Chuyện ngoại t́nh xưa nay đối với phụ nữ châu Á nói chung và người Việt nói riêng là điều cấm kỵ. Vậy mà những bà hoàng Việt lại biến "điều không thê thành có thể" ngay chốn cung đ́nh. Thực tế lịch sử Việt Nam đă có không ít bà hoàng to gan như vậy.
Dương Vân Nga
Thái hậu Dương Vân Nga nổi tiếng không chỉ bởi từng là vợ của hai vị hoàng đế thời kỳ đầu lập quốc trong lịch sử Việt Nam, có vai tṛ đặc biệt trong việc chuyển giao quyền lực từ nhà Đinh sang Tiền Lê và trong cuộc kháng chiến chống quân xâm lược nhà Tống sau này mà c̣n bởi chính “mối t́nh” của bà hoàng này với vua Lê Đại Hành.
Năm 979, Đinh Bộ Lĩnh và hoàng tử Đinh Liễn bị hoạn quan Đỗ Thích giết hại. Triều thần tôn Vệ Vương Đinh Toàn (mới được 6 tuổi) lên ngôi Hoàng đế, tôn Dương Vân Nga làm Hoàng Thái Hậu. Thập đạo Tướng quân Lê Hoàn được Dương Thái hậu chọn làm Nhiếp chính, sau tự xưng là Phó Vương.
Năm 980, trước nguy cơ xâm lược của quân Tống, Dương hoàng hậu cùng triều thần tôn Lê Hoàn lên làm Hoàng đế, lập nên nhà Tiền Lê.
Sau khi cuộc kháng chiến chống Tống do Lê Hoàn trực tiếp chỉ huy thắng lợi hoàn toàn, vua Lê Hoàn phong Dương Vân Nga là Đại thắng Minh Hoàng hậu.
Theo nhiều giai thoại kể lại th́ sự việc trên chỉ là “nối lại t́nh xưa” bởi hai người đă có t́nh cảm với nhau ngay từ thời Dương Vân Nga c̣n chưa là hoàng hậu của vua Đinh.
Việc Dương Vân Nga - thái hậu nhà Đinh trở thành vợ vua Lê bị các nhà nho và sử gia trước đây lên án rất gay gắt.
H́nh ảnh hoàng hậu Dương Vân Nga được tái hiện trên sân khấu kịch
Sử thần Ngô Sĩ Liên trong Đại Việt Sử kư toàn thư đă phê phán như sau: "Đạo vợ chồng là đầu của nhân luân, dây mối của vương hóa. Hạ kinh của Kinh Dịch nêu quẻ Hàm và quẻ Hằng lên đầu, là để tỏ cái ư lấy đàn bà tất phải chính đáng.
Đại Hành thông dâm với vợ vua, đến chỗ nghiễm nhiên lập làm hoàng hậu, mất cả ḷng biết hổ thẹn. Đem cái thói ấy truyền cho đời sau, con ḿnh bắt chước mà dâm dật đến nỗi mất nước, há chẳng phải là mở đầu mối họa đó sao?"
Tuy nhiên, về sau các sử gia hiện đại có cái nh́n thông cảm hơn đối với hoàng hậu hai triều Dương Vân Nga, cho rằng sự lựa chọn và quyết định của bà trong hoàn cảnh đất nước lúc bấy giờ là sáng suốt.
Linh Chiếu thái hậu
Linh Chiếu thái hậu được biết đến là Cảm Thánh phu nhân của Lư Thần Tông. Bà thường được nhắc đến là người có vai tṛ quan trọng trong việc giúp con trai là Lư Anh Tông (Lư Thiên Tộ) kế vị ngai vàng. Ngoài ra, bà c̣n được nhắc đến nhiều trong câu chuyện tư t́nh với Thái úy phụ chính Đỗ Anh Vũ, một quyền thần dưới thời Anh Tông.
Năm 1138, hoàng đế Lư Thần Tông băng hà. Con trưởng của nhà vua và Lê Hoàng hậu là Lư Thiên Tộ mới 3 tuổi lên nối ngôi, lấy hiệu là Lư Anh Tông. Vua c̣n nhỏ nên Lê Thái hậu buông rèm nhiếp chính. Nhưng thực tế mọi việc chính sự lúc đó đều do Thái úy phụ chính Đỗ Anh Vũ thu xếp và quyết định cả. Bởi khi đó Đỗ Anh Vũ là người t́nh của Lê Thái hậu.
