Mỹ và nhiều nước đang kêu gọi điều tra lại nguồn gốc đại dịch Covid-19, dù WHO từng gửi nhóm chuyên gia tới Trung Quốc t́m hiểu.
Phát biểu tại cuộc họp thường niên của Đại hội đồng Y tế Thế giới (WHA), cơ quan ra quyết định của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), hôm 26/5, đại diện từ nhiều nước nhấn mạnh sự cần thiết phải tiếp tục giải đáp bí ẩn cách Covid-19 ban đầu lây lan sang người.
"Chúng tôi nhấn mạnh tầm quan trọng của một cuộc điều tra nguồn gốc Covid-toàn diện, chắc chắn và do các chuyên gia dẫn đầu", đại diện Mỹ Jeremy Konyndyk nói.
Đại diện Liên minh châu Âu, Australia và Nhật Bản thúc giục cần đạt tiến triển mới trong cuộc điều tra, trong khi đại diện Anh kêu gọi bất kỳ cuộc điều tra nào cũng phải "kịp thời, do chuyên gia dẫn dắt và dựa trên cơ sở khoa học vững chắc".
Nhân viên an ninh đứng gác bên ngoài Viện Virus học Vũ Hán, tỉnh Hồ Bắc, Trung Quốc trong chuyến thăm của nhóm điều tra do WHO dẫn đầu hồi tháng 2. Ảnh: Reuters.
Xác định cách thức virus bắt đầu lây lan được coi là yếu tố quan trọng để ngăn chặn các đại dịch trong tương lai và WHO từng cử một nhóm chuyên gia quốc tế đến thành phố Vũ Hán, tỉnh Hồ Bắc, Trung Quốc hồi đầu năm để t́m hiểu nguồn gốc Covid-19.
Tuy nhiên, sau một thời gian tŕ hoăn, nhóm chuyên gia quốc tế và đối tác Trung Quốc công bố báo cáo, trong đó không đưa ra kết luận chắc chắn về nguồn gốc đại dịch, mà chỉ xếp hạng một số giả thuyết theo mức độ tin tưởng của họ.
Báo cáo cho biết virus nhảy từ dơi sang người thông qua động vật trung gian là kịch bản có thể xảy ra nhất, trong khi giả thuyết liên quan virus ṛ rỉ từ pḥng thí nghiệm là "cực kỳ khó xảy ra".
Tuy nhiên, sau khi báo cáo được công bố, tổng giám đốc WHO Tedros Adhanom Ghebreyesus khẳng định tất cả giả thuyết đều đang được xem xét. Cuộc điều tra và báo cáo cũng bị chỉ trích v́ thiếu tính minh bạch, khả năng tiếp cận và không đánh giá sâu hơn thuyết ṛ rỉ trong pḥng thí nghiệm.
Trung Quốc luôn bác bỏ thuyết virus bị lọt ra từ pḥng thí nghiệm, dù nó được chia sẻ rộng răi ở Mỹ trong nhiệm kỳ cựu tổng thống Donald Trump. Trump hôm 25/5 tuyên bố ông đă đúng khi ngay từ đầu xác định Covid-19 có nguồn gốc ở Vũ Hán và bảo vệ cách gọi "virus Trung Quốc".
Dù không cho rằng virus ṛ rỉ từ pḥng thí nghiệm nhất thiết phải là nguồn gốc gây đại dịch, một số nhà khoa học quốc tế nổi tiếng cho rằng cần có cái nh́n sâu hơn, khoa học hơn về giả thuyết này.
Bộ trưởng Bộ Y tế Mỹ Xavier Becerra ủng hộ kêu gọi mở cuộc điều tra mới. "Giai đoạn hai của nghiên cứu nguồn gốc Covid-19 phải được tiến hành với các điều khoản tham khảo minh bạch, dựa trên cơ sở khoa học và cho phép chuyên gia quốc tế độc lập đánh giá đầy đủ nguồn gốc virus và những ngày đầu bùng phát", ông nói với WHA.
Tuy nhiên trong bối cảnh nhạy cảm về mặt ngoại giao, chương tŕnh nghị sự của WHA không có nghị quyết nào về các bước tiếp theo.
"Mục đích của cuộc điều tra không phải để đổ lỗi, mà dựa trên cơ sở khoa học để t́m ra nguồn gốc virus và các đợt bùng phát, đồng thời giúp tất cả chúng ta ngăn chặn những thảm họa toàn cầu trong tương lai xảy ra", Konyndyk nói.
VietBF@sưu tập