VBF-Nhiều người cứ ngỡ ngàng tại sao nhà ở Mỹ rẻ như nhà ở VN vậy?Nhà ở VN toàn tiền tỷ mà nhà ở Mỹ tiền tỷ cũng có nhà, lư do tại sao?Đúng vậy nhà ở Mỹ rẻ so với đồng lương, nhưng phải lưu ư có thuế như sau.
Một căn nhà trị giá 300.000 USD ở Mỹ, phải chịu một khoản thuế và phí cố định hằng tháng trung b́nh khoảng 400 USD, cho dù bạn có sử dụng hay không.
Như đă nói trong bài Người Việt dưới 18 tuổi có đứng tên khi mua nhà ở Mỹ được không?, gần như không có sự khác biệt về phương diện pháp lư và thủ tục đối với người nước ngoài và người Mỹ bao gồm công dân và thường trú nhân. Tương tự, nhà đầu tư nước ngoài ở Mỹ cũng có mức thuế gần giống như người Mỹ, chỉ có một vài điểm khác biệt không quan trọng.
Địa phương nào ở Mỹ cũng chịu chi phối bởi 2 luật thuế: Liên bang và tiểu bang.
Thuế liên bang áp dụng đồng nhất trên toàn lănh thổ Mỹ. Trong lúc đó, mỗi tiểu bang có một luật thuế riêng, nhưng nói chung th́ chỉ trừ một vài tiểu bang đặc biệt, hầu hết các tiểu bang đều có các loại thuế và mức thuế tương tự như nhau.
Tôi lấy tiểu bang có dân số và nền kinh tế lớn nhất nước Mỹ là California làm ví dụ.
Trước hết, phải xác định là khi mua một bất động sản nhà ở lẫn thương mại, người mua không phải trả thuế mua bán chuyển nhượng. Không có chuyện mua bằng tiền mặt th́ trả thuế cao hơn.
Người mua, thông thường chỉ phải trả các loại lệ phí thủ tục cho công ty dịch vụ pháp lư chuyển nhượng (escrow). Các loại lệ phí này ít thôi, trung b́nh khoảng 1.500 USD nếu mua căn nhà khoảng 300.000 USD (0,5% giá bán).
Tuy nhiên, nếu mua bằng tiền vay ngân hàng, người vay sẽ phải chịu một khoản phí tiền vay khá cao, khoảng 2-4% trên tổng số tiền vay.
Có nhiều người nhầm lẫn giữa thuế bất động sản (thuế thổ trạch) và thuế chuyển nhượng. Người mua nhà không phải đóng thuế chuyển nhượng, nhưng trong một vài trường hợp, người mua có thể sẽ phải hoàn lại tiền thuế bất động sản mà người bán đă trả trước cho căn nhà này.
Chẳng hạn, người bán đă trả xong cả năm cho căn nhà, nhưng hồ sơ mua bán hoàn tất ngày 31.7, cho nên bạn sẽ phải trả lại 5 tháng tiền thuế (từ tháng 8-12) cho người bán. Ngược lại, nếu người bán chưa trả thuế năm nay, th́ người bán sẽ phải trả cho người mua phần thuế bị thiếu, v́ người chủ mới sẽ phải chịu trách nhiệm đóng khoản thuế đó.
Thuế bất động sản là của tiểu bang và các chính quyền cấp tỉnh và thành phố (county và city), được thu để chi phí cho hệ thống giáo dục, giao thông, an ninh… của địa phương.
Ở California, mức thuế bất động sản trung b́nh khoảng 1,2% mỗi năm tính trên giá trị của tài sản, thường là dựa vào giá mua. Một số khu vực đặc biệt, có thể có thêm các loại thuế và phí khác như thuế phát triển hạ tầng (mello-roos), phí hiệp hội dân cư (HOA).
Khi quyết định mua một bất động sản ở Mỹ, bạn nên hỏi chuyên viên địa ốc của ḿnh về các thông tin này.
