TQ đang chứng kiến những cuộc viếng thăm cao cấp của các vị đứng đầu nước ngoài đến mức một phóng viên báo chí có nhận xét,
"Bắc Kinh đă trở thành pḥng đợi của thế giới", nơi mà các nguyên thủ quốc gia xếp hàng chờ đến lượt
"vào chầu hoàng đế đỏ Tập Cận B́nh". Trong lúc đó, Bắc Kinh ngoảnh mặt làm ngơ với các yêu cầu đối thoại của chính phủ Hoa Kỳ.
Người khách quan trọng nhất của ông Tập trong tuần qua là ông Luiz Inácio Lula da Silva, Tổng thống của Brazil, cùng với TQ và Nga là thành viên của nhóm
BRICS. Ông Tập ca ngợi ông Lula là
"bạn cũ của nhân dân TQ". Đáp lại, ông Lula cao giọng lên án vị thế thống trị của đồng Mỹ kim trong thương mại thế giới; ông đến thăm trụ sở của tập đoàn viễn thông Hoa Vĩ (Huawei), một công ty TQ bị Mỹ trừng phạt v́ vi phạm lệnh cấm vận và gây ra nguy cơ về an ninh… Về cuộc chiến tranh Nga-Ukraine đang diễn ra ông Lula cho rằng cả Moscow và Kyiv đều phải chịu trách nhiệm, c̣n Mỹ và các đồng minh NATO nên ngừng cung cấp vũ khí cho Ukraine v́ điều đó sẽ kéo dài thêm cuộc chiến. Lập trường của ông Lula đă bị các nước phương Tây phản ứng mạnh và tố cáo nngười đứng đầu Brazil phát ngôn cho luận điệu tuyên truyền của Nga và TQ.
Trước đó vài hôm, ông Tập đă tiếp Tổng thống Pháp Emmanuel Macron bằng nghi thức trọng thể chưa từng thấy như chiêu đăi quốc yến, bắn 21 phát đại bác chào mừng… Ông ta c̣n mời ông Macron dùng cơm tối rồi cùng đi Quảng Châu, thăm nhà vườn của thân phụ ông, cựu Phó Thủ tướng Tập Trọng Huân. Đáp lại, ông Macron tôn xưng cái gọi là
"sự tự chủ chiến lược" của châu Âu và cảnh cáo việc EU coi chừng bị Hoa Kỳ lôi vào cuộc chiến với TQ ở quốc đảo Đài Loan. Ảo tưởng của Macron bị phê phán khắp châu Âu và đă được phân tích trong một bài trước.
Rồi nhân tháng lễ thánh Ramadan của người Hồi giáo, ông Tập, một lănh tụ cộng sản vô thần, đă gọi điện chúc mừng Hoàng Thái tử Mohammed bin Salman, người cầm quyền thực tế của vương quốc giàu dầu mỏ Saudi Arabia. Đáp lại, ông Mohammed ca ngợi
"vai tṛ xây dựng" của TQ ở Trung Đông, một cách đá xoáy người Mỹ.
Trong khi mở rộng ṿng tay chào đón nguyên thủ các nước th́ TQ có thái độ thù địch không giấu giếm với các vị đứng đầu của nước Mỹ. Thông tin từ Ṭa Bạch ốc cho biết, ông Tập từ chối nhận điện thoại của Tổng thống Joe Biden, các giới chức quân giải phóng TQ cũng từ chối yêu cầu thảo luận của Bộ trưởng Quốc pḥng Lloyd Austin và Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Mark A. Milley. TQ đă đơn phương ngừng các cuộc đối thoại cao cấp với Hoa Kỳ từ tháng Tám năm ngoái, sau chuyến đi gây băo táp của cựu Chủ tịch Hạ Viện Nancy Pelosi đến Đài Loan.
