VBF-Cuộc di cư là hoàn toàn đúng theo tiến tŕnh khi giá nhà ở California không c̣n hợp túi tiền người dân. Nhà ở Cali c̣n đắt hơn cả New York, nên dân ở đây thường đi Texas ở, v́ nhà ở đó rẻ hơn. Người nghèo th́ khổ hơn, phần lớn khi nhận lương th́ họ đă phải chi trả số lớn để trả tiền thuê nhà.
V́ thiếu nhà, số người vô gia cư gia tăng mạnh tại California. Trong h́nh là người vô gia cư sống trên đường Spring Street tại Los Angeles trong tháng Năm 2017. (David McNew/ Getty Images)
Một nửa trong tổng số gia đ́nh ở tiểu bang này phải vất vả để có đủ sức mua nổi một căn nhà. Việc làm chủ một ngôi nhà, từng là yếu tố chính của niềm ước mơ California, nay đang ở mức tỷ lệ thấp nhất tính từ thời Đệ Nhị Thế Chiến (kết thúc năm 1945). Trong tổng số người nghèo ở California, có gần 70 phần trăm nghèo chi tiêu phần lớn tiền lương của họ ngay lập tức cho việc trả tiền thê nhà.
Trong tháng Tám vừa qua, các nhà lập pháp tiểu bang đă tranh luận về một loạt vấn đề nhà ở bị tŕ hoăn đă lâu. Sau đây là những điều bạn cần biết về tầm mức của một trong những vấn đề gây rắc rối nhiều nhất cho California.
Mua một ngôi nhà ở California là khó khăn tới độ nào?
Khó. Thiệt là khó khăn. So sánh với cả mức độ khó khăn ở các tiểu bang khác, lẫn mức độ khó khăn mà những thế hệ cư dân California trước đây gặp phải khi mua nhà.
Mặc dù luôn luôn tốn kém hơn để làm chủ nhà tại California, nhưng khoảng cách giữa chúng ta và những nơi khác ở nước Mỹ đă tăng lên, biến thành một một hẻm vực. Một căn nhà trung b́nh ở California hiện giờ có giá cao gấp 2.5 lần so với căn nhà trung b́nh trên toàn quốc. Tính cho tới năm 2015, ngôi nhà tiêu biểu ở California có giá là $437,000, đắt hơn so với nhà tương tự ở Massachusetts hoặc New York (chỉ có Hawaii có những ngôi nhà đắt tiền hơn).
Bất chấp những mức tỷ lệ tiền vay mua nhà khá thấp, giá nhà đang gia tăng khiến cho tỷ lệ sở hữu nhà ở California giảm bớt khá nhiều. Trong tổng số những gia đ́nh ở California, chỉ hơn một nửa làm chủ nhà riêng. Đây là mức thấp thứ ba ở nước Mỹ, và là tỷ lệ thấp nhất trong tiểu bang tính từ Đệ Nhị Thế Chiến.
Không phải chỉ là giá nhà đang ảnh hưởng đến tỷ lệ làm chủ nhà. Các cuộc nghiên cứu đă t́m thấy rằng những mức nợ của sinh viên, sự gia tăng t́nh trạng bất b́nh đẳng về lợi tức, và những sở thích thay đổi về nhà ở nơi giới trẻ California cũng đang đóng một vai tṛ.
Chi phí thuê nhà trên toàn tiểu bang là một trong những mức cao nhất ở Mỹ. Giá nhà đă giảm bớt khá nhiều sau cuộc Đại Suy Thoái. Dù vậy giá thuê ở California vẫn tương đối ổn định, trước khi tăng vọt trong những năm gần đây ở các thị trường nóng sốt.
Trên khắp tiểu bang, giá thuê trung b́nh của một căn chung cư có hai pḥng ngủ là chừng $2,400, cao vào hạng thứ ba trong nước Mỹ. Nhưng những con số trên toàn tiểu bang làm giảm bớt mức độ phi lư mà các thị trường đô thị duyên hải đang sa vào, nơi mà đại đa số cư dân California đang sống. Giá thuê trung b́nh của một căn chung cư hai pḥng ngủ ở San Francisco đă lên tới mức hơn $4,000 trong năm nay.
