Thông tin này có thể khiến bạn bất ngờ. Băi thử hạt nhân của Trung Quốc nằm ở Tân Cương. Tại đây có một nơi diện tích chỉ bằng tỉnh Giang Tô nhưng không thể t́m thấy trên bản đồ, nó bị nhấn ch́m v́ nằm sâu trong sa mạc Gô Bi mênh mông.
Đây là băi thử nghiệm bom nguyên tử và bom nhiệt hạch Lốp No thuộc khu căn cứ Mă Lan. Lốp No trở thành từ thay thế nói về các cuộc thử nghiệm bom hạt nhân của Trung Quốc. Ngày nay Mă Lan trở thành cơ sở giáo dục và hiện đang được mở cửa với thế giới bên ngoài.
Mă Lan, tên của một loài hoa
Căn cứ Mă Lan nằm ở huyện Ḥa Thạc thuộc khu tự trị Tân Cương. Nó nằm trong vùng sa mạc rộng lớn bao gồm băi thử Lốp No. Đây là băi thử nghiệm hạt nhân duy nhất và sớm nhất của Trung Quốc.
Những người đầu tiên đến đây là đội quân do tướng Trương Uẩn Ngọc dẫn đầu. Ông Trương Uẩn Ngọc tham gia Bát Lộ Quân năm 1937 và được trưởng thành trong chiến tranh chống Nhật và chiến tranh giải phóng đất nước Trung Hoa, từ một người lính phổ thông trở thành tham mưu trưởng và được trao trọng trách đi t́m nơi làm băi thử hạt nhân của quân đội Trung Quốc.
Quả bom nguyên tử đầu tiên của Trung Quốc.
Vào ngày 24 tháng 12 năm 1958, tướng Trương Uẩn Ngọc dẫn một đội quân từ Đôn Hoàng đi đến Lốp No. Phải đến mùa xuân năm sau đội quân mệt mỏi mới phát hiện ra hồ nước Bác Tư Đằng trong vắt giữa vùng hoang vu khô cằn. Sau khi thị sát các vùng xung quanh, ông báo cáo với bộ tổng tham mưu quân đội Trung Quốc rằng nơi đây đất rộng người thưa rất thích hợp để làm băi thử hạt nhân.
Nguồn gốc tên gọi Mă Lan cũng là do tướng Trương Uẩn Ngọc đặt theo tên một loại hoa có nhiều ở vùng này, khi đến đây ông thấy vùng này hoang vu không một bóng người nhưng lại có loài hoa Mă Lan rất đẹp nên ông đặt tên cho nơi này là Mă Lan. Như vậy vị tướng Trương Uẩn Ngọc chính là người sáng lập ra căn cứ Mă Lan đồng thời ông cũng là người chỉ huy lănh đạo toàn bộ công việc của căn cứ Mă Lan sau này.
Những năm sau đó, căn cứ Mă Lan bắt đầu được kiến thiết xây dựng. Toàn bộ căn cứ có diện tích khoảng 100 ngàn km2 tương đương với diện tích của tỉnh Giang Tô chủ yếu để làm khu nghiên cứu lư thuyết, phân tích thử nghiệm, chỉ huy các vụ thí nghiệm nổ bom hạt nhân cùng các nhiệm vụ khác…
Bắt đầu từ năm 1960 đă có một số lượng lớn các nhân viên nghiên cứu khoa học và quân nhân đến Mă Lan để xây dựng băi thử nghiệm hạt nhân Lốp No. Thời gian sau đó, một số lượng lớn các gia đ́nh của các nhân viên nghiên cứu và quân đội đă đến Mă Lan an cư lập nghiệp và bên bờ hồ Bác Tư Đằng xuất hiện một thôn gọi là “thôn Mă Lan”.
Qua một thời gian ngắn khu căn cứ thử nghiệm hạt nhân đă có không dưới 10 vạn nhân viên kỹ thuật và quân đội đến đây làm việc. Các đoàn xe chở vật tư, các máy móc tinh xảo và thiết bị kỹ thuật từ khắp nơi trên toàn quốc ùn ùn đổ về căn cứ Mă Lan.
Những điều ít biết về Mă Lan
Ngày 13 tháng 6 năm 1959, Bộ tổng tham mưu quân đội Trung Quốc chính thức ra quyết định lấy Mă Lan làm căn cứ thử nghiệm hạt nhân và đây cũng là ngày thành lập căn cứ Mă Lan.