Chuyện này được nhắc đến trong sách Đại Việt sử kư toàn thư như sau: Đỗ Anh Vũ tư thông với Lê Thái hậu (mẫu hậu của Anh Tông) và v́ thế lại càng kiêu rông. Ở triều đ́nh th́ khoát tay lớn tiếng, sai bảo quan lại th́ hất hàm ra hiệu.
Các quan trong triều bực lắm nhưng chẳng ai nói ǵ. Quan điện tiền đô chỉ huy sứ là Vũ Cát Đái, chức hỏa đầu đô Quảng Vũ là Lương Thượng Cá, chức hỏa đầu đô Ngọc Giai là Đông Lợi, chức nội thị là Đỗ Ất, cùng với Trí Minh Vương, Bảo Ninh Hầu, pḥ mă lang Dương Tự Minh... cùng hợp mưu bắt giam Anh Vũ.
Bàn tính xong, bọn Đái đem quân lính đến ngoài cửa Việt Thành hô to: “Anh Vũ thường đêm đêm vào pḥng Thái hậu, làm nhiều điều càn rỡ ô uế, tiếng xấu đồn ra ngoài, không tội ǵ to bằng. Bọn thần xin sớm trừ đi, khỏi để mối lo về sau”.
Thấy vậy, vua Lư Anh Tông bèn xuống chiếu sai cấm quân đến bắt Anh Vũ. Anh Vũ bị đày đi làm ruộng ở vùng Cảo Xă (nay thuộc huyện Từ Liêm, Hà Nội).
Vắng Anh Vũ trong cung, Lê Thái hậu lo buồn, sau đó đă t́m cách xin vua Lư Anh Tông xuống chiếu ân xá cho các tội nhân, để Anh Vũ cũng được ân xá cùng trong số đó. Sau nhiều lần ân xá, Anh Vũ được phục chức Thái úy như cũ và được trọng dụng trở lại.
H́nh ảnh hoàng hậu Trần Thị Dung được tái hiện trên màn ảnh nhỏ
Hoàng hậu Trần Thị Dung
Linh Từ quốc mẫu Trần Thị Dung là hoàng hậu cuối cùng của nhà Lư, chính hậu của vua Lư Huệ Tông. Không lâu sau khi Lư Huệ Tông mất, Trần Thị Dung lấy Trần Thủ Độ.
Việc Trần Thị Dung tái giá với Trần Thủ Độ không chỉ bị đánh giá là “thất tiết” mà c̣n bị xem là hành động phản bội nặng nề đối với triều Lư. Chuyện t́nh của hai người được truyền tụng với nhiều giai thoại khác nhau.
Nhiều ư kiến cho rằng, Trần Thủ Độ say mê Trần Thị Dung ngay từ khi bà c̣n ở quê nhà, lúc đó Trần Thị Dung và Phùng Tá Chu c̣n say mê nhau, Trần Thị Dung không có cảm t́nh ǵ với Trần Thủ Độ.
Nhưng kể từ khi Trần Thủ Độ được vua Lư Huệ Tông phong là Điện tiền chỉ huy sứ, ra vào chốn thâm cung thường xuyên, Trần Thủ Độ có nhiều cơ hội gần gũi bà hoàng, người mà ông khao khát bấy lâu.
Trần Thị Dung đang trong cảnh "pḥng the" lạnh lẽo, khó cưỡng lại trước sức hút mạnh mẽ của Điện tiền chỉ huy sứ. Từ đó hai người “qua lại” với nhau, sống “già nhân ngăi, non vợ chồng”.
Ngày 11.12 năm Ất Dậu (1225), Vua Lư Chiêu Hoàng (con gái Vua Lư Huệ Tông và Trần Thị Dung) nhường ngôi cho chồng là Trần Cảnh và phong Trần Thủ Độ làm Quốc thượng phụ, coi việc thiên hạ. Nhà Trần đă hoàn toàn điều hành đất nước và Trần Thị Dung cũng làm vợ chính thức của Trần Thủ Độ, được phong là Linh từ quốc mẫu.