Cuộc chạy đua cung cấp năng lượng cho các mô h́nh trí tuệ nhân tạo (AI) khổng lồ đang hướng thẳng tới Mặt Trăng và vũ trụ xa xôi.
Trước nhu cầu năng lượng khổng lồ của AI, các ông lớn công nghệ như Jeff Bezos hay Elon Musk đang nghiêm túc thảo luận về việc xây dựng các trung tâm dữ liệu quy mô lớn ngoài không gian, lập luận rằng đây là con đường bền vững duy nhất để vận hành các hệ thống tiêu thụ năng lượng cực lớn.
Những tuyên bố đầy tham vọng này được đưa ra trong bối cảnh Blue Origin của Jeff Bezos và SpaceX của Elon Musk đang đẩy mạnh việc giảm chi phí và tăng tần suất du hành không gian. Sự hội tụ giữa cuộc đua không gian và làn sóng AI đang mở ra một kỷ nguyên đầu tư mới, mặc dù nhiều chuyên gia bày tỏ lo ngại về nguy cơ h́nh thành "bong bóng AI".
Áp lực năng lượng
Nhu cầu năng lượng của AI đang vượt xa khả năng cung cấp của lưới điện hiện tại trên Trái Đất. Chính phủ Mỹ đă cảnh báo về sự cần thiết phải bổ sung một lượng lớn công suất mới. Trên thực tế, các công ty AI phải t́m kiếm các nguồn điện tạm thời.
XAI của Elon Musk đang sử dụng tua-bin khí. Trong khi đó, OpenAI đang thúc đẩy quan hệ đối tác với chính phủ để bổ sung 100 gigawatt công suất/năm, một con số khổng lồ.
Để dễ h́nh dung, 100 gigawatt là một nhu cầu năng lượng vượt xa trí tưởng tượng của con người ở thế hệ trước. Trong bộ phim Back to the Future, con số 1,21 gigawatt để du hành thời gian được xem là mức năng lượng không tưởng, tương đương một tia sét. Giờ đây, 1 gigawatt lại trở nên quá nhỏ bé so với nhu cầu dự kiến của ngành công nghiệp AI.
Trung tâm dữ liệu của Amazon tại Ashburn, Virginia, Mỹ. Ảnh: Jonathan Ernst/Reuters.
Theo các ông trùm công nghệ, giải pháp tối ưu là chuyển tải hoạt động tính toán lên không gian, nơi năng lượng mặt trời có thể được thu hoạch hiệu quả hơn. Không gian vũ trụ mang lại nhiều lợi thế then chốt cho việc đặt các trung tâm dữ liệu.
Thứ nhất, các tấm pin mặt trời trên quỹ đạo hoặc Mặt Trăng có thể thu được ánh nắng trực tiếp và liên tục, loại bỏ hoàn toàn gián đoạn do thời tiết. Thứ