Harry Potter lên tem Mỹ

[Hanna]

SGTT.VN - Mất hai năm và qua nhiều cuộc tranh luận, cuối cùng Harry Potter mới được những quan chức gác cổng trong lĩnh vực văn hoá cho xuất hiện trên con tem của Bưu chính Mỹ. 16 nhân vật khác nhau trong bộ truyện Harry Potter được lên bộ tem phát hành tháng vừa qua, từ Harry Potter, giáo sư Dumbledore đến chúa tể hắc ám Voldemort.



Susan McGowan, một trong những quan chức của Bưu chính Mỹ (USPS) dự báo rằng đây sẽ là bộ tem bán chạy nhất trong những năm trở lại đây, ngang ngửa với bộ tem theo chủ đề loạt phim Star Wars phát hành năm 2007 – hiện đang ở bộ tem thành công thứ tư trong lịch sử nước Mỹ với hơn 80 triệu con tem được người Mỹ mua.

Việc phát hành bộ tem Harry Potter bị đình lại hai năm qua là do nó vi phạm một số quy định về phát hành tem ở nước Mỹ. Nếu là tem về chuyện phim hư cấu thì phải đợi khi diễn viên thủ vai nhân vật hư cấu qua đời thì nhân vật đó mới được vinh danh trên tem. Song Star Wars đã là một ngoại lệ rồi. Quy định nữa: phải là người Mỹ mới được lên tem, trong khi Harry Potter là câu chuyện ở nước Anh. Tuy nhiên, năm ngoái cũng đã có tiền lệ khi USPS phát hành con tem in hình ca sĩ Pháp Edith Piaf.

Quy định thì vẫn có thể có ngoại lệ, như kể trên. Những chỉ trích USPS tập trung vào việc cơ quan này quá sốt sắng trong việc mang văn hoá đại chúng lên con tem tôn kính như một cách để kiếm tiền. Nhưng phải thông cảm cho USPS, họ cần phải kiếm tiền để trả tiền cho nhân viên và trả dần khoản 15 tỉ USD nợ Ngân khố Mỹ. “Email và thanh toán điện tử đã khiến chúng tôi mất nhiều thu nhập, chúng tôi chẳng thể làm gì để ngăn chặn điều đó”, bà McGowan nói, “Làm tem để mang lại niềm vui cho người sưu tập và để có thêm thu nhập là việc chúng tôi muốn làm”.

USPS bắt đầu phát hành tem vào năm 1847, khi đó có một sự đồng thuận từ nhiều cơ quan nhà nước Mỹ rằng họ chỉ đưa những tổng thống hay nguyên lão sáng lập nước Mỹ đã qua đời lên tem. Năm 1893, bộ tem thương mại đầu tiên về cuộc thám hiểm châu Mỹ của Colombus được phát hành. Các chủ đề khác lần lượt xuất hiện như thác Niagara (1901), nữ văn sĩ Louisa May Alcott (1940) nhưng chủ đạo vẫn là các nhân vật lịch sử. George Washington xuất hiện trên tem hơn 240 lần.

Năm 1957, uỷ ban Tư vấn về tem công dân Mỹ (CSAC) ra đời, tập hợp 13 chuyên gia từ nhiều lĩnh vực văn hoá Mỹ để thẩm định và duyệt các mẫu tem. Uỷ ban này họp mỗi quý một lần, mỗi năm họ xem xét đến 40.000 ý tưởng về tem mà công dân Mỹ gửi đến. Mỗi năm, USPS ra khoảng 30 mẫu tem mới, đều qua CSAC giới thiệu.

Cuộc tranh luận lớn nhất về một con tem có lẽ là vào năm 1993, USPS quyết định ra một con tem để tưởng nhớ ông vua nhạc rock’n’roll Elvis Presley. Nhiều người đã phản đối việc này do Presley từng nghiện ma tuý. Nhưng USPS vẫn làm theo ý họ. Hơn 124 triệu con tem – chiếm khoảng 24% được con tem loại này được bán ra – không được sử dụng, biến tem Presley trở thành tem được lưu giữ lớn nhất trong lịch sử. Và USPS chính thức được học một bài học: văn hoá đại chúng có sức hút lớn thế nào và là cỗ máy kiếm tiền tốt ra sao.

Đinh Hiệp