Lưu ư rằng, thuế bất động sản áp dụng hằng năm trên tất cả loại bất động sản, bất kể có được sử dụng hay không. Nếu người chủ không đóng, nợ thuế cộng với lăi suất sẽ bị gán vào tài sản và sẽ bị thu hồi khi tài sản đó chuyển nhượng.
Trong các khoản chi phí cố định phải đóng hằng năm, c̣n có khoản phí phục vụ công cộng như đổ rác, quét dọn đường sá, gọi là ultility bill. Khoản phí này trung b́nh khoảng 60-80 USD cho một căn nhà (nếu căn hộ chung cư th́ rẻ hơn).
Nói chung, một căn nhà trị giá 300.000 USD ở Mỹ, phải chịu một khoản thuế và phí cố định hằng tháng trung b́nh khoảng 400 USD, cho dù bạn có sử dụng hay không.
Mức thuế này cũng áp dụng tương tự đối với các loại bất động sản thương mại như cao ốc văn pḥng, cửa hàng, khách sạn, cư xá cho thuê… Nếu bạn cho thuê căn nhà này th́ hằng năm sẽ phải đóng thuế lợi tức.
Thuế lợi tức liên bang lẫn tiểu bang vào khoảng từ 12-20% lợi nhuận ṛng (Net Income, tức là tiền thuê nhà trừ cho tất cả chi phí). Nếu bạn mua nhà nhưng không cho thuê, căn nhà không tạo ra thu nhập th́ bạn không phải chịu khoản thuế này.
Nếu bạn vay tiền ngân hàng, th́ lăi suất tiền vay sẽ được trừ vào lợi nhuận thu được; do đó số tiền đóng thuế sẽ thấp hơn.
Về thuế đối với người bán nhà, như tôi đă nói, người mua không phải đóng thuế khi chuyển nhượng; nhưng người bán, ngoài chi phí thủ tục khoảng 0,5% trên giá bán, sẽ c̣n phải đóng khoản thuế lợi tức, nếu như có lăi.
Có vài mức thuế lợi tức, tùy thuộc vào hoàn cảnh người bán và đặc điểm tài sản kinh doanh. Nói chung vào khoảng 12-18% trên giá trị lợi nhuận ṛng (net profit - tức giá bán trừ cho chi phí mua bán và tất cả chi phí bảo tŕ, sửa sang, cải tạo trong suốt ḍng đời của tài sản này).
Nếu bạn đầu tư nhiều căn nhà th́ khoản lời của căn nhà này có thể được trừ vào khoản lỗ của căn nhà kia…
Đối người nước ngoài, công ty dịch vụ pháp lư chuyển nhượng (escrow) sẽ giữ lại của bạn 10% số tiền bán được, nhằm mục đích đóng thuế lợi tức. Sau khi bạn khai thuế xong, công ty escrow sẽ đóng khoản thuế này và sẽ chuyển trả bạn phần c̣n lại.
Như tôi đă nói trong bài Người Việt dưới 18 tuổi có đứng tên khi mua nhà ở Mỹ được không?, đây là yếu tố khác nhau duy nhất đáng chú ư trong việc mua bán nhà ở, bất động sản ở Mỹ giữa người nước ngoài và cư dân địa phương.
Người Mỹ không bị giữ lại 10% nhưng họ sẽ phải khai và đóng khoản thuế này trong kỳ khai thuế hằng năm.
Người Mỹ đều có thể tránh được thuế lợi tức này nếu họ chứng minh nhà bán là nhà nhằm mục đích cư ngụ. Một đạo luật thuế bổ sung cho phép một cặp vợ chồng người Mỹ, khi bán một căn nhà vốn được sử dụng như nhà ở, sẽ được miễn thuế khoản lợi nhuận ṛng từ 500.000 USD trở xuống.
Tiêu chuẩn để được xem một căn hộ như nhà ở là chủ nhà từng cư ngụ tại đây 2 năm trong ṿng 5 năm trước khi bán.
Trong bài viết tới, tôi sẽ đề cập đến một đề tài mà rất nhiều người quan tâm: Nếu đầu tư nhà cửa - bất động sản ở Mỹ, có được cấp visa hay thẻ xanh không?
Michael Hưng (từ Sacramento, California, Mỹ)