Một thẩm phán liên bang tại Maryland vào ngày 5 tháng 2 đă trở thành thẩm phán thứ hai tại Hoa Kỳ ra lệnh dừng thực hiện lệnh hành pháp của Tổng thống Donald Trump hạn chế quyền công dân theo nơi sinh tại Hoa Kỳ.
Thẩm phán Deborah Boardman của Ṭa án Quận Hoa Kỳ tại Maryland vào ngày 5 tháng 2 đă ra phán quyết có lợi cho hai tổ chức bảo vệ quyền của người nhập cư và năm phụ nữ mang thai, những người cho rằng lệnh của Trump sẽ từ chối quyền công dân Hoa Kỳ đối với những đứa con tương lai của họ dựa trên t́nh trạng nhập cư của cha mẹ chúng.
Boardman đă ban hành lệnh cấm sơ bộ trên toàn quốc, ngăn chặn lệnh này có hiệu lực theo dự kiến vào ngày 19 tháng 2.
“Ngày nay, hầu như mọi em bé sinh ra trên đất Mỹ đều là công dân Mỹ ngay khi chào đời,” Boardman phát biểu trong phiên ṭa ngày 5 tháng 2. “Đó là luật pháp và truyền thống của đất nước chúng ta. Luật pháp và truyền thống đó là và sẽ vẫn là nguyên trạng cho đến khi giải quyết được vụ án này.”
Người phát ngôn của Bộ Tư pháp, cơ quan đại diện cho chính quyền Trump trong vụ án này, đă từ chối b́nh luận.
Phán quyết của Boardman trao quyền cứu trợ dài hạn cho những người phản đối chính sách của Trump, thay thế lệnh tạm hoăn 14 ngày do Thẩm phán John Coughenour tại Seattle ban hành vào ngày 23 tháng 1.
Coughenour trước đây đă gọi lệnh của Trump là "hoàn toàn vi hiến" và dự kiến sẽ quyết định vào ngày 6 tháng 2 xem có nên gia hạn lệnh chặn của ḿnh bằng lệnh cấm sơ bộ trong khi chờ giải quyết vụ án hay không.
Sắc lệnh của Trump , được ban hành ngay sau khi ông nhậm chức vào ngày 20 tháng 1, tuyên bố rằng điều khoản về quyền công dân của Tu chính án thứ 14 không cấp quyền công dân cho tất cả mọi người sinh ra tại Hoa Kỳ.
Đặc biệt, báo cáo cho rằng cụm từ “thuộc thẩm quyền của nơi đó” trong điều khoản về quyền công dân loại trừ con cái của những người nhập cư bất hợp pháp và những người không phải công dân khỏi quyền công dân Hoa Kỳ tự động.
Vụ kiện ở Maryland là một trong số nhiều vụ kiện pháp lư, với ít nhất tám vụ kiện được đệ tŕnh trên toàn quốc bởi các quan chức cấp tiểu bang thuộc đảng Dân chủ, các tổ chức bảo vệ quyền của người nhập cư và phụ nữ mang thai nhằm t́m cách lật ngược chính sách này.
Trong vụ kiện ở Maryland, các luật sư của nhóm ủng hộ người di cư CASA và Dự án ủng hộ người xin tị nạn, cùng với năm phụ nữ mang thai, đă lập luận trong hồ sơ ṭa án rằng lệnh của Trump là vi hiến, trích dẫn tiền lệ của Ṭa án Tối cao, bối cảnh lịch sử và các biện pháp bảo vệ theo luật định. Họ thúc giục ṭa án chặn lệnh trên toàn quốc để ngăn chặn tác hại tức thời và không thể khắc phục được.
Các luật sư viết: "Tổng thống không có thẩm quyền đơn phương để bác bỏ cách giải thích của Ṭa án Tối cao, sửa đổi Hiến pháp hoặc phớt lờ luật lệ do Quốc hội ban hành".
Phản đối lời khẳng định của nguyên đơn, các luật sư của chính quyền Trump đă lập luận trong hồ sơ ṭa án rằng sắc lệnh hành pháp của tổng thống là cách giải thích hợp pháp về điều khoản quyền công dân trong Tu chính án thứ 14.
“Sắc lệnh Hành pháp đó thừa nhận rằng Hiến pháp không cấp quyền công dân theo nơi sinh cho con cái của những người nước ngoài hiện diện bất hợp pháp tại Hoa Kỳ cũng như con cái của những người nước ngoài có sự hiện diện hợp pháp nhưng tạm thời”, hồ sơ viết. “Văn bản, lịch sử và tiền lệ ủng hộ những ǵ mà lẽ thường buộc phải: Hiến pháp không chứa đựng một điều khoản bất ngờ cấp quyền công dân Hoa Kỳ cho, trong số những điều khác: con cái của những người đă lách luật (hoặc hoàn toàn bất chấp) luật nhập cư liên bang”.
Bên bị đơn cũng tuyên bố rằng nguyên đơn không có tư cách pháp lư và việc thách thức pháp lư của họ là quá sớm v́ các kênh pháp lư hiện hành theo Đạo luật Di trú và Quốc tịch cung cấp con đường thích hợp để giải quyết tranh chấp về quyền công dân.
Họ cũng lập luận rằng nguyên đơn đă không chứng minh được thiệt hại không thể khắc phục được và việc ban hành lệnh cấm sẽ làm suy yếu quyền hành pháp đối với chính sách nhập cư.