Mă Lan là cơ sở thử nghiệm hạt nhân đầu tiên của Trung Quốc. Ở đây có điều kiện địa lư tuyệt vời, có nguồn nước và không nằm trong vành đai động đất. Diện tích rộng cách rất xa không có khu dân cư và cho phép khi bom hạt nhân nổ các khu dân cư xung quanh đều nằm trong phạm vi an toàn. Khu vực thử nghiệm các vụ nổ hạt nhân Lốp No ở phía Đông nam Mă Lan rộng khoảng 300 km2 có một con đường chạy thẳng vào khu trung tâm gọi là “Thông Kinh lộ”.
Bắt đầu từ tháng 10 năm 1963 các bộ phận quân đội ở Lan Châu, Thẩm Dương, Tế Nam và Bắc Kinh… liên tục nhận được thông tri điều động “lực lượng đặc biệt” đến một “cơ sở đặc biệt” ở Tân Cương.
Họ cũng không biết “lực lượng đặc biệt” phải làm những ǵ chỉ biết là trải qua nhiều lần di chuyển đến chỗ này, qua chỗ nọ rồi cuối cùng là đến một nơi thần bí trong sa mạc hoang vu. Không ai rơ nhiệm vụ của ḿnh là ǵ nhưng kỷ luật quân đội không cho phép họ thắc mắc, họ chỉ được biết nơi đóng quân là Mă Lan. Các binh sĩ cũng chỉ được báo với gia đ́nh rằng ḿnh có nhiệm vụ “canh gác một căn cứ” và không được nhắc đến cái tên Mă Lan.
Chỉ trong 2 năm, Mă Lan từ một khu hoang vắng ít người biết đến trở thành một trung tâm quân sự có hàng vạn binh sĩ. Với một đội ngũ phát triển mạnh mẽ, quân đội ở đây đă thành lập 124 đoàn xây dựng công tŕnh, 546 bệnh viện, cơ sở hậu cần, xưởng sửa chữa xe cùng với 36 đoàn xe và các đơn vị hóa học.
Quân đội tập kết ở Mă Lan bắt đầu có các nhiệm vụ cụ thể: Kiến thiết doanh trại, canh gác bảo vệ, vận chuyển vật tư thiết bị, huấn luyện hàng ngày, tất cả đều tiến hành một cách có trật tự.
Chứng kiến vụ nổ hạt nhân thành công
Quả bom nguyên tử đầu tiên đă phát nổ thành công vào lúc 3 giờ chiều ngày 16 tháng 10 năm 1964.
Từ ngày 15 tháng 10 năm 1964, tất cả binh sĩ và nhân viên kỹ thuật được lệnh rút về sân bay Khai B́nh cách địa điểm thử nghiệm vụ nổ khoảng 80km. Chiều ngày 16 tháng 4 họ được trang bị kính bảo hộ màu đen đứng chờ đợi quả bom nguyên tử huyền thoại phát nổ.
Đám mây h́nh nấm khi bom nổ.
Vào lúc ba giờ chiều, các sĩ quan binh lính và nhân viên kỹ thuật được lệnh quay lưng về phía băi thử và bịt tai lại chờ chứng kiến sự thành công của cuộc thử nghiệm. Bỗng nhiên một luồng ánh sáng chói ḷa như một mặt trời thứ hai xuất hiện và tiếp theo là một tiếng nổ long trời lở đất từ phía xa truyền lại.
Sau tiếng nổ mọi người mới quay đầu lại. Thông qua kính bảo hộ họ nh́n thấy một quả cầu lửa rất lớn ở phía quả bom nổ. Khi quầng sáng chói ḷa tan dần, họ bỏ kính bảo hộ và nh́n thấy khói lửa cuồn cuộn không ngừng bốc lên cao tạo thành một đám mây h́nh nấm và đám mây h́nh nấm không ngừng cuộn khói bụi ở dưới mặt đất lên h́nh thành một cái đuôi dài.
Sau cuộc nổ hạt nhân, các nhà khoa học và binh sĩ nhảy lên vỗ tay reo mừng: “Thắng lợi rồi!”. “Thành công rồi!”. “Mao Chủ tịch muôn năm!” Ngày hôm đó rất nhiều người đă rơi nước mắt và cũng ngay sau đó trong loa truyền thanh vang lên lời động viên của Thủ tướng Chu Ân Lai: “Các bạn đă rất gian khổ!”.
Ngày 16 tháng 10 năm 1964 Trung Quốc đă thử thành công quả bom nguyên tử đầu tiên ở băi thử Lốp No, thuộc khu căn cứ Mă Lan, Tân Cương… Ngày 17 tháng 6 năm 1967, Trung Quốc lại thử thành công quả bom khinh khí nhiệt hạch đầu tiên cũng ở băi thử Lốp No.
