Người ngực lép không được phép lái tàu hỏa tại Việt Nam. Luật mới ban hành, bác nào muốn lái tàu th́ chịu khó ăn uống và đi tập gym.

Dự thảo Thông tư quy định tiêu chuẩn sức khỏe của nhân viên đường sắt trực tiếp phục vụ chạy tàu mà Bộ Y tế vừa đưa ra lấy ư kiến đang gây xôn xao dư luận.
Trước đó, tháng 12.2014, những quy định quanh dự thảo Thông tư về tiêu chuẩn sức khỏe với người lái xe như “người có chiều cao cân nặng thấp, ṿng ngực lép”… không được lái xe cũng gây tranh căi và sau đó Bộ Y tế đă loại bỏ khỏi dự thảo.
C̣n lần này, việc khám sức khỏe cho các chức danh của ngành đường sắt như lái tàu, phụ lái tàu, trưởng tàu, trực ban chạy tàu ga, điều độ chạy tàu, nhân viên gác ghi, nhân viên ghép nối đầu máy, toa xe… đủ 13 mục: mắt, răng hàm mặt, tai mũi họng, tim, phổi, máu, hệ tiêu hóa, tâm thần, hệ tuần hoàn, hệ sinh dục, ngoài da – da liễu, nội tiết, u các loại và ngoại h́nh.
Khi tuyển lái tàu, phụ lái tàu là nam giới phải cao từ 1,64 m trở lên, cân nặng từ 52 kg, ṿng ngực trung b́nh từ 80 cm, lực bóp tay thuận từ 37 kg, lực kéo thân từ 100 kg.
Những trường hợp bị tràn dịch màng tinh hoàn, bệnh đường niệu đạo, dương vật phải can thiệp sẽ không đủ điều kiện tuyển cho vị trí lái tàu, phụ lái tàu.

Với nữ là trưởng tàu, trực ban chạy tàu, nhân viên gác ghi, điều độ chạy tàu phải cao từ 1,53 m, cân nặng 45 kg, ṿng ngực trung b́nh từ 75 cm trở lên.
Những trường hợp bị sa âm đạo, tử cung, biểu hiện viêm cạnh tử cung, viêm mạn tính ṿi trứng điều trị không kết quả, rong kinh, băng kinh, đa kinh, mổ lấy thai, u xơ tử cung chưa mổ hoặc đă mổ… cũng không đủ điều kiện để lái tàu, phụ lái tàu.
Chia sẻ với người viết bài này, ông Lương Ngọc Khuê – Cục trưởng Cục Quản lư khám, chữa bệnh (Bộ Y tế) cho biết, Dự thảo Thông tư này do Bộ Y tế và Cục Y tế Giao thông vận tải (Bộ GTVT) xây dựng, nhằm đảm bảo cho nhân viên đường sắt đủ sức khỏe đảm nhiệm công việc, đặc biệt là ở các vị trí có liên quan đến tính mạng nhiều người như lái tàu, phụ lái tàu, gác ghi…
C̣n qua điện thoại, ông Nguyễn Huy Quang – Vụ trưởng Vụ Pháp chế (Bộ Y tế) cũng khẳng định rằng việc đưa ra các quy định tại dự thảo Thông tư là có lư do của nó.
Với tiêu chí ṿng ngực, ông Quang cho biết, ngực có chức năng hô hấp nên là một trong những chỉ số đánh giá thể trạng sức khỏe của một người, nếu đường hô hấp tốt th́ ṿng ngực sẽ lớn. Ngoài ra, người có khối u mà làm việc trong môi trường không phù hợp, hoặc có các yếu tố nguy hại, hóa chất, khói bụi dễ gia tăng nguy cơ u ác tính hoặc gây hại cho sức khỏe, thậm chí giảm tuổi thọ; công việc đặc thù khiến thân nhiệt có thể cao hơn b́nh thường, về lâu dài có thể ảnh hưởng đến chất lượng tinh trùng, gây hiếm muộn.

Do đó, những tiêu chí này vừa đảm bảo cho chính nhân viên đường sắt, vừa đảm bảo an toàn cho hành khách đi tàu.
Một thành viên Ban soạn thảo tiêu chuẩn quy định về sức khỏe của nhân viên đường sắt cho biết, do đặc thù nghề nghiệp của ngành đường sắt, không thể muốn là dừng được để chữa bệnh, v́ thế, sức khoẻ lái tàu đ̣i hỏi chặt chẽ hơn là để tránh tai nạn.
Lái tàu thường đi đường dài, đường rừng núi, thời gian cũng dài, nên nếu có bệnh cũng không thể dừng lại để điều trị. V́ vậy, việc tuyển chặt từ đầu rất cần thiết.
Đại diện Bộ Y tế nhấn mạnh đây mới là dự thảo lần 1 và ngày 2.4, Bộ Y tế sẽ họp về dự thảo này, sau đó, họp với Cục Y tế giao thông vận tải, tiếp tục lấy ư kiến người dân và sẽ loại bỏ những ǵ không phù hợp.
Qua t́m hiểu, tôi được biết, hầu hết các quy định về sức khỏe đều có lư do chuyên môn. Việc khám tuyển đối với nhân viên ngành đường sắt rất quan trọng, bởi nó không chỉ tác động đến cá nhân họ, mà c̣n ảnh hưởng đến số phận của nhiều hành khách trên các tuyến tàu.
Con số 167 vụ tai nạn giao thông đường sắt khiến 79 người chết chỉ trong nửa đầu năm 2017, trong đó có nhiều vụ do sức khỏe của lái tàu, trực gác đường ngang không đảm bảo là minh chứng cho việc v́ sao phải chặt chẽ trong khám tuyển nhân viên đường sắt.
Cách đây vài tháng, 2 tàu hỏa suưt tông nhau tại ga Suối Vận, B́nh Thuận chỉ v́ nhân viên gác tàu mệt quá ngủ quên là một ví dụ.
Trong môi trường làm việc nặng nhọc, nhiều khi vào ban đêm, lại ô nhiễm khói bụi, nếu không đủ sức khỏe sẽ nhanh mệt mỏi và mất tập trung dẫn đến ngủ quên, thao tác nhầm dẫn đến tai nạn.
Một nghiên cứu cách đây hơn chục năm cũng cho thấy rằng, 100% công nhân lái tàu có vấn đề về tâm lư, xă hội. 32,8% ưu tư trầm cảm và 36,9% có tính không ổn định và điều này hẳn có liên quan đến 700 vụ tai nạn đường sắt năm 2001.
Ngay cả nước Pháp từng giảm được gần 20% số vụ tai nạn đường sắt khi thắt chặt kiểm tra sức khỏe nhân viên công vụ ngành đường sắt lúc tuyển dụng.
Trong môi trường làm việc nặng nhọc, không kể ngày hay đêm, quăng đường chạy tàu thường dài, địa h́nh nhiều khi hiểm trở, nếu không đủ sức khỏe để đảm bảo công việc th́ hậu quả sẽ rất nặng nề, nhất là trong nhiều trường hợp, sức khỏe của họ quyết định số phận của hàng trăm hành khách. V́ thế, nếu những tiêu chí về ṿng ngực hay vùng kín mà v́ an toàn của lái tàu, hành khách th́ sao đă vội phản ứng?
Thanh Hằng