Một chiếc răng trẻ em ít nhất 131.000 năm tuổi, thuộc về loài người cổ xưa Denisova, đã được tìm thấy trong hang động Cobra ở Lào.
Răng hóa thạch hiếm của người Denisova trên dãy Trường Sơn. Ảnh: Fabrice Demeter/Clément Zanolli
Denisova là một trong những họ hàng gần nhất của người hiện đại. Họ đã tách ra từ nhóm người Neanderthal khoảng 400.000 năm trước để di chuyển về phía đông của châu Á, trong khi người Neanderthal mở rộng phạm vi sinh sống ra khắp châu Âu. Các nhà khoa học đã phát hiện rất nhiều di tích của người Neanderthal, nhưng những gì còn sót lại của người Denisova lại cực kỳ hiếm. Tất cả răng và xương hóa thạch được tìm thấy cho đến nay của họ có thể đặt gọn trong một chiếc túi và đều đến từ hai địa điểm: Siberia và Tây Tạng.
Phát hiện mới nhất ở Lào, được công bố trên tạp chí Nature Communications hôm 17/5, cho thấy người Denisova đã đi xa hơn nhiều về phía nam, với một phạm vi phân bố đa dạng đáng kinh ngạc từ những ngọn núi và cao nguyên băng giá ở Bắc và Đông Á, cho đến những vùng đất thấp ẩm ướt ở Đông Nam Á.
Người Denisova đã tuyệt chủng và để lại rất ít dấu vết hóa thạch, nhưng thông qua việc lai tạo với người hiện đại (Homo sapiens), gene di truyền của họ vẫn còn được tìm thấy trong nhiều cộng đồng ở châu Á và châu Đại Dương ngày nay. Theo AFP, thổ dân Australia và Papua New Guinea có tới 5% ADN của người Denisova.
Nhóm nghiên cứu đã phân tích chiếc răng hóa thạch trong hang Cobra và xác định rằng nó thuộc về một bé gái khoảng 2,5 - 8,5 tuổi. Do môi trường nhiệt độ và độ ẩm cao, mẫu vật không được bảo quản tốt nên rất khó xác định chính xác niên đại. Dựa vào phương pháp phân tích protein và tái tạo tia X 3D, các nhà khoa học ước tính nó có từ cách đây 131.000 - 164.000 năm.
Cấu trúc bên trong của răng tương tự mẫu vật răng hàm của người Denisova ở Tây Tạng và có thể phân biệt rõ ràng với người hiện đại cũng như các loài cổ xưa khác sống trong khu vực.
"Mọi thứ đều phù hợp với những gì chúng tôi mong đợi đối với một chiếc răng hàm dưới của người Denisova", nhà cổ nhân học Bence Viola tại Đại học Toronto của Canada nhấn mạnh.
Trong gian đoạn tiếp theo, các nhà nghiên cứu có kế hoạch phân tích oxy và carbon hóa học của men răng. Điều này có thể gợi ý về khí hậu nơi cô bé Denisova sinh sống, cũng như những gì cô bé đã ăn khi chiếc răng hàm hình thành.