Trên mặt trận tuyên truyền, giới truyền thông do ĐCSTQ kiểm soát và chỉ đạo chặt chẻ, liên tục đăng bài lên án những hiểm họa và lợi dụng của chủ nghĩa bá quyền Mỹ, phê phán nước Mỹ về nhân quyền, bạo lực súng đạn và kỳ thị chủng tộc. Nhân vụ các tài liệu mật về an ninh quốc gia của Mỹ bị tiết lộ trên mạng xă hội, báo chí TQ tập trung khai thác và nhấn mạnh việc Mỹ do thám các nước đồng minh. Họ chế giễu hội nghị thượng đỉnh về dân chủ mà Tổng thống Biden chủ tŕ tháng trước, nói rằng, nền dân chủ Mỹ đang gặp rắc rối to, hỗn loạn và
"đang bị suy thoái triền miên".
Ông Tập (phải) mời Tổng thống Pháp Emmanuel Macron thưởng thức bản "Cao sơn lưu thủy" bằng đàn thập lục cổ TQ, ngầm ví t́nh hữu nghị TQ–Pháp như núi cao biển rộng. (Ảnh: Yue Yuewei/Xinhua via Getty Images)
Theo nhiều b́nh luận gia, thái độ căm ghét Mỹ của TQ phản ánh nỗi tức giận của Bắc Kinh sau hàng loạt chính sách của Mỹ về Đài Loan, về Philippines, về kỹ nghệ và thương mại.
Từ năm ngoái cho đến nay, giới lập pháp cao cấp nhất của Hoa Kỳ đă liên tục viếng thăm Đài Loan hoặc tiếp xúc với vị đứng đầu của đảo quốc này. TQ coi chuyến thăm Đài Loan của cựu Chủ tịch Hạ Viện Nancy Pelosi năm ngoái hoặc cuộc gặp giữa Tổng thống Đài Loan Thái Anh Văn và Chủ tịch Hạ Viện Hoa Kỳ đương nhiệm Kevin McCarthy mới đây là hành vi khuyến khích các nhóm ly khai ở Đài Loan đ̣i độc lập với Hoa Lục.
Gần đây Bắc Kinh bất b́nh với sự gia tăng hợp tác quân sự giữa Mỹ và Philippines, theo đó Hoa Kỳ sẽ có thêm bốn căn cứ quân sự của Philippines được quân đội sử dụng, nâng tổng số căn cứ Mỹ ở đảo quốc này lên chín đơn vị. Một cuộc tập trận chung Mỹ-Philippines lớn nhất từ trước đến nay đang diễn ra ở Biển Đông càng làm TQ khó chịu.
Bộ trưởng QP Mỹ Lloyd Austin họp với Tổng thống Philippines Ferdinand Marcos Jr. tại Manila về mở rộng sự hiện diện của quân đội Mỹ tại nước này làm Bắc Kinh hết sức tức giận. (Ảnh: Jamilah Sta Rosa-Pool/Getty Images)
Những nỗi bất b́nh đó càng củng cố thêm nỗi hận trong ḷng Bắc Kinh và ĐCSTQ khi Hoa Kỳ tiếp tục áp đặt các biện pháp hạn chế xuất cảng những kỹ thuất mới và sản phẩm bán dẫn cao cấp lưỡng dụng, có khả năng chặn đứng đà phát triển của kỹ nghệ mới ở TQ, phần lớn dành cho mục đích quân sự. Một số quốc gia đồng minh của Mỹ như Nhật Bản, Ḥa Lan, Hàn Quốc, Úc và Ấn Độ cũng đi theo chính sách này, làm cho TQ rất tức giận v́ bị cô lập từ nhiều mặt.
Nh́n xa hơn, Bắc Kinh thấy Washington đă bước đầu thành công trong việc tập hợp một
"vành đai" bao vây TQ cả về quân sự, an ninh lẫn kinh tế thương mại. Thông qua các mối liên kết song phương với Nhật, Hàn Quốc, Đài Loan, Philippines, Úc và qua các hiệp ước đa phương như
QUAD (Bộ Tứ),
AUKUS (Anh+Mỹ+Úc),
G7, chính phủ Hoa Kỳ đă h́nh thành thế
"liên minh hợp tác" lấy việc chống tham vọng và mưu đồ đen tối của TQ làm trọng điểm dù không bao giờ chỉ đích danh ra nước này.
