất bản một bài báo có tựa đề “Nhắm mục tiêu vào tư duy, không chỉ các khối u”. Nghiên cứu đă được thực hiện để t́m hiểu xem căng thẳng có thể hữu ích như thế nào (trái ngược với việc gây bất lợi) đối với những người có tư duy “căng thẳng đang gia tăng”.
Tư duy như vậy có thể dẫn đến những thay đổi tích cực về động lực, tâm trạng và sinh lư.
Một tư duy bắt đầu từ những liên kết cốt lơi với thế giới bên ngoài. Tư duy về cơ bản là niềm tin về thế giới và chúng có thể đúng hoặc sai. Mỗi ngày, mọi người nhận được một lượng lớn thông tin và kích thích từ bên ngoài, và tư duy của họ giúp hiểu được thông tin đó, bao gồm cả các sự kiện và t́nh huống không chắc chắn.
Ví dụ, suy nghĩ “ung thư là một thảm họa” rất có thể sẽ khiến bệnh nhân rơi vào trạng thái sợ hăi, lo lắng và trầm cảm. Kết quả là, họ có thể mất hy vọng vào cách điều trị của chính ḿnh, trở nên ẩn dật và rút lui khỏi đời sống xă hội.
Do đó, tư duy ảnh hưởng đến sự chú ư, khả năng ghi nhớ, động lực và cảm xúc trong các quá tŕnh này.
Thay đổi quan điểm của một người từ coi ung thư là một thảm họa sang coi nó là một cơ hội có thể có ảnh hưởng sâu sắc đến việc điều trị và thuyên giảm ung thư.
Bạn có thể trang bị tốt hơn cho cơ thể để chống lại bệnh ung thư và giúp một người tự tin hơn khi làm điều đó bằng cách áp dụng tư duy “căng thẳng đang tăng cường”.
Tư duy “ung thư là cơ hội” có thể giúp bạn tập trung vào việc cơ thể ḿnh đang chống chọi tốt với bệnh ung thư, thay v́ tập trung vào các triệu chứng, tác dụng phụ của việc điều trị hoặc các khía cạnh tiêu cực khác của bệnh ung thư. Nó cũng có thể thúc đẩy bạn tham gia vào các hoạt động nâng cao sức khỏe thể chất và điều trị hiệu quả.
Các biện pháp can thiệp tâm lư xă hội hiện nay để điều trị ung thư bao gồm giảm căng thẳng dựa trên chánh niệm, liệu pháp hành vi nhận thức và giáo dục tâm lư. Tuy nhiên, những can thiệp này có thể tốn kém và mất thời gian.
Các tác giả của nghiên cứu đă đề xuất các biện pháp can thiệp tư duy kịp thời và tương đối ngắn, tiết kiệm chi phí và thời gian hơn. Các cách giúp bệnh nhân phát triển tư duy “căng thẳng đang tăng cường” bao gồm việc sử dụng bộ công cụ kỹ thuật số và mô-đun trực tuyến có chứa các biện pháp can thiệp như vậy cũng như các buổi học có sự tham gia của những người sống sót sau ung thư để chia sẻ kinh nghiệm chiến đấu với ung thư của chính họ.
Hơn nữa, các tác giả khuyến nghị các nhóm chăm sóc bệnh nhân nên được đào tạo để xác định những suy nghĩ tiêu cực hoặc không thích hợp với việc điều trị ung thư.