Để trở thành công dân của Arab Saudi rất đơn giản, chỉ mất khoảng 5 tỷ đông. Quốc gia Trung Đông nghĩ ra cách tạo nguồn thu không phụ thuộc dầu mỏ, bằng cách cho người nước ngoài mua bất động sản hoặc kinh doanh.
Thu nhập bình quân đầu người ở Arab Saudi khoảng 20.000 USD/năm. Ảnh: AFP.
Arab Saudi mới mở chương trình tiếp nhận hồ sơ cư trú vĩnh viễn, phí mỗi bộ 800.000 riyal (khoảng 5 tỷ đồng), với động cơ thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) vào vương quốc này.
Lựa chọn rẻ hơn là thẻ cư trú Arab Saudi một năm có thể gia hạn, giá 100.000 riyal. Theo website đăng ký hồ sơ, hạng "cư trú cao cấp" này cho phép người nước ngoài mua bất động sản và kinh doanh mà không cần xin phép Saudi. Họ cũng có thể nhảy việc, ra vào nước dễ dàng và lấy thị thực cho các thành viên gia đình.
Ngoài phí phải nộp, yêu cầu khác còn bao gồm người ứng tuyển ít nhất 21 tuổi, chứng minh được năng lực tài chính, có lý lịch tư pháp sạch và chứng nhận sức khỏe.
Chương trình được thông qua từ tháng 5 là dấu hiệu mới nhất cho thấy nhu cầu nguồn thu không lệ thuộc dầu mỏ của các quốc gia vùng Vịnh, khi bị buộc tư duy lại vai trò của người ngoại quốc trong xã hội họ. Đây còn là bước ngoặt ở khu vực mà lao động nước ngoài chịu các điều lệ giới hạn cư trú hà khắc nhất thế giới. Ngoài Arab Saudi, UAE đã chấp thuận dự thảo cho phép nhà giàu quốc tế xin cư trú nước họ trong 10 năm, và Qatar thông qua luật cấp số lượng giới hạn quyền cư trú vĩnh viễn.
Ý tưởng chương trình cư trú dài hạn Saudi do Thái tử Mohammed bin Salman khởi xướng năm 2016, thuộc kế hoạch giảm phụ thuộc kinh tế vào dầu mỏ và thúc đẩy FDI của ông. Vị thái tử ước tính chương trình có thể đem về 10 tỷ USD thu hàng năm tính từ 2020 cho Arab Saudi.
Trong khi Arab Saudi mời chào giới có tiền đến ở nước họ lâu dài, những người từ nước khác cùng gia đình làm việc tại đây đang phải chịu chi phí theo tháng đắt đỏ, cùng một nền kinh tế ì ạch. Hàng trăm nghìn người nước ngoài hiện muốn rời Arab Saudi. Họ bị đánh thuế cao giữa lúc chính phủ thúc ép khối tư nhân thuê người trong nước làm việc.
Tỷ lệ thất nghiệp 12,5% của người Saudi, chủ nghĩa dân tộc đang lên cao và bài ngoại là những yếu tố thách thức chương trình cư trú mới. Khẩu hiệu như "Saudi dành cho dân Saudi" phổ biến trên mạng xã hội, và một tờ báo trong nước gần đây cho rằng vương quốc này hoàn toàn có thể trục xuất mọi công dân Lebanon mà không hề hấn gì.