Nữ sĩ quan Việt Nam đầu tiên tham gia ǵn giữ ḥa b́nh Liên Hợp Quốc. Thiếu tá Hằng Nga tự hào khi sắp tới làm nhiệm vụ ở Nam Sudan. Để chuẩn bị cho nhiệm vụ này, thiếu tá Hằng đă tập huấn hơn một năm.
Ít ngày nữa, thiếu tá Đỗ Thị Hằng Nga (Trợ lư Pḥng Tham mưu - Kế hoạch, Trung tâm Ǵn giữ Ḥa b́nh Việt Nam) sẽ lên đường sang Nam Sudan làm nhiệm vụ theo dơi các hoạt động quân sự tại Phái bộ ǵn giữ ḥa b́nh Liên Hợp Quốc. Khi chuẩn bị hành lư cho 12 tháng ở đất nước Bắc Phi, chị cất kỹ bộ áo dài truyền thống bên cạnh những bao gạo, thùng ḿ tôm và lương khô với hy vọng những dịp lễ tết sẽ có cơ hội giới thiệu văn hóa Việt Nam.
Đỗ Thị Hằng Nga sẽ làm sĩ quan ǵn giữ ḥa b́nh ở Nam Sudan, nhiệm kỳ 12 tháng
Sinh năm 1981, sau khi tốt nghiệp chuyên ngành công nghệ thông tin tại một trường đại học Hà Nội, chị Nga nhập ngũ năm 2004 và chuyển ngạch sĩ quan năm 2012. Nhiệm vụ chính của chị tại Trung tâm Ǵn giữ Ḥa B́nh là phụ trách website và mạng. Được chỉ huy phát hiện tố chất đối ngoại, chị bắt đầu tham gia tập huấn hơn một năm để chuẩn bị cho nhiệm vụ quan trọng.
Là phụ nữ Việt Nam tiên phong tham gia lực lượng ǵn giữ ḥa b́nh Liên Hợp Quốc, thiếu tá Nga xem đây là vinh dự với bản thân và gia đ́nh, tuy nhiên vẫn không tránh khỏi lo lắng. “Khi nhận nhiệm vụ, tôi đă t́m hiểu qua đồng nghiệp, bạn bè và Internet, biết Nam Sudan là nước nghèo, t́nh h́nh bất ổn. Tôi cũng lo khi làm việc trong môi trường đa quốc gia, đa văn hóa th́ có thể sớm thích nghi trong thời gian ngắn nhất không”, nữ sĩ quan người Hà Nội chia sẻ.
Sĩ quan tham mưu sang đó phải tự thuê nhà, ăn ở. Thiếu thốn đủ thứ, song thiếu tá Nga tự tin làm được. Chị đặt mục tiêu làm quen với môi trường và ổn định trong ṿng 1-2 tháng.
Sĩ quan ǵn giữ ḥa b́nh không phân biệt nữ hay nam
Trong hơn một năm tập huấn, thiếu tá Nga thường xuyên được cử đi học chuyên ngành ǵn giữ ḥa b́nh do Liên Hợp Quốc tổ chức ở nước ngoài, như Trung Quốc, Hàn Quốc, Hà Lan, Sri Lanka, Uganda. Chị cảm thấy may mắn khi học được rất nhiều kỹ năng sinh tồn, cách ứng xử và phương pháp đàm phán bên cạnh kiến thức về quân sự. Những người tham gia giảng dạy đă công tác ở Phái bộ nhiều năm, có nhiều kinh nghiệm thực tế để truyền đạt.
Trong một khóa học dành riêng cho phụ nữ hồi tháng 7, chị được dạy xử lư t́nh huống khi gặp nạn nhân bị cưỡng bức. Chị được hướng dẫn cách trấn an tâm lư nạn nhân, giúp họ gạt bỏ ngượng ngùng để nhận sự giúp đỡ, tiêm pḥng HIV/AIDS và các bệnh lây truyền trong ṿng 72 giờ.
Ở Hàn Quốc, thiếu tá Nga học lái xe, đối phó khi hỏng lốp, sơ cứu cho người bất tỉnh… Trong khóa học về tham mưu, chị được giao t́nh huống bị bắt làm con tin khi đang đi tuần tra, t́m cách giải thích và thuyết phục để nhóm bắt cóc đồng ư thả người, nếu không sẽ có thể nguy hiểm đến tính mạng.
Thiếu tá Hằng Nga chụp cùng Giám đốc Trung tâm Ǵn giữ Ḥa b́nh Việt Nam, đại tá Hoàng Kim Phụng và đồng nghiệp
Thời gian ở Việt Nam, thiếu tá Nga tham gia các lớp của chuyên gia Australia và Mỹ để cải thiện khả năng ngoại ngữ. Họ đều là người bản địa ở quốc gia nói tiếng Anh và tham gia quân đội nên có thể vừa dạy về ǵn giữ ḥa b́nh Liên Hợp Quốc, vừa giúp nâng cao phát âm, ngữ pháp cho các sĩ quan.
Chị được những người đi trước như thượng tá Nguyễn Xuân Thành, người từng làm nhiệm vụ tại Phái bộ ở Cộng ḥa Trung Phi, chia sẻ cách ươm giống, trồng rau, lắng nghe những câu chuyện khó khăn khi thiếu thốn lương thực, cách giữ tinh thần chủ động và cầu thị trong mọi t́nh huống.
