06/01/20
Nhân gian đă có câu: “Chim có đàn cùng hót tiếng hót mới hay, ngựa có bạn cùng đua, nước đua mới mạnh.” Con người sống đơn lẻ, mất hết niềm vui. Ở tù với số đông vẫn ít khổ hơn làm người tù biệt giam cấm cố. Ở tù trong đất liền vẫn hơn là bị đày ra hoang đảo.
Nếu một ngày nào đó, con người không có hợp quần, không bạn bè, không ai tri kỷ, th́ chắc cuộc đời chúng ta sẽ, tẻ nhạt, vô vị. Đại dịch COVID-19 trong ba tháng vừa qua đă cho ta thấy một thế giới lạnh vắng, buồn bă khi tất cả mọi người đều “tu tại gia” và “cách ly ba bước” với tất cả mọi người.
Một cuộc thi tài thể thao không có khán giả sẽ ra sao khi không có tiếng reo ḥ, cổ vũ, hoan hô khi một trái bóng lọt lưới hay tiếng la thất vọng khi trái bóng đụng phải xà ngang. Phấn khởi và cố gắng của cầu thủ được truyền đi từ những cổ động viên của phe nhà, trong một không khí đầy màu sắc và âm thanh sôi động của cầu trường. Liệu có một trận cầu nào chỉ có hai đội giao tranh mà khán đài không có khán giả?
Vào mùa dịch mà dân chúng không thể tụ họp ở những nơi đông người, một đội banh Nam Hàn ở Seoul mới đây đă có sáng kiến dùng những búp bê t́nh dục để lấp đầy khán đài trống vắng trong một trận đấu. Sáng kiến này thay v́ được hoan nghênh th́ lại bị ban tổ chức K-League phạt 100 triệu Won, v́ cho rằng việc dùng búp bê t́nh dục thay cho khán giả là hành vi sỉ nhục và hạ thấp nhân phẩm cổ động viên phụ nữ. Liệu bạn có đồng ư với biện pháp quá khắt khe này không?
Những đôi bạn sắp cử hành hôn lễ, có tưởng tượng ra rằng ngày vui của ḿnh chỉ có đôi bên cha mẹ, mà không có bà con, bạn bè tham dự không? Lạnh lẽo và buồn bă biết bao nhiêu, v́ giờ đây nước Mỹ đang chịu một mùa dịch tai ương.
Tại thành phố Dowagiac, Michigan, đôi bạn Dan Stuglik và Amy Simonson trước đây có kế hoạch sẽ mời khoảng 160 quan khách tham dự đám cưới, nay đă thay vào đó những quan khách làm bằng b́a cứng cho ấm cúng quang cảnh nhà thờ trong ngày vui trọng đại của ḿnh.
Chúng ta có cảm thấy buồn khi ngồi ăn buổi tối một ḿnh không, hay đến dùng buổi tối trong một nhà hàng vắng ngắt? Nhiều nhà hàng đă giúp cho thực khách đỡ trống lạnh bằng cách dựng những con gấu trúc nhồi bông, để cho người ta có cảm giác, dù là tạm bợ, trong một nhà hàng đông vui. Một vài nơi, chủ nhân c̣n sáng kiến dùng h́nh nộm hay “mannequins,” cho có chút hơi hám con người.
Những giờ học online mùa dịch vô hồn làm sao sinh động, hấp dẫn, gần gũi như một buổi học ở trong giảng đường, có thầy, cô giáo, bạn bè chung quanh.
Chúng ta có muốn vào nhà hát để ngồi xem từ đầu tới cuối một ḿnh, dù cuốn phim hay tới đâu? Trên chuyến tàu điện, hay toa xe lửa ế khách, trong khoang máy bay vắng người, dù được ngồi rộng răi, không ai làm phiền đến ḿnh, nhưng chúng ta cũng không tránh khỏi cảm giác trống trải, cô đơn.
Liệu có ai nghĩ rẳng một người nổi tiếng và được mọi người xưng tụng, thương yêu như ca sĩ Thái Thanh, mà khi ra đi, v́ trong mùa dịch, tang lễ lại được cử hành đơn giản chỉ có những người trong gia đ́nh tham dự hay không. Là một người b́nh thường như chúng ta, lúc sống hay lúc chết, cũng mong được gần gũi trong t́nh thân ấm áp của thân quyến, bạn bè.
