Trung Quốc hiện có 3 loại máy bay cảnh báo sớm tầm xa là KJ-200, KJ-2000 và ZDK-03, đồng thời đang nghiên cứu phát triển JZY-01 phiên bản hải quân.

Máy bay cảnh báo sớm cỡ nhỏ KJ-200 của Trung Quốc
Trang mạng tổ hợp công nghiệp quân sự Nga ngày 29 tháng 7 đưa tin, Viện sĩ Vương Tiểu Mô, Viện Công tŕnh Trung Quốc cách đây không lâu trả lời phỏng vấn tờ "Nhân Dân nhật báo" Trung Quốc tự tin cho biết, máy bay cảnh báo sớm tầm xa thế hệ tiếp theo của Trung Quốc sẽ hơn hẳn tất cả máy bay cảnh báo sớm của đối thủ cạnh tranh nước ngoài, trong đó có Mỹ.
Bài viết khẳng định, Trung Quốc đă giành được thành tựu to lớn trên phương diện nghiên cứu chế tạo máy bay cảnh báo sớm tầm xa. Cuộc thử nghiệm lần đầu tiên phát triển loại máy bay này của Trung Quốc được tiến hành vào cuối thập niên 60 của thế kỷ trước. Khi đó, họ từng sử dụng máy bay ném bom Tu-14 do Liên Xô chế tạo kiểu cũ làm cơ sở phát triển máy bay cảnh báo sớm, nhưng kết quả cuối cùng thất bại.
Trong vài năm đầu của thế kỷ 21, trong thời gian ngắn, Trung Quốc đă thành công đưa ra 3 loại máy bay cảnh báo sớm tầm xa phiên bản sản xuất hàng loạt: KJ-200, KJ-2000 và ZDK-03 phiên bản xuất khẩu (hiện đă xuất khẩu cho Pakistan). Ngoài ra, Trung Quốc hiện nay c̣n đang nghiên cứu chế tạo loại máy bay cảnh báo sớm tầm xa JZY-01 phiên bản hải quân đầu tiên.

Máy bay cảnh báo sớm cỡ lớn KJ-2000 của Trung Quốc
Bài viết cho biết, tất cả máy bay cảnh báo sớm tầm xa hiện có của Trung Quốc đều áp dụng hệ thống radar mảng pha quét điện tử chủ động, trong đó, máy bay cảnh báo sớm KJ-2000 lắp radar công suất cao đă trang bị hệ thống làm mát bằng nước, c̣n ZDK-03 và KJ-200 có trọng tải khá nhỏ do đă áp dụng radar có công suất khá thấp, nên đă lựa chọn hệ thống làm mát bằng không khí.
Tuy nhiên, hiện nay, việc đưa ra kết luận Trung Quốc vượt các nước khác về công nghệ máy bay cảnh báo sớm là c̣n quá sớm, thậm chí là hoang tưởng. Loại trang bị công nghệ này không những rất phức tạp, mà c̣n phải thường xuyên tiến hành sửa chữa những vấn đề phát sinh sau khi bàn giao sử dụng. V́ vậy, đối với một loại máy bay cảnh báo sớm, sự độc nhất vô nhị về chỉ tiêu công nghệ vẫn không thể phản ánh được năng lực tác chiến thực tế của nó.
Viện sĩ Vương Tiểu Mô cho biết, máy bay cảnh báo sớm tầm xa của Trung Quốc măi đến năm 2012 mới lần đầu tiên tiến hành chỉ huy đối với máy bay chiến đấu tham gia diễn tập trong một cuộc diễn tập tổ chức tại khu vực tây bắc. Điều cần nhấn mạnh là, máy bay cảnh báo sớm KJ-200 đă đưa vào biên chế năm 2009, c̣n thời gian đưa vào hoạt động máy bay KJ-2000 c̣n sớm hơn.

Máy bay cảnh báo sớm ZDK-03 Trung Quốc chế tạo cho Pakistan
Những thực tế trên đă nghiệm chứng một phần phỏng đoán của chuyên gia Mỹ: Họ cho rằng, máy bay cảnh báo sớm tầm xa Trung Quốc măi đến cách đây không lâu mới chỉ có thể truyền dữ liệu đến trung tâm chỉ huy mặt đất, sau đó do trung tâm chỉ huy mặt đất phụ trách chỉ huy máy bay tác chiến.
Như vậy, chắc chắn sẽ làm giảm hiệu suất chỉ huy. Hiện tượng kỳ lạ này cũng đă phản ánh tính phức tạp của máy bay cảnh báo sớm về mặt kỹ thuật và tổ chức sử dụng. Người Trung Quốc chắc chắn sẽ từng bước khắc phục những vấn đề nan giải này, nhưng muốn thực hiện được th́ cần phải có thời gian.
Máy bay cảnh báo sớm tầm xa JZY-01 phiên bản hải quân đang được Trung Quốc phát triển
Đông B́nh (GDVN)