Ngày 23 tháng 9 năm 1969 cũng tại băi thử hạt nhân Lốp No, Trung Quốc đă thử thành công quả bom nguyên tử đầu tiên ở dưới ḷng đất.
Những bí mật chưa được nói
“Được nh́n thấy cảnh tượng vô cùng hùng vĩ, được tham gia nhiệm vụ vô cùng vinh quang, nhưng niềm vui chỉ là niềm vui của riêng ḿnh v́ không có cách ǵ để báo cho người thân biết được, không thể chia sẻ cho người khác nỗi vui mừng này”.
Một cựu binh xuất ngũ từ biệt Mă Lan sau khi kết thúc cuộc thử nghiệm nhưng lại có một nhiệm vụ vĩnh viễn không bao giờ được ngừng nghỉ - đó là thỏa thuận “bảo mật” những quân nhân và nhân viên làm việc ở đây được lệnh giữ bí mật những ǵ ḿnh đă chứng kiến cho đến khi xuống mồ.
Hiện trường sau vụ nổ.
“Tôi không dám nghĩ rằng sẽ có một ngày được nói điều này”. Hầu hết những cựu chiến binh sau khi phục viên trở về quê hương tiếp tục cuộc sống b́nh thường đều phải kiên tŕ với thỏa thuận bí mật, thậm chí một số cựu chiến binh sau khi phục viên sức khỏe có vấn đề có liên quan đến công việc khi làm ở Mă Lan nhưng vẫn không dám nói với bác sĩ là ḿnh làm ǵ, ở đâu”.
Măi cho đến năm 90 của thế kỷ 20, khi trên tivi phát một số phim tài liệu như “Tiếng nổ lớn ở phía đông”, “Cờ đỏ năm ngôi sao vàng phấp phới tung bay”… họ mới biết được thời gian ấy là ḿnh đă làm công việc rất bí mật và cuối cùng công việc bí mật đó mọi người cũng sẽ biết.
Thời đó, do yêu cầu bảo mật, đơn vị và nơi công tác phải giữ kín như bưng, trên không được cho bố mẹ biết, dưới không được cho vợ con hay. Điều này cũng đă được cấp trên quy định: “Không có việc th́ không viết thư, nếu có việc th́ ít viết thư, khi viết thư không được tiết lộ bí mật”. Toàn bộ thư từ đều bị kiểm duyệt trước khi gửi đi.
Thời gian này địa chỉ ḥm thư của đơn vị là: Ḥm thư 152 Ô Lỗ Mộc Tề, thực tế Ô Lỗ Mộc Tề cách Mă Lan những hơn 500 Km. Lúc đó viết thư về nhà và đợi nhận được thư phản hồi th́ phải mất hơn 1 tháng; đặc biệt khi đang chấp hành nhiệm vụ có khi hàng nửa năm không liên lạc được với gia đ́nh.
Mă Lan ngày nay
Trong mấy chục năm, băi thử Lốp No ở căn cứ Mă Lan đă tiến hành thử thành công hơn một chục vụ nổ hạt nhân để cho Trung Quốc bước vào hàng ngũ những cường quốc sở hữu vũ khí hạt nhân. Điều này làm cho người Trung Quốc tự hào và các cường quốc khác phải lo ngại.
Mă Lan ngày nay.
Ngày nay, căn cứ Mă Lan đă trở thành một cơ sở giáo dục và cái “thôn Mă Lan” bé nhỏ ngày xưa đă trở thành một thành phố hiện đại điển h́nh với những rừng cây xanh và những hồ nước trong veo.
Diện tích sinh sống của khu vực Mă Lan rộng khoảng 7km2, các khu vực sinh hoạt được thiết kế như một thành phố thu nhỏ. Qua hơn 30 năm kiến thiết xây dựng, bộ mặt Mă Lan đă hoàn toàn thay da đổi thịt. Ngày nay rất nhiều du khách đến Mă Lan chiêm ngưỡng vẻ đẹp tự nhiên của Mă Lan và tham quan những “di sản” của các cuộc thử bom hạt nhân trước đây.
Hiện nay trên đỉnh hội trường quân đội ở đầu quảng trường Mă Lan có khắc hai chữ màu đỏ “Mă Lan” rất bắt mắt, nó cho du khách biết rằng đây là Mă Lan, là băi thử hạt nhân của Trung Quốc.
Bây giờ các cuộc thử nghiệm vũ khí hạt nhân đă được đ́nh chỉ nhưng cái tên Mă Lan đă trở thành một huyền thoại cũng như bí mật đối với rất nhiều người.
VietBF@ sưu tầm.