Piraha là một bộ tộc săn bắn hái lượm bản địa của người da đỏ Amazon ở Brazil, họ sống chủ yếu bên bờ sông Maici. Họ là nhóm nhỏ duy nhất c̣n sống sót của người Mura.
Piraha là một bộ tộc săn bắn hái lượm bản địa của người da đỏ Amazon ở Brazil, họ sống chủ yếu bên bờ sông Maici. Họ là nhóm nhỏ duy nhất c̣n sống sót của người Mura.
Người Piraha không tự gọi ḿnh là Pirahas mà thay vào đó là Hi'aiti'ihi', tạm dịch là 'những người thẳng thắn'.
Hầu hết những người ở đây đều có những giấc ngủ ngắn từ 15 phút đến hai giờ suốt cả ngày lẫn đêm và hiếm khi ngủ qua đêm.
Người Piraha không có những câu chuyện về nguồn gốc thông thường về các vị thần trong thần thoại đă đến Trái đất, tạo ra con người và một ngày nào đó sẽ quay trở lại. Họ hiểu rằng có điều ǵ đó vĩ đại hơn đă tạo ra thế giới và những người sống trong đó và theo dơi các sự kiện thiên thể để lên kế hoạch cho số phận của họ.
Sống không có con số và thời gian
Người Piraha không có lịch sử, không có từ miêu tả và không có mệnh đề phụ. Điều đó làm cho ngôn ngữ của họ trở thành một trong những ngôn ngữ kỳ lạ nhất thế giới - và cũng là một trong những ngôn ngữ được các nhà ngôn ngữ học tranh luận sôi nổi nhất.
Bộ lạc săn bắt hái lượm nhỏ bé với dân số chỉ từ 310 đến 350 người đă trở thành trung tâm của cuộc tranh luận gay gắt giữa các nhà ngôn ngữ học, nhà nhân chủng học và nhà nghiên cứu nhận thức.
Người Piraha chỉ sử dụng ba đại từ. Họ hầu như không sử dụng bất kỳ từ nào liên quan đến thời gian và cách chia động từ th́ quá khứ không tồn tại. Rơ ràng màu sắc cũng không quan trọng lắm đối với người Piraha - họ không mô tả bất kỳ màu nào trong ngôn ngữ của họ. Nhưng trong số tất cả những điều ṭ ṃ, điều khiến các nhà ngôn ngữ học bối rối nhất là tiếng Piraha có thể là ngôn ngữ duy nhất trên thế giới không sử dụng mệnh đề phụ. Thay v́ nói: “Khi tôi ăn xong, tôi muốn nói chuyện với bạn”, người Piraha nói: “Tôi ăn xong, tôi nói chuyện với bạn”.
Kết quả được công bố trên tạp chí Science thật đáng kinh ngạc. Người Piraha đơn giản là không hiểu khái niệm về các con số.
Thực tế là người Piraha dường như không có huyền thoại sáng tạo nào giải thích sự tồn tại. Khi được hỏi, họ chỉ trả lời: "Mọi thứ vẫn như cũ, mọi thứ luôn như vậy". Các bà mẹ cũng không kể cho con ḿnh nghe những câu chuyện cổ tích - thực ra không ai kể bất kỳ loại câu chuyện nào. Không ai trong bộ lạc này vẽ và cũng không cónghệ thuậtxuất hiện ở đây.
Ngay cả những cái tên mà dân làng đặt cho con cái họ cũng không có tính chất giàu trí tưởng tượng. Thông thường, chúng được đặt theo tên của các thành viên khác trong bộ tộc có chung đặc điểm.
VietBF@ sưu tập