Quyết định chấm dứt quyền miễn trừ tài chính đối với ngành năng lượng Nga đánh dấu một bước leo thang quan trọng trong áp lực của Mỹ lên Moskva.
Nhà máy lọc dầu của công ty Gazprom ở ngoại ô Moskva, Nga.
Theo báo Kyiv Independent, chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump đă thực hiện một bước đi quan trọng trong chiến lược gây áp lực lên Nga khi chấm dứt quyền miễn trừ mà theo đó, các ngân hàng Nga được sử dụng hệ thống thanh toán của Mỹ để giao dịch năng lượng. Động thái này đánh dấu một thay đổi đáng kể trong cách Washington áp đặt chi phí kinh tế lên Moskva liên quan đến xung đột ở Ukraine và có thể có những hệ quả sâu rộng đối với nền kinh tế Nga.
Đóng lại kênh tài chính quan trọng
Theo giấy phép được chính quyền thời Tổng thống Joe Biden ban hành khi nổ ra cuộc xung đột ở Ukraine, một số ngân hàng Nga, đặc biệt là Gazprombank, tiếp tục nhận thanh toán năng lượng bằng đô la Mỹ. Mục đích ban đầu là ngăn chặn giá năng lượng tăng đột biến và tránh khủng hoảng năng lượng ở các quốc gia phụ thuộc vào nguồn năng lượng của Nga, đồng thời vẫn duy tŕ áp lực trừng phạt đối với hệ thống tài chính Nga. Tuy nhiên, ngày hết hạn của giấy phép đă được rút ngắn và kết thúc vào ngày 12/3.
Nhận định về lệnh trừng phạt trên, Giáo sư, Tiến sĩ khoa học kinh tế Ihor Burakovsky, người đứng đầu Hội đồng quản trị Viện Bghiên cứu Kinh tế và Tư vấn chính sách có trụ sở tại Ukraine, cho biết: "Dầu khí là ngành then chốt của nền kinh tế Nga - nguồn thu xuất khẩu chính của nước này. Bất kỳ hạn chế nào làm phức tạp khả năng tiếp cận hệ thống tài chính quốc tế của các quốc gia đều gây ra những vấn đề nghiêm trọng cho nền kinh tế của họ".
Tác động đến thu nhập từ dầu mỏ của Nga
Các chuyên gia chỉ ra rằng những hạn chế mới về thanh toán làm suy yếu nền kinh tế Nga một cách đáng kể bằng cách làm phức tạp hoạt động xuất khẩu năng lượng. James Angel, Phó Giáo sư tại Trường Kinh doanh Georgetown, cho biết: "Điều này khiến Nga khó được trả tiền cho nguồn năng lượng của họ hơn. Họ phải mất nhiều công sức hơn để duy tŕ cuộc chiến ở Ukraine".
Trước đây, người mua nước ngoài trả bằng euro hoặc USD vào các tài khoản đặc biệt tại Gazprombank, sau đó loại tiền này được chuyển đổi sang rúp để tuân thủ yêu cầu "thanh toán bằng rúp" cho khí đốt của Nga. Quy tŕnh này giờ đây đă bị cản trở nghiêm trọng. Giáo sư Burakovsky nhấn mạnh: "Ngành ngân hàng và khả năng tiếp cận nguồn tài chính quốc tế hiện là gót chân Achilles của nền kinh tế Nga".
Các chiến lược đối phó của Nga
Mặc dù bị ảnh hưởng nặng nề, Nga vẫn có một số phương án để đối phó với lệnh trừng phạt mới. Giáo sư Burakovsky lưu ư rằng Nga có tể t́m cách lách lệnh trừng phạt và đă phát triển nhiều phương pháp để vượt qua các rào cản trước đây. Một ví dụ là việc Nga đă có một đội gồm khoảng 800 tàu để vận chuyển dầu bất chấp các hạn chế từ phương Tây.
Nga cũng đang buộc phải t́m kiếm các kênh thanh toán thay thế. Theo Tiến sĩ Burakovsky, Nga có thể sử dụng các kênh thanh toán không chính thức hoặc thực hiện thanh toán bằng tiền tệ quốc gia, đặc biệt với các đối tác lớn như Ấn Độ và Trung Quốc. "V́ đồng rupee Ấn Độ không phải là loại tiền tệ có thể chuyển đổi tự do nên rất khó để mang ra khỏi Ấn Độ. Điều này tạo ra t́nh huống Nga cung cấp dầu cho một số quốc gia nhất định nhưng tiền vẫn ở đó", ông Burakovsky giải thích.
Ngoài ra, Nga cũng đă bắt đầu sử dụng tiền điện tử trong các giao dịch dầu mỏ với Trung Quốc và Ấn Độ nhằm lách các lệnh trừng phạt.
Quyết định mới trên diễn ra trong bối cảnh phức tạp của quan hệ Mỹ - Nga và nỗ lực đàm phán ḥa b́nh ở Ukraine. Mặc dù Tổng thống Trump đang t́m cách đàm phán để chấm dứt giao tranh nhanh chóng, nhưng các lệnh trừng phạt mới cho thấy chính quyền Mỹ vẫn sẵn sàng sử dụng các biện pháp kinh tế để gây sức ép buộc Moskva phải đồng ư với các điều kiện của Washington. Điều này có thể giải thích cho yêu cầu của Nga về việc dỡ bỏ lệnh trừng phạt đối với xuất khẩu dầu mỏ như một phần của bất kỳ thỏa thuận ngừng bắn nào ở Ukraine.
VietBF@sưu tập