Bắc Kinh coi những hành vi nói trên của Mỹ là
"gây hấn" và
"thù địch". Ông Tập Cận B́nh, trong bài phát biểu tại kỳ họp Quốc hội TQ vào tháng trước, đă chỉ đích danh
"Mỹ bao vây, ngăn chặn và đàn áp TQ". Mối bang giao giữa Mỹ và TQ do vậy đă rơi vào điểm lạnh giá nhất từ trước đến nay và chưa thấy có triển vọng sẽ làm ấm lại.
Công bằng mà nói, Washington đă có chủ động ch́a tay ra trước để giúp làm tan băng trong mối bang giao với Bắc Kinh, pḥng ngừa những trường hợp hiểu lầm hoặc thông tin không đầy đủ dẫn đến những biến cố bất ngờ ngoài tầm kiểm soát. Tháng Mười Một năm ngoái, bên lề hội nghị G20 tại Bali, Indonesia, Tổng thống Mỹ Joe Biden đă gặp và hội đàm với Chủ tịch TT Cận B́nh để yêu cầu nối lại thông tin liên lạc cao cấp giữa chính phủ và quân đội hai nước mà TQ đơn phương cắt đứt sau chuyến đi băo táp của bà Pelosi ba tháng trước đó. Ông Biden thỏa thuận với ông Tập để cho nhân vật ngoại giao hàng đầu của Mỹ là Ngoại trưởng Antony Blinken sang Bắc Kinh đàm phán…
Nhưng bất ngờ sau đó lại xảy ra vụ khinh khí cầu do thám của TQ bay vào không phận của Hoa Kỳ. gây ra chấn động ở nước Mỹ và ông Blinken phải đ́nh chỉ chuyến đi được cả đôi bên mong đợi. Một trong những nhiệm vụ của ông Blinken là bàn với bên phía TQ thiết lập ra những
"nút chận" (guardrail), hay những
đường ranh đỏ (red lines) để cho mối bang giao song phương không bị rơi xuống vực do những hành động bất cẩn hoặc quá đáng ở những điểm nóng tranh chấp như Biển Đông hoặc eo biển Đài Loan.
Nếu không có những quy định, quy tŕnh được hai bên thống nhất bàn bạc và thông qua, nếu không có sự liên lạc đối thoại trực tiếp th́ các rủi ro va chạm sẽ rất lớn ở những nơi mà quân đội TQ và Mỹ thường xuyên đối mặt nhau ở khoảng cách gần. Chuyến đi của ông Blinken không thành có nghĩa là cả hai bên đă bỏ lỡ một cơ hội để ngăn chặn những cuộc xung đột trong tương lai.
"Trách nhiệm gây ra những khó khăn hiện nay trong mối bang giao Mỹ-TQ không thuộc về TQ", Uông Văn Bân, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao TQ trả lời báo chí gần đây khi được hỏi về triển vọng tái lập đối thoại với Washington và tổ chức lại chuyến viếng thăm Bắc Kinh đă bị đ́nh hoăn của Ngoại trưởng Blinken.
Chính quyền Bắc Kinh coi thiện chí của phía Mỹ là sáo rỗng trong bối cảnh Hoa Kỳ tiếp tục
"thù địch và gây hấn". Họ cho rằng, hai bên chỉ có thể đối thoại sau khi Mỹ chứng tỏ
"ḷng chân thành tin cậy được bằng hành động cụ thể", theo báo chí nước này. Như vậy là như thế nào đây? Uông Văn Bân nói rơ hơn:
"Hoa Kỳ cần phải chấm dứt can thiệp vào công việc nội bộ của TQ và làm hại lợi ích của TQ, chấm dứt phá hoại nền tảng chính trị của mối bang giao song phương trong lúc nhấn mạnh nhu cầu thiết lập những 'nút chận' trong mối bang giao", Uông nói. Khổ nỗi, TQ xem đó là công việc nội bộ của họ tất cả những vấn đề quốc tế liên quan như vị thế và tương lai của Đài Loan, chủ quyền và tự do hải hành trên Biển Đông hoặc quyền sống của người thiểu số ở Tây Tạng và Tân Cương! Những ai phản đối những yêu sách quái gở của Bắc Kinh đều bị cho là can thiệp vào nội bộ của TQ!
Các chuyên gia về bang giao quốc tế c̣n cho rằng, TQ không hề muốn minh bạch hóa những giới hạn trong mối bang giao với Hoa Kỳ. Bắc Kinh coi việc đặt ra các lằn ranh đỏ không thể vượt qua là một h́nh thức khác của hành động bao vây TQ của Mỹ và họ sẽ không bao giờ minh bạch đâu là giới hạn mà nếu vượt qua sẽ bị đáp trả bằng quân sự. T́nh trạng mơ hồ như hiện nay đang có lợi cho tham vọng và mưu đồ bành trướng đen tối của TQ.
Nói chuyện với báo chí tại hội nghị G7 ở Tokyo hôm thứ Ba ngày 18/4, Ngoại trưởng Blinken vẫn lạc quan rằng, sớm muộn ǵ đường dây liên lạc cấp cao Mỹ-TQ cũng sẽ được nối lại và Bắc Kinh sẽ cần làm rơ các ư định thật sự họ.
Nhưng các phân tích gia thời sự lại cho rằng, ông Tập Cận B́nh tin rằng TQ sẽ chẳng gặt hái được ǵ khi nói chuyện với ông Biden vào lúc này, lúc mà mối ác cảm của người dân và giới chính trị Mỹ đối với TQ đă sâu nặng hơn bao giờ hết. Craig Singleton, một chuyên gia nghiên cứu về TQ tại tổ chức
Foundation for Defense of Democracies có nhận xét:
"Rơ ràng ông Tập tin rằng, ràng buộc chỉ để ràng buộc là tṛ ngu ngốc. Thời điểm đối thoại đă qua rồi, bây giờ là lúc Bắc Kinh phải chuẩn bị cho khủng hoảng". C̣n giáo sư Bùi Mẫn Hân (Minxin Pei) của Claremont McKenna College ở California cho rằng TQ sẽ tái lập sự cam kết và đối thoại với Hoa Kỳ khi nào họ cảm thấy họ có nhiều ưu thế hơn, chẳng hạn sau khi Bắc Kinh đă làm sâu sắc thêm mối bang giao với các nước không phải là đồng minh của Mỹ như Brazil hoặc đă chia rẽ được sự đoàn kết giữa Mỹ và châu Âu, hủy hoại một lập trường chính trị chung cứng rắn với TQ ở hai bờ Đại Tây Dương.
"Bây giờ rơ ràng là TQ vẫn chưa đạt được vị thế đó. Thành công của Hoa Kỳ trong việc tập hợp các đồng minh và tiến hành cuộc chiến kỹ thuật chống TQ chứng tỏ rằng Mỹ vẫn mạnh hơn TQ rất nhiều và có nhiều thứ vũ khí hửu hiệu để sử dụng tùy ư", giáo sư Bùi nói với báo
New York Times.
Dẫu sao, cuộc
"ly thân" giữa hai cường quốc hạt nhân, hai nền kinh tế lớn nhất nh́ thế giới, vẫn tiềm ẩn rất nhiều rủi ro cho thế giới, cả về kinh tế, thương mại lẫn nguy cơ một cuộc chiến tranh nóng. Và đó là chuyện không một ai mong đợi cả.
News
Library
Technology
Giải Trí
Portals
Tin Sốt
Home
