Trong 2 năm 2013 và 2014, tổ cộng đồng bảo vệ và khai thác bền vững dán nhãn sinh thái và bán ra thị trường 9.486 con cua đá Cù lao Chàm (TP.Hội An, Quảng Nam); trong đó có 6.390 con đực và 3.096 con cái. Cua đá có nhãn sinh thái sẽ được đem bán trên thị trường.
Quy định cua đá có chiều ngang mai trên 7cm mới được bán.
Cua đá Cù lao Chàm (Gecarcoidea lalandii) là động vật biển nhưng sống ở trên rừng, chỉ xuống biển vào thời gian sinh sản để duy trì nòi giống.
Người dân địa phương cho biết hàng năm cua đá cái được tìm thấy mang trứng và sinh sản từ tháng 5 đến tháng 8.
Cua đá được dán nhãn mới phù hợp quy định.
Trong những năm gần đây cua đá ở đây bị khai thác mãnh liệt cùng với sự gia tăng mạnh mẽ của số lượng du khách đến thăm đảo hàng ngày, nhất là trong mùa du lịch từ tháng 3 đến tháng 9 hàng năm.
Năm 2013, tổ cộng đồng bảo vệ và khai thác bền vững cua đá Cù lao Chàm ra đời. Cùng với chính quyền địa phương, tổ cộng đồng đã thực nghiệm một phương thức khai thác cua đá có kiểm soát.
Một góc Cù lao Chàm.
Cua đá được khai thác với số lượng cho phép, không mang trứng, theo mùa vụ và kích thước chiều ngang mai cua không nhỏ hơn 7cm. Cua đá đạt tiêu chuẩn quy định sẽ được dán nhãn và được bán trên thị trường hợp lệ.
Mỗi ký cua đá được dán nhãn sinh thái phải nộp lệ phí là 40.000 đồng/kg.
Riêng năm 2014, tổng số cua đá được dán nhãn sinh thái là 2.510 con, trong đó có 1.791 con đực và 719 con cái. Kích thước trung bình chiều ngang mai cua được khai thác là 7cm đã đảm bảo quy định. Giá bán tổi thiểu được quy định là 500.000 đồng/kg. Mỗi ký cua đá được dán nhãn sinh thái phải nộp lệ phí là 40.000 đồng/kg.
Số tiền thu được này sẽ được tổ cộng đồng sử dụng vào chi phí in nhãn sinh thái, quản lý của tổ, thuế tài nguyên và các hoạt động khác của tổ cộng đồng này.
Hiện nay, cùng với các mô hình phân loại rác tại nguồn, nói không với túi ni lông; mô hình dán nhãn sinh thái cua đá Cù lao Chàm đã và đang được người dân hưởng ứng và tạo tiếng vang trong cả nước.
Tuy nhiên, bên cạnh những thuận lợi, vẫn còn nhiều thách thức với sự bền vững của mô hình. Theo kết quả khảo sát, một số trường hợp khai thác trái phép và buôn bán lén lút cua đá không dán nhãn sinh thái tại các quán ăn trên bãi biển đã và đang xảy ra, công tác tuần tra, giám sát nhiều lỏng lẻo.
Lê Đình Dũng/Một Thế Giới