Các nhà khảo cổ học đã phát hiện một hệ thống lịch âm dương cổ nhất thế giới tại Göbekli Tepe, Thổ Nhĩ Kỳ, có niên đại gần 13.000 năm.
Göbekli Tepe, được coi là di chỉ khảo cổ lâu đời nhất trên thế giới với nhiều ngôi đền và hình chạm khắc tinh xảo, từ lâu đã là tâm điểm của các cuộc nghiên cứu khảo cổ học. Tuy nhiên, những phát hiện gần đây về hệ thống lịch được khắc trên cột đá tại đây đã khiến giới khoa học kinh ngạc. (Ảnh: dailygalaxy)
Theo nghiên cứu được công bố trên tạp chí Time and Mind, cột đá này chứa 365 ký hiệu hình chữ "V", tượng trưng cho số ngày trong năm, cùng với hình ảnh một con chim mang ký hiệu "V" trên cổ, được cho là đại diện cho chòm sao hạ chí.
Hệ thống lịch này không chỉ ghi lại các chu kỳ của Mặt Trời và Mặt Trăng, mà còn là một bằng chứng về khả năng những cư dân của Göbekli Tepe đã quan sát và ghi lại một vụ va chạm sao chổi vào khoảng năm 10.850 trước Công nguyên.
Sự kiện này được cho là đã gây ra những thay đổi khí hậu nghiêm trọng, thậm chí có thể là nguyên nhân dẫn đến một kỷ băng hà. Hậu quả của vụ va chạm này đã tác động mạnh mẽ đến văn hóa và xã hội của cư dân thời bấy giờ, có thể là động lực thúc đẩy sự phát triển của các tôn giáo mới và sự xuất hiện của nông nghiệp nhằm đối phó với điều kiện khí hậu khắc nghiệt.
Phát hiện về hệ thống lịch tại Göbekli Tepe không chỉ cung cấp thêm bằng chứng về trình độ quan sát thiên văn cao cấp của con người thời kỳ đồ đá, mà còn mở ra những giả thuyết mới về cách thức con người đã ứng phó với các thảm họa tự nhiên. Khả năng theo dõi và ghi lại các hiện tượng thiên văn trong bối cảnh một thảm họa lớn cho thấy sự phức tạp của xã hội thời kỳ này, nơi mà các hiện tượng thiên nhiên không chỉ được quan sát mà còn được ghi lại một cách có hệ thống.
Martin Sweatman, kỹ sư tại Đại học Edinburgh và là tác giả chính của nghiên cứu, nhận định rằng phát hiện này có thể là một trong những bước đầu tiên hướng tới sự phát triển của chữ viết, khi con người bắt đầu ghi lại những quan sát của mình một cách có hệ thống. Điều này cho thấy rằng, ngay từ buổi đầu của nền văn minh, con người đã có ý thức sâu sắc về mối liên kết giữa bản thân và vũ trụ.
Phát hiện tại Göbekli Tepe mở ra một hướng nghiên cứu mới về nguồn gốc của thiên văn học và sự phát triển của các hệ thống lịch. Khi chúng ta tiếp tục khám phá những bí ẩn của quá khứ, những hệ thống lịch cổ đại như tại Göbekli Tepe có thể giúp chúng ta hiểu rõ hơn về cách con người đã quan sát và hiểu biết về vũ trụ hàng ngàn năm trước đây.
Khi nghiên cứu sâu hơn về những chạm khắc này, các nhà khoa học hy vọng sẽ làm sáng tỏ thêm về sự hình thành của các hệ thống lịch, và quan trọng hơn, về cách thức mà các sự kiện thiên văn đã tác động đến sự phát triển của văn minh nhân loại. Phát hiện tại Göbekli Tepe, với lịch âm dương cổ nhất thế giới, là một minh chứng rõ ràng cho sự sáng tạo và khả năng thích ứng của con người từ thuở sơ khai.