Cơ sở để h́nh thành những chiếc c̣i trên xe hơi bắt nguồn từ nước Anh vào những năm đầu của thế kỷ 19.
Đạo luật của nước Anh
C̣i xe đă trở nên quen thuộc và thông dụng trong cuộc sống. Thực tế, c̣i xe và xe cộ là hai khái niệm tương đồng bởi đơn giản khó mà t́m thấy chiếc xe nào thiếu vắng chiếc c̣i được.
 |
Lịch sử c̣i xe h́nh thành từ một đạo luật của nước Anh |
C̣i xe được phát minh vào cuối thời của những chiếc xe kéo bằng sức ngựa. Vào những năm đầu thế kỉ 19, những chiếc xe chạy bằng hơi nước đă bắt đầu phổ biến tại Anh Quốc. Nhằm bảo vệ an toàn cho khách bộ hành và động vật, một đạo luật đă được ban hành, trong đó nêu rơ: “…Xe cộ vận hành trên đường phố cần có người dẫn đường đi bộ phía trước để phất cờ và thổi c̣i báo hiệu”.
C̣i ống bầu
Vào những năm cuối thế kỉ 19, các tay lái ôtô đă phát minh ra một số thiết bị báo hiệu cho xe bao gồm c̣i ống bầu, c̣i và chuông. Ở Mỹ, mọi người chủ yếu dùng chuông. Mặc dù thiết bị này vẫn gây ồn ào trên đường phố, song so với tiếng va đập móng ngựa và tiếng nảy vành xe trên sỏi đá, chuông xe vẫn tỏ ra yên ắng hơn nhiều.
 |
C̣i ống bầu trên xe hơi xuất hiện vào cuối thế kỷ 19 |
Những năm đầu thế kỉ 20, chiếc c̣i ống bầu đầu tiên đă được giới thiệu tại Pháp và nhanh chóng lan rộng tại Mỹ. Âm thanh của loại c̣i này êm ái và dễ chịu hơn âm của chiếc c̣i chuông.
C̣i khí xả
Đến năm 1910, nhiều lái xe mong muốn có một thiết bị cảnh báo hiệu quả hơn: một chiếc c̣i vang xa ít nhất là 1/8 dặm. Các nhà sản xuất đua nhau ra đời hàng loạt kiểu c̣i mới, một số trong đó c̣n được chạy bẳng khí xả.
Chiếc c̣i Sireno, được đặt theo tên của một loài linh vật trong thần thoại Hy Lạp thường dùng tiếng hát quyến rũ các nhà hằng hải rồi tiêu diệt họ, đă từng được quảng cáo là chiếc c̣i vang xa đến một dặm. Một chiếc c̣i khác có tên gọi là Godin c̣n được ra mắt với một câu khẩu hiệu hùng hồn thời đó “Nhấn c̣i khi lái, thoải mái đường đi”.
C̣i Gabriel và Klaxon
Một trong những chiếc c̣i xe nổi tiếng nhất từ năm 1910 đến năm 1920 là chiếc c̣i Gabriel, được đặt theo tên của vị thần thổi chiếc kèn ống. C̣i Gabriel cho nhiều âm sắc khác nhau. Âm thanh phát ra chắc, mạnh nhưng lại khá dễ chịu cho người nghe.
 |
Kiểu dáng của c̣i Gabriel
|
Ngoài ra, một chiếc c̣i nổi tiếng khác là Klaxon. Đây là chiếc c̣i có nguồn gốc từ tiếng Hy Lạp. Klaxo nghĩa là “tiếng hét”, tạo ra âm nhờ vào một màng chắn kim loại dao điện. C̣i Klaxon là chiếc c̣i đầu tiên chỉ cần nhấn một lần để phát âm thay v́ nhấn liên tục gây chói tai để dẹp đường phía trước.
Âm c̣i
C̣i có màng chắn kiểu Klaxon tiếp tục được phát triển trong nhiều năm sau đó và trở thành nền tảng cho các dạng c̣i màng chắn hiện đại hiện nay. Các nhà sản xuất đă thử nghiệm các kiểu màng chắn và khoang âm để tạo nên nhiều loại âm thanh khác nhau. Đáng kể nhất là âm “Aoogha” của những chiếc c̣i trang bị trên xe Ford phiên bản Model T và Model A từ những năm 1920 đến đầu những năm 1930.
 |
Âm c̣i dựa trên những nốt nhạc
|
Trong những năm đó, nhiều nghiên cứu cũng như các thiết kế mới đă được ứng dụng trong sản xuất c̣i xe nhằm tạo ra tiếng c̣i dễ chịu nhất nhưng vẫn đủ vang trên các tuyến giao thông ồn ào. Măi đến giữa thập kỉ 60, chiếc c̣i xe kiểu Mỹ mới được điều chỉnh để tạo ra âm theo nốt Mi bằng hoặc Đô. Kể từ đó, nhiều nhà sản xuất tiếp tục cải thiện âm cho c̣i xe và nâng nó lên thành nốt Fa sắc hoặc La sắc.
Lịch sử chống lạm dụng c̣i xe
Mức độ tiếng ồn trong giao thông ngày một tăng và theo đó, các nhà sản xuất ôtô cũng nỗ lực hết ḿnh để tạo ra các thiết kế nội thất có độ ồn giảm xuống gần bằng không.
Trên thực tế, họ đă khá thành công. Thậm chí chiếc c̣i xe cứu thương, thường kêu to hơn c̣i thường cũng khó ḷng nghe thấy được khi bạn đang ngồi trong xe có bật điều ḥa và đóng cửa sổ. Kể cả khi cửa sổ mở, xe chạy với tốc độ cao làm tăng tối đa độ ồn trong cabin, người trong xe cũng khó ḷng nghe thấy tiếng c̣i báo hiệu.
 |
Nhiều quốc gia từ lâu đă khuyến cáo tránh sử dụng c̣i quá nhiều
|
Tuy vậy, khách bộ hành và người dân sống gần đường phố lại là những người hứng chịu tiếng c̣i. Trong nhiều năm liền, họ đă yêu cầu chính quyền ra nhiều đạo luật nhằm hạn chế việc nhấn c̣i trên phố.
Đến năm 1912, một số lớn thành phố đă ra các biên bản luật yêu cầu các phương tiện đi lại phải trang bị hệ thống c̣i cảnh báo và tránh sử dụng c̣i quá nhiều trong thành phố. Trong suốt các thập niên 50, 60, 70, một số tiểu bang tại Mỹ đă thí điểm các bộ luật điều chỉnh việc sử dụng c̣i xe trong khi vẫn cho phép lái xe sử dụng c̣i. Nhiều bộ luật địa phương và khu vực vẫn c̣n hiệu lực đến tận ngày hôm nay.
Theo Autodaily