Hội nghị thượng đỉnh NATO trong bầu không khí căng thẳng

[Romano]

Tới dự Hội nghị thượng đỉnh NATO, TT Trump với tư cách là người đứng đầu NATO đã thể hiện rõ thái độ gay gắt khi nhắc tới vấn đề đóng góp để xây dựng NATO. Ông đã chỉ ra nhiều vần đề cho thấy việc tăng cường đóng góp này là hoàn toàn hợp lý. Trong khi đó nhiều nước lại đang thấy đây đang là vấn đề tốn kém không quan trọng...Tổng thống Mỹ Donald Trump đã tung ra loạt đòn công kích mới nhằm vào đồng minh của mình ngay trong ngày bắt đầu hội nghị thượng đỉnh NATO hôm 11/7, trong đó cáo buộc Đức đang là "con tin" của Nga, đồng thời yêu cầu nước này cùng các nước đồng minh khác nhanh chóng tăng chi tiêu quốc phòng.

Trump tung đòn công kích phủ đầu

Hội nghị thượng đỉnh NATO kéo dài 2 ngày tại Brussels, Bỉ được xem là thời điểm khó khăn nhất đối với khối đồng minh này trong suốt nhiều năm qua, khi mà châu Âu và Mỹ đang bị khóa trong tranh chấp thương mại căng thẳng, và chính quyền Trump yêu cầu các nước đồng minh NATO "bồi hoàn" cho Washington khoản chi phí bảo vệ châu lục này.

Các thành viên NATO ở châu Âu vốn đã lường trước được những lời chỉ trích đến từ ông Trump, nhưng đòn công kích đầy phẫn nộ mà ông tung ra ngay trong bữa sáng làm việc hôm 11/7 không khỏi khiến Tổng thư ký NATO, Jens Stolenberg, bất ngờ.

"Đức là một con tin của Nga bởi nó đang nhận được quá nhiều năng lượng từ Nga" - ông Trump nói, ám chỉ đến dự án đường ống dẫn dầu "Dòng chảy Phương Bắc II" - "Mọi người trên thế giới đều nói về điều đó, họ nói rằng chúng tôi đang chi cho các bạn hàng tỷ USD để bảo vệ các bạn, nhưng các bạn lại chi hàng tỷ USD cho Nga".

Ông Trump từ lâu đã phàn nàn rằng các thành viên NATO ở châu Âu không chi đủ ngân sách cho quốc phòng của chính họ, cáo buộc các nước này bòn rút tiền từ Mỹ và đặc biệt chỉ trích nước Đức vì điều này. Được biết, Đức - nền kinh tế lớn nhất châu Âu - chỉ đóng góp 1,24% GDP vào quốc phòng, so với 3,5% của Mỹ, tức Đức có mức đóng góp thấp hơn quy định 2% mà NATO đề ra.

"Chúng tôi đang bảo vệ Đức, Pháp và mọi người... điều này đã tái diễn nhiều thập kỷ" - ông Trump nói - "Chúng tôi sẽ không chịu đựng thêm điều này nữa".

Giới chức cùng các nhà ngoại giao NATO đang cố gắng xây dựng hình ảnh đoàn kết trong hội nghị thượng đỉnh lần này, trong lúc họ phải đối mặt với nhiều thách thức. Tuy nhiên, đòn công kích của ông Trump có thể khiến cho nỗ lực đó bị hỏng.

Trước khi rời khỏi Washington, ông Trump nói rằng cuộc gặp gỡ với tổng thống Nga Vladimir Putin ở Helsinki dự kiến tổ chức trong hôm đầu tuần tới "có thể là phần dễ chịu nhất" trong chuyến công du châu Âu của ông. Ông cũng tuyên bố rằng sẽ không để Liên minh châu Âu (EU) "lợi dụng", đồng thời cáo buộc EU dựa dẫm vào Mỹ trong vấn đề quốc phòng, trong khi lại hàng xuất khẩu của Mỹ.


"Hãy quý trọng đồng minh của các bạn"

Cuộc gặp quy tụ 29 nhà lãnh đạo phương Tây lần này có khả năng sẽ rơi vào tình trạng đối đầu mới, sau sự kiện thượng đỉnh G7 đầy chia rẽ tổ chức hồi tháng trước ở Canada. Ngay trước thượng đỉnh NATO, ông Trump đã gia tăng mức độ chỉ trích các nước đồng minh, thường xuyên nhắc tới NATO khi đề cập tới vấn đề bất đồng thương mại với châu Âu.

"EU đang khiến cho các công ty, nhân công và những người nông dân của chúng tôi không thể làm ăn ở châu Âu, và rồi họ còn muốn chúng tôi vui vẻ bảo vệ họ thông qua khối NATO, và chi tiền cho nó. Điều này không có tác dụng!" - ông Trump viết trên Twitter ngay khi đặt chân tới Brussels.

Chủ tịch EU Donald Tusk cũng đã lập tức lên tiếng phản bác lại đòn công kích của ông Trump.

"Thân gửi nước Mỹ, hãy biết quý trọng các đồng minh của bạn, sau cùng thì các bạn cũng không có nhiều đồng minh" ông Tusk nói, đồng thời nhắc nhở ông Trump rằng quân đội của châu Âu từng hỗ trợ Mỹ sau sự kiện khủng bố ngày 11/9/2001 - "Phải biết rằng ai là người bạn chiến lược và ai là vấn đề chiến lược của các bạn".

Giới ngoại giao châu Âu rất lo ngại rằng không khí căng thẳng ở G7 sẽ tái diễn ở hội nghị thượng đỉnh lần này. Trong sự kiện G7, ông Trump đã tung đòn công kích kịch liệt nhằm vào nước chủ nhà Canada, gọi Thủ tướng nước này là "không trung thực và yếu đuối".

Giới lãnh đạo châu Âu cũng lo ngại rằng ông Trump, do quá nóng vội trong việc đạt được một bước đột phá với nước Nga, có thể đưa ra nhiều thỏa thuận khiến sự đoàn kết của phương Tây bị suy yếu liên quan tới các vấn đề như Ukraine và Syria.

Trước khi tới Brussels tham dự thượng đỉnh NATO, ông Trump đã viết thư gửi tới hàng chục nước đồng minh để chỉ trích họ vì không thực hiện đúng cam kết chi 2% GDP cho quốc phòng từ nay đến năm 2024.

Đại sứ Mỹ tại NATO Kay Bailey Hutchison hôm 11/7 cho hay, đến với sự kiện lần này, Tổng thống Trump dự định sẽ tái cam kết lại đối với một trong số các nguyên tắc chủ chốt của NATO - Điều 5 - trong đó nêu rằng đòn tấn công nhằm vào một thành viên là đòn tấn công đối với tất cả.