Những gia đ́nh có con gái chắc hẳn không xa lạ ǵ với từ "con gái rượu"; từ đâu có cách gọi này và tại sao có "con gái rượu" chứ không cí "con trai rượu"?
"Con gái rượu" là cách gọi đầy yêu thương, trân quư và cưng chiều dành cho cô con gái bảo bối của bố mẹ. Chắc hẳn nhiều người từng thắc mắc, tại sao người xưa gọi "con gái rượu" mà không gọi "con trai rượu" trong khi rượu chè thường gắn với nam giới hơn là nữ nhi.
V́ sao nói "con gái rượu" mà không phải "con trai rượu"?
Nhiều người cho rằng, nguồn gốc cách gọi "con gái rượu" có thể xuất phát từ thực tế các ông bố hay uống rượu và chỉ nhờ con gái của họ đi mua hộ. Họ thấy rằng trong gia đ́nh, con gái thường là người t́nh nguyện nhất trong việc đi mua rượu cho bố và đem về đầy đủ, trong khi con trai lười biếng khó sai vặt hơn, bảo đi mua th́ khó, lại c̣n hay uống trộm rượu của bố, c̣n bà vợ th́ phần nhiều là muốn ngăn chồng uống rượu.
Một cách giải thích khác cho khái niệm "con gái rượu" là các ông bố rất quư rượu, cũng rất yêu con gái, nên ví cô con gái bảo bối của ḿnh như một thứ rượu quư. Con rể đến hỏi vợ hay thăm bố vợ thường mang biếu bố chai rượu ngon, điều này cũng được nhiều người coi là xuất xứ của từ "con gái rượu" quen thuộc.
Có ư kiến cho rằng, thực chất "con gái rượu" là biến thể của một từ gốc Hán Việt là "nữ nhi tửu". Trong cuốn Nam Phương thảo mộc trạng của danh sỹ Kê Hàm thời nhà Tấn (Trung Quốc), điển tích về nữ nhi tửu hay rượu nữ nhi hồng được chép lại như sau: "Người Nam có con gái lớn vài tuổi đă bắt đầu nấu lọc rượu, đựng trong b́nh hũ kín, đem chôn ở bờ ao. Khi con gái sắp lấy chồng, người ta mới đào ao lấy rượu lên đăi khách, gọi là nữ nhi tửu, vị rất đằm và ngon" ; "Nữ nhi tửu là loại rượu quư phải có ở những nhà giàu sinh con gái, hoặc gả con gái" .
Tại sao người xưa gọi 'con gái rượu' mà không gọi 'con trai rượu'? (Ảnh: Sohu)
Ở Trung Quốc, câu chuyện về "nữ nhi tửu" được lưu truyền từ nhiều đời như sau: Vào thời Tống, có một người thợ may lành nghề ở Thiệu Hưng (Chiết Giang) khi biết tin vợ mang thai đă rất mừng, hy vọng đứa bé sẽ là con trai để nối nghiệp ḿnh. Anh liền thuê người nấu hai chục hũ rượu nếp to, để dành cho ngày ăn đầy tháng đứa trẻ.
Sau đó người vợ hạ sinh một bé gái, người chồng thất vọng, quyết định không tổ chức tiệc mừng nữa mà chôn phần lớn các hũ rượu kia xuống gốc cây hoa mộc trong vườn.
Thời gian trôi đi, bé gái trở thành một thiếu nữ không chỉ xinh đẹp mà c̣n rất khéo tay và thông minh. Cô học được hết các kỹ thuật thêu thùa, may vá, quản lư sổ sách, giúp cho hiệu may của cha làm ăn ngày càng phát đạt. Người cha khi đó mới hiểu ra rằng, con gái ḿnh quả thật là báu vật trời cho. Ông sắp đặt cho con lấy người thợ học việc giỏi nhất của ḿnh để sau này cửa hiệu vẫn được duy tŕ.
Đám cưới diễn ra linh đ́nh. Khách khứa ra vào tấp nập, cỗ bàn bày chật sân. Do đông khách nên mọi người đang ăn uống th́ hết rượu. Bí quá, ông chủ hiệu may mới nhớ ra những hũ rượu chôn dưới gốc cây ngày xưa. Ông vừa đào lên vừa thấp thỏm, không biết sau mười tám năm, rượu c̣n uống được hay không.
Khi nắp những hũ rượu được mở ra, một mùi thơm ngọt ngào tỏa khắp căn nhà. Khách dùng thử đều tấm tắc khen rằng đây đúng là loại rượu ngon nhất từ trước đến nay mà họ từng uống. Họ gọi đó là nữ nhi tửu.
Câu chuyện sau đó được truyền tụng, dần dần nữ nhi tửu trở thành một phần không thể thiếu trong các lễ hội của người dân vùng Thiệu Hưng. Nhà nào sinh được con gái đều chôn rượu trong vườn, đợi đến khi con gái lấy chồng th́ đào lên dùng trong tiệc cưới. Các gia đ́nh có con gái ở Thiệu Hưng đều sở hữu loại rượu ngon nức tiếng thiên hạ này.
Các gia đ́nh có con trai cũng chôn rượu xuống đất; rượu này được lấy lên khi con trai đạt đến tuổi trưởng thành, được gọi là rượu "trạng nguyên hồng" thay v́ "nam nhi tửu", có lẽ đó cũng là lư do tại sao người xưa gọi "con gái rượu" mà không gọi "con trai rượu".
Từ “con gái rượu” được dùng chỉ cô con gái được bố mẹ hết mực yêu quư, khi đi lấy chồng th́ gia đ́nh mở tiệc lớn, tốn rất nhiều rượu ngon, rượu quư. Sự đắt giá của rượu này không chỉ nằm ở giá trị vật chất mà c̣n là biểu tượng cho t́nh cảm, sự quan tâm và hy vọng của cha mẹ đối với con gái.
Với người đàn ông th́ rượu là thức uống rất đặc biệt, “nam vô tửu như kỳ vô phong”. Cách gọi "con gái rượu" cho thấy t́nh cảm to lớn đặc biệt của cha dành cho con gái của ḿnh, được ví như b́nh rượu quư.
VietBF@ Sưu tập