Mình chỉ cười. Mỗi người một hoàn cảnh, một đường đời và một cách dự tính tương lai khác nhau. Đến được nước Mỹ, ở bất kỳ độ tuổi nào, đã là một may mắn. Phần còn lại là mình chọn sống như thế nào: không cần giàu, không cần nổi bật, chỉ cần sống cho khỏe, đủ và nhẹ lòng. Vậy là bình yên rồi.
Đúng là đến Mỹ ở tuổi trung niên, không có bằng cấp chuyên môn hay tay nghề cao thì con đường lập nghiệp không dễ. Nhưng “không dễ” không có nghĩa là không thể sống yên ổn. Ở tuổi này, điều quan trọng không phải chạy đua nữa, mà là có một cuộc sống đủ sống, tinh thần thong thả, sức khỏe giữ được cho chặng đường còn lại. Năm Ruộng đã gom góp, sưu tầm và trải nghiệm, rút ra vài hướng đi rất đời thường, xin chia sẻ với những ai cùng cảnh ngộ.
1. Chọn công việc ổn định, ít áp lực, khó bị thay thế
Tuổi này không nhất thiết phải săn lương cao. Quan trọng hơn là công việc ổn định, đều đặn, không quá căng thẳng, có thể làm lâu dài mà không bào mòn sức khỏe. Những việc như handyman rất hợp: đúng thế mạnh của người từng quen sửa sang, lắp ráp, vừa linh hoạt, vừa có thu nhập khá, lại không bị cạnh tranh quá gắt. Janitor hoặc custodian ở trường học, city cũng là lựa chọn tốt: giờ giấc cố định, môi trường ít áp lực, nhiều nơi còn có phúc lợi. Nếu làm warehouse thì chọn chỗ việc nhẹ, không bắt nâng đồ nặng, ca làm ổn định. Maintenance nhẹ ở các khu apartment cũng là hướng hay. Đừng quá ám ảnh chuyện “lương bao nhiêu”, mà hãy tự hỏi: “Mình có thể duy trì công việc này 5–10 năm tới không?”
2. Sống tối giản theo kiểu “người Mỹ 60 tuổi”
Rất nhiều người Mỹ 60–70 tuổi sống bình yên chỉ nhờ biết thu nhỏ nhu cầu. Họ thuê hoặc ở mobile home, chi phí thấp nhưng đủ tiện nghi. Ít mua sắm, chỉ mua khi thật sự cần. Đồ hư thì tự sửa, việc nhỏ thì tự làm, hạn chế gọi dịch vụ đắt đỏ. Không vay nợ lớn, tránh mua sắm bốc đồng. Chọn những khu vực yên tĩnh, chi phí sinh hoạt vừa phải để sống. Cuộc sống đơn giản luôn rẻ hơn, nhưng lại giàu hơn ở chỗ nó cho mình sự nhẹ nhàng và tự chủ.
3. Kiếm thêm vài trăm đô mỗi tháng bằng những việc nhỏ nhưng đều
Ở Mỹ, chỉ cần mỗi tháng kiếm thêm 400–500 đô cũng đủ giúp tuổi già bớt lo, miễn là việc đó nằm trong khả năng và không đốt sức. Có thể nhận sửa vặt cho cộng đồng người Việt, cho hàng xóm – đúng sở trường, không áp lực mà còn thêm tình nghĩa. Mua đồ cũ, sửa lại rồi bán trên Marketplace, kiếm lời chút ít mà không cần vốn lớn. Ai còn sức thì có thể làm vườn, cắt cỏ, dọn sân theo giờ; hoặc chạy Uber vài tiếng mỗi tuần, xem như đổi gió. Không cần làm thật nhiều, chỉ cần đều và đừng làm gì khiến mình kiệt sức.
4. Lo sức khỏe trước, công việc tính sau
Ở tuổi này, sức khỏe chính là “sổ tiết kiệm” quan trọng nhất. Có sức thì sẽ xoay được công việc, không có sức thì mọi kế hoạch chỉ là giấy trắng. Hãy tận dụng quyền lợi Medi-Cal, Medicare khi đủ điều kiện; đi khám định kỳ, kiểm tra huyết áp, đường huyết, tim mạch, xương khớp. Tập thói quen đi bộ 20–30 phút mỗi ngày, giảm dầu mỡ, giảm muối, bớt ăn khuya, cố gắng ngủ trước nửa đêm. Đôi khi chỉ cần xương khớp đỡ đau 20–30%, mình đã thấy tinh thần khác hẳn, bước đi nhẹ hơn, đầu óc sáng hơn. Sức khỏe tốt lên một chút thôi, cuộc sống ở xứ người cũng bớt nặng đi rất nhiều.
5. Chuẩn bị cho tuổi già từ những bước nhỏ hôm nay
Tuổi trung niên không còn xa tuổi hưu, nên từng bước nhỏ bây giờ đều là viên gạch lát đường cho tương lai. Cố gắng đủ điều kiện 40 credit để được hưởng Social Security – nếu còn thiếu, hãy ưu tiên những công việc có W2 để tích lũy. Nếu nơi làm có chương trình 401(k), dù đóng ít cũng tốt, vừa tiết kiệm, vừa được ưu đãi thuế. Giữ credit score ở mức ổn, để sau này thuê nhà, mua xe, mở thẻ tín dụng cũng dễ thở hơn. Tránh vay nợ lớn, hạn chế quẹt thẻ cho những thứ không cần thiết. Tuổi già ở Mỹ không nhất thiết phải giàu, chỉ cần không bị nợ đeo bám, không phải giật mình mỗi lần mở thư xem bill.
6. Biết đủ để lòng mình an
Sau từng ấy năm sống, điều quý nhất không còn là chuyện hơn thua, mà là bình an. Bình an là sáng thức dậy không đau nhức quá nhiều, chiều về nhà có bữa cơm đơn giản, nhưng ăn trong tiếng cười. Là có một mái nhà nho nhỏ, một công việc vừa sức, vài người bạn có thể gọi tên, một cộng đồng quanh mình không quá xa lạ. Ở tuổi này, sống bình yên là khi mình chấp nhận rằng: không cần hơn ai, không phải chứng minh với ai, chỉ cần khỏe, đủ và nhẹ lòng. Như một bạn đã bình luận: “Đời biết đủ là an.” Qua Mỹ sớm hay trễ rốt cuộc cũng chỉ là một mốc thời gian. Quan trọng là từ hôm nay, ở nơi mình đang đứng, mình có chọn sống tử tế với bản thân, với gia đình, với cuộc đời còn lại hay không. Nếu làm được điều đó, thì dù đi đâu, mình cũng đã ở “đúng chỗ” của mình rồi.