Cái chết của người chồng đă khiến cho vợ và 2 người con phải vướng vào ṿng lao lư tù tội suốt 28 năm qua. Thế nhưng đây là 1 vụ án oan sai mà chính quyền thời đó đă tạo ra. Cho đến nay vụ án này mới chính thức được thừa nhận có những sai xót...Ngày 21/7, gia đ́nh cụ bà Đặng Thị Nga (82 tuổi, trú huyện Tuần Giáo, Điện Biên) đă đạt được thoả thuận bồi thường với TAND tỉnh Điện Biên về việc bà Nga bị truy tố, xét xử oan sai 28 năm (từ 1990 đến 2017).
Ông Phùng A Xà (Phó Chánh án TAND tỉnh Điện Biên) chủ tŕ buổi thương lượng cho hay, tổng số tiền bà Nga được bồi thường là hơn 13,1 tỷ đồng, tăng hơn 9 tỷ so với lần thương lượng thứ nhất cách đây hai tháng.Theo luật sư Vũ Thị Nga, đại diện quyền lợi cho gia đ́nh người bị oan, một số khoản thiệt hại ước tính khoảng 2,5 tỷ đồng chưa được chấp nhận như: thiệt hại danh dự nhân phẩm bị mất cho cả cuộc đời cụ bà Nga cùng các con chưa thành niên; gia đ́nh phải bán mảnh đất để có tiền kêu oan...
Ông Trịnh Duy Dương (con trai thứ hai cụ Nga, bị bắt, xét xử, giam giữ v́ tội Giết cha) nay đă 48 tuổi cho rằng, ông đă hết cơ hội làm lại cuộc đời sau nhiều năm lang thang. Mảnh đất bố mẹ cho ông Dương và anh trai Trịnh Văn Hiến (đă chết do buồn phiền, sinh bệnh) phải bán đi để có tiền kêu oan.
"Tôi mong mỏi cơ quan chức năng xem xét những yêu cầu chính đáng này cho tôi và cả người anh trai đă mất", ông Dương nói.
Trong đơn gửi TAND tỉnh trước đó, bà Nga đề nghị bồi thường 18 tỷ đồng về việc bị giam giữ, truy tố oan sai 28 năm; tổn thất tinh thần cho bà và ba người con. Lần thương lượng thứ nhất chỉ đạt thoả thuận bồi thường 4 tỷ đồng do vướng mắc áp dụng Luật bồi thường.
Diễn biến vụ án oan 30 năm dưới chân đèo Pha Đin
Chiều 18/9/1989, bà Nga phát hiện thi thể chồng dưới giếng nước nên báo cơ quan chức năng. Khám nghiệm hiện trường, tử thi, công an huyện Tuần Giáo (khi đó thuộc tỉnh Lai Châu) đă khởi tố bà Nga về tội Giết người.
Hồ sơ vụ án được chuyển lên công an tỉnh Lai Châu. Tháng 10/1989, điều tra mở rộng, công an khởi tố ông Hiến và ông Dương tội Giết người.
Tháng 1/1990, VKSND tỉnh Lai Châu đă ra cáo trạng, truy tố Hiến và Dương tội Giết người, bà Nga được chuyển sang hành vi Che giấu tội phạm. Tháng 4 cùng năm, TAND tỉnh Lai Châu xét xử sơ thẩm tuyên phạt bị cáo Hiến 18 năm tù, Dương 12 năm tù về tội Giết người, bà Nga ba năm tù cho hưởng án treo.
Sau đó, cả ông Hiến và Dương đều có đơn xin giảm nhẹ h́nh phạt. Tuy nhiên, cả hai ông đều thay đổi lời khai, kêu oan, không phạm tội giết cha.
Ngày 18/12/1990, Ṭa phúc thẩm TAND Tối cao đă tuyên hủy bản án sơ thẩm với lư do có một số thiếu sót trong điều tra. Trong thời gian điều tra bổ sung, ông Hiến và em trai được tại ngoại sau 28 tháng bị tạm giam.
Suốt gần 30 năm, vụ án treo lơ lửng, không có bất cứ kết luận nào dù gia đ́nh bà Nga liên tục gửi đơn kêu oan. Năm 2016, bà Nga gửi đơn tới các cơ quan tố tụng liên ngành của tỉnh Điện Biên.
Tháng 9/2017, Chánh án TAND Tối cao Nguyễn Ḥa B́nh đề nghị cơ quan tố tụng liên ngành sớm làm rơ vụ án.
Tháng 10/2017, liên ngành tố tụng tỉnh Điện Biên trực tiếp báo cáo và xin ư kiến chỉ đạo của Liên ngành tố tụng Trung ương về việc giải quyết vụ án và giải quyết đơn của bà Nga; đồng thời chỉ đạo Cơ quan tố tụng tỉnh Điện Biên đ́nh chỉ điều tra vụ án, đ́nh chỉ điều tra các bị can Nga, Hiến, Dương, công khai xin lỗi và bồi thường theo quy định pháp luật.
Ngày 24/10/2017, TAND tỉnh Điện Biên đă tổ chức xin lỗi công khai ba mẹ con cụ Nga.
Hơn ba tháng sau, cụ Nga đă gửi đơn đề nghị TAND tỉnh Điện Biên bồi thường các khoản là 18 tỷ đồng.