Mức lợi tức trung b́nh của cư dân California là cao hơn mức trung b́nh của quốc gia, và cao hơn khá nhiều ở một số khu vực, như Khu Vực Vịnh San Francisco với chi phí sinh hoạt hết sức đắt đỏ.
Tính trung b́nh, lợi tức trong hai chục năm qua không theo kịp với mức giá thuê nhà tăng cao.
Vấn đề ở đây không chỉ là chỉ là gia cư. T́nh trạng bất b́nh đẳng về lợi tức, và sự đ́nh trệ mức lương ở California, cũng đều cản trở khả năng trả tiền nhà của một gia đ́nh có lợi tức mức thấp và mức trung b́nh.
Ở một số thị trường, thậm chí lợi tức cực cao cũng không đủ để cắt giảm chi phí về nhà ở. Tại San Jose, nơi có mức lợi tức trung b́nh hiện thời là gần $100,000, những người thuê nhà vẫn có thể phải trả mất 40% trong lợi tức hàng tháng cho tiền thuê, theo một cuộc phân tích của công ty dữ liệu Zillow cho biết.
Thật khó để đo lường những điều như tiến tŕnh “trung lưu hóa” và “dời chỗ”, khi các cư dân có lợi tức cao, và có tŕnh độ học vấn cao hơn, tới ở trong cộng đồng, dẫn đến việc trục xuất những người đă cư ngụ ở đó lâu năm, nhưng có mức lợi tức thấp. Nhưng có rất ít sự thay đổi câu hỏi đang diễn ra nhanh chóng trên khắp nhiều thành phố ở California.
Theo các nhà nghiên cứu tại đại học UC Berkeley t́m thấy, trong tổng số gia đ́nh có lợi tức thấp ở vùng Vịnh San Franciscom có hơn một phân nửa gặp phải , hoặc đang trải qua, mối nguy cơ do tiến tŕnh trung lưu hóa. Không phải chỉ những cộng đồng có mức lợi tức thấp gặp phải nguy cơ chảy máu. Ngay những khu vực có các gia đ́nh lợi tức cao cũng đang mất đi những thành viên có mức lợi tức thấp. Và ở những nơi như khu phố Boyle Heights ở Los Angeles, những cuộc biểu t́nh phản đối trung lưu hóa đă làm lộ ra những mới căng thẳng, giữa những người Latino cư ngụ ở đây lâu năm và những người mới đến, hầu hết là người da trắng.
Những người có mức nlợi tức thấp này đang đi đâu? Càng ngày học càng rời khỏi tiểu bang mà dời sang nơi khác..
Từ năm 2000 đến năm 2015, California mất gần 800,000 cư dân có mức lợi tức ở gần hoặc dưới tiêu chuẩn nghèo. Trong số những người rời khỏi California từ năm 2007, có gần ba phần tư kiếm được chưa tới $50,000 mỗi năm. Điểm dời đến hàng đầu cho dân nghèo ở California là ở đâu? Texas.
Chi phí nhà ở chỉ là một yếu tố trong mới rối ren phức tạp phức tạp của những lư do khiến cho người ta trở thành vô gia cư. California hiện nay có số lượng những người trải qua cảnh sống vô gia cư ít hơn hơn so với cách đây mười năm. Tuy nhiên, có ít câu hỏi về chuyện giá thuê tăng lên được nới kết với hiện tượng có thêm nhiều cư dân California sống trong xe, trong nhà tạm trú, và trên đường pho, đặc biệt ở khu vực Los Angeles rộng lớn hơn.
Những con số mới đây từ Los Angeles County, nơi mà số người chịu cảnh vô gia cư tăng 30 phần trăm trong hai năm qua, đă gây ra những lời kêu gọi tăng thêm những biện pháp bảo vệ khỏi việc đuổi nhà, và kiểm soát tiền thuê. Mới đây Zillow ước tính rằng một khoản tăng 5 phần trăm trong tiền thuê nhà sẽ làm tạo ra thêm 2,000 người vô gia cư ở Los Angeles. Trong năm 2016, giá thuê nhà tăng trung b́nh 4 phần trăm ở đó.