“Kiến thức đă đóng gói trong đầu, hành lư đă đóng gói ở nhà. Tôi đang trong tâm thế chỉ đợi ngày lên đường”, thiếu tá Nga khẳng định.
Khi sang Nam Sudan, thiếu tá Nga đảm nhiệm 12-15 đầu việc Liên Hợp Quốc giao, trong đó có tổng hợp và cập nhật t́nh h́nh bản đồ tác chiến ở phân khu được chỉ định, trực ban ở trung tâm tác chiến thuộc sở chỉ huy Phái bộ, chuẩn bị báo cáo và các bài thuyết tŕnh đặc biệt về t́nh h́nh xung đột xảy ra ở địa bàn. Chị cũng phải phối hợp liên lạc với các cơ quan liên quan để thông báo t́nh h́nh tai nạn thương vong, theo dơi và nắm bắt dữ liệu tác chiến ở Phái bộ.
“Với sĩ quan ǵn giữ ḥa b́nh, họ không phân biệt nữ hay nam. Công việc tôi đảm nhiệm như nam giới. Không phải v́ là nữ nên bạn được ưu tiên chỉ trực ngày, không trực đêm. Tôi sẽ không từ chối việc ǵ trong khả năng v́ muốn giữ h́nh ảnh người lính Việt Nam”, thiếu tá Nga nhấn mạnh.
Chuẩn bị tâm lư cho các con khi vắng nhà
Thời gian đầu, người nhà không ủng hộ quyết định chị Nga đi Nam Sudan. Tuy nhiên, quyết tâm và t́nh yêu của chị đối với việc ǵn giữ ḥa b́nh đă thuyết phục được mọi người. Bố mẹ chồng động viên chị tập trung vào công việc, có thể tạm gác chuyện con cái để ông bà lo. Ông xă hứa làm thay vai tṛ của người mẹ, nhắc nhở hai con thường xuyên hơn trong thời gian mẹ không có nhà.
“Phụ nữ không dễ ǵ bỏ gia đ́nh đi cả năm, nhưng tôi được gia đ́nh ủng hộ nên cũng yên tâm phần nào”, thiếu tá Nga nói. Có hai con trai, một lớp 4, một lớp 6, chị chuẩn bị tinh thần cho các con khi thường xuyên vắng nhà đi tập huấn. Câu chuyện về nhiệm vụ ǵn giữ ḥa b́nh được đan xen trong các bữa ăn, những lúc chơi và dạy con học bài.
“Tôi nói thời gian tới mẹ đi xa nhưng là để giúp đỡ người khó khăn. Nếu các con nhớ mẹ th́ hăy cố gắng học tập và yêu thương nhau, nghe lời bố và ông bà. Bây giờ có nhiều phương tiện, mẹ sẽ gọi điện và vẫn nh́n thấy các con hàng ngày. Khi biết mẹ có thể không về Tết, hai con không nói ǵ, chỉ quay mặt đi và rơm rớm nước mắt làm tôi xúc động, phải lảng sang chuyện khác”, chị Nga kể.
Thiếu tá Hằng Nga hạnh phúc khi nghề nghiệp của ḿnh dạy cho hai con nhiều bài học lớn.
Thay v́ mở iPad chơi game, các con chị thường t́m hiểu về công việc của mẹ qua những bộ phim, thông tin trên mạng. Nghe mẹ kể về chuyến công tác hai tuần ở châu Phi, về các bạn nhỏ không may mắn được sinh ra ở đất nước ḥa b́nh, con trai chị chọn ra một số đồ chơi, sách, quần áo c̣n mới nhưng ít mặc, để vào balo riêng nhờ mẹ chuyển giúp khi có dịp. Chị bảo đó là bài học rất lớn cho con mà nghề nghiệp của một sĩ quan đă mang lại.
Với quy định nghỉ phép 2,5 ngày mỗi tháng, chị dự định dồn phép về nhà một tháng vào hè sang năm, đưa các con đi tham quan và kể về Nam Sudan.
“Tôi muốn nhắn nhủ tới các bạn trẻ, nếu có niềm tin và đam mê th́ cứ theo đuổi. V́ tôi cũng chưa từng nghĩ khi đă chạm tuổi nhiều phụ nữ xem là an phận mà vẫn c̣n đi học tiếng Anh, thay đổi công việc và cách tư duy. Tôi nghĩ ḿnh sẽ làm được. Các bạn trẻ hơn tôi không có lư do ǵ không thể làm”, chị nói.
Trong hơn ba năm gia nhập lực lượng ǵn giữ ḥa b́nh, Việt Nam đă cử được 19 sĩ quan đi làm nhiệm vụ. Thiếu tá Đỗ Thị Hằng Nga là người thứ 20, tăng tỷ lệ nữ tham gia ǵn giữ ḥa b́nh và thể hiện mục tiêu thiên niên kỷ của Liên Hợp Quốc là b́nh đẳng giới. Hiện Nam Sudan có hai sĩ quan Việt Nam, đồng thời có sự tham gia của một số nữ sĩ quan từ nước khác.