Ca sĩ không thể nào tŕnh diễn trong một hội trường không có khán giả. Linh mục, thượng tọa, ít khi thuyết pháp, giảng đạo cho chỉ một nhóm tín đồ vài ba người. Quần chúng là điều cần thiết trong mọi sinh hoạt xă hội của con người. Thiếu nó, rơ ràng là xă hội chúng ta đang bị đảo lộn.
Gần ba tháng nay các buổi họp đồng hương, hội đoàn, đơn vị, nhóm… không c̣n nữa. Cũng không ai tổ chức giới thiệu sách, tŕnh diễn ca nhạc, văn nghệ. Xe đ̣ ngưng hoạt động, phi trường vắng khách, cruise nằm ụ trên bến tàu,… và ḷng người th́ trống vắng lạnh lùng.
Bây giờ chúng ta có c̣n hiếu khách, hoan hỷ đón một người bạn ở tiểu bang xa về chơi nữa không, hay có can đảm thông báo cho người thân là mùa hè này chúng ta sẽ bay sang thăm gia đ́nh họ. Không ở lại nhà bạn bè, chúng ta cũng không dám vào pḥng ngủ, không dám lên máy bay, đi taxi hay Uber, th́ thôi ở nhà là tốt nhất.
Có thời nào mà lúc lâm chung, vợ chồng, cha con…không được gần gũi, vuốt mắt cho nhau?
Chúng ta e dè không dám gần nhau, dè dặt không dám nói nhiều với nhau, có khác chi ngày xưa, nghi ngại nh́n nhau dưới thời Cộng Sản.
Bây giờ thành phố, quận lỵ đă mở cửa lại hay mở cửa nửa chừng, nhưng ḷng người th́ c̣n ngập ngừng chưa mở. Trước kia một tuần không họp bạn ở quán cà phê đă thấy vắng, bây giờ ba tháng trời, không ngồi quán cũng chẳng sao!
Hàng quán đă mở, nhưng dân t́nh th́ e ngại. Không lẽ chúng ta đi vào hàng cà phê hay hàng ăn một ḿnh. Người xưa buồn v́ phải chịu cảnh độc ẩm, ngày nay quả thật không vui khi phải ngồi ăn một ḿnh!
Điều buồn là ḷng chúng ta đă thay đổi.
Ở nhà cũng đă quen, nhu cầu bạn bè cũng không c̣n khẩn thiết. Không đồng hương, ái hữu, không hội họp cũng chẳng sao! Không đi nghe xem văn nghệ, xem show ca nhạc cũng chẳng thấy buồn. Cả thói quen “shopping,” mua sắm đồ “sale” không c̣n là một thú vui hay nhu cầu nữa. Chuyện đó sẽ tiếp diễn sau mùa khi mùa dịch chấm dứt.
Ba tháng nay h́nh như chúng ta tiêu ít tiền hơn, không tốn tiền xăng đi lại, không cà phê, cà pháo; không cháo chợ, cơm hàng; không giao tiếp, đăi đằng, và có khi nhờ những món tiền bất ngờ thời dịch, nghe rủng rỉnh hơn!
Khác với động đất, sóng thần, kể cả chiến tranh, bệnh dịch không thấy h́nh ảnh, màu sắc, đến và đi không một tiếng động mà nó phá nát thói quen và đời sống của chúng ta, làm đảo lộn xă hội, nhân quần. COVID-19 đă tàn phá sức khỏe và tâm lư con người.
Bệnh dịch không có sức mạnh vũ băo như bom đạn nhưng sao nó lại vô hiệu hóa được cả một hàng không mẫu hạm, đánh gục cả một kỹ nghệ hàng không, xe hơi, phá đổ kinh tế cả với những cường quốc.
Và liệu con người thương yêu gần gũi với nhau hơn, hay càng ngày càng hận thù, căm ghét nhau, như nhiều hiện tượng đang xẩy ra trên thế giới hôm nay?
HUY PHƯƠNG