Vụ vỡ đập thủy điện ở Lào tuần trước gây chấn động. Hàng ngàn người chết và mất tích, thiệt hại vật chất khủng khiếp. Nhưng đó chưa phải là tất cả.
Một tai họa chết người khác đang đe dọa sinh mạng của những người sống sót sau vụ vỡ đập thủy điện ở Lào. Đó là những quả bom chưa nổ c̣n sót lại từ thời chiến tranh ẩn dưới lớp bùn lầy.
Lũ lụt đang đặt ra mối đe dọa chết người mang tên bom ḿn chưa nổ đối với những người sống sót sau sự cố vỡ đập thủy điện ở Lào.
Theo ABC News, tỉnh Attapeu ở Nam Lào, nơi thảm họa vỡ đập thủy điện Xe-Pian Xe-Namnoy xảy ra là một trong những tỉnh bị đánh bom nặng nề nhất trong chiến tranh Việt Nam, và những vật liệu chưa nổ (UXO) vẫn nằm im ĺm dưới đất với số lượng chưa được thống kê trong nửa thế kỷ qua.
Theo đó, mưa lũ ở Attapeu ngoài việc phá hủy bom ḿn c̣n sót lại trên mặt đất hoặc bị chôn vùi dưới ḷng đất c̣n có thể làm phát tán và đưa UXO bị chôn vùi trong đất hoặc bùn tới những khu vực đă được dọn sạch bom ḿn hoặc được xác nhận là không có bom ḿn.
Sự cố vỡ đập thủy điện Xe-Pian Xe-Namnoy hôm 23.7 đă trút hàng triệu tấn bùn và nước xuống các làng hạ lưu xung quanh dự án, chôn vùi nhiều nhà cửa, hoa màu, cuốn trôi nhiều người và gia súc cũng như gây ngập lụt khắp nơi.
"Các gia đ́nh từng an toàn trước sự đe dọa của UXO có thể không c̣n được an toàn nữa", Jerry Redfern, người đang sản xuất một bộ phim tài liệu về mối đe dọa liên tục của bom ḿn chưa nổ tại Lào chia sẻ.
Có một mối đe dọa chết người mới nằm dưới lớp bùn lầy đă được cảnh báo sau sự cố vỡ đập thủy điện ở Lào.
Hội Chữ thập đỏ Lào cũng đă đưa ra một cảnh báo về sự gia tăng nguy cơ của bom ḿn chưa nổ bị các máy bay Mỹ thả xuống trong chiến tranh Việt Nam sau sự cố vỡ đập thủy điện.
Theo ông Jerry Redfern, khi nước lũ rút đi, sự nguy hiểm của UXO sẽ trở nên rơ ràng hơn.
"Nếu xảy ra một trận lụt như thế này, bom ḿn chưa nổ ở những vùng chưa được dọn dẹp hoàn toàn có thể bị cuốn trôi đến những vùng an toàn khác", ông Redfern nói và cho biết thêm rằng, lũ lụt cũng có thể dễ dàng đẩy bom ḿn chưa nổ ở sâu dưới ḷng đất lên trên bề mặt, đe dọa tính mạng của người dân nhiều hơn.
Ước tính khoảng 2 triệu rưỡi tấn bom ḿn đă bị thả xuống Lào giữa năm 1964 và 1973. Khoảng 1/3 số bom này - hầu hết là bom chùm - không nổ được. Mỗi năm đều có người bị thương hoặc bị giết v́ UXO phát nổ.
Dự án thủy điện Xe-Pian Xe-Namnoy là dự án liên doanh giữa các công ty đa quốc gia gồm Ratchaburi Electricity Generating Holding của Thái Lan, SK Engineering & Construction của Hàn Quốc, Korea Western Power của Hàn Quốc và Lao Holding State Enterprise của Lào. Dự án được phát triển trên mảnh đất rộng 238 hecta tại cao nguyên Bolaven, cách thủ đô Vientiane của Lào khoảng 550 km về phía đông nam.
Chính phủ Lào đă lập ủy ban điều tra về những nguyên nhân có thể dẫn đến sự cố vỡ đập thủy điện ở miền nam nước này khiến hàng trăm người bị cuốn trôi và các làng xung quanh bị nhấn ch́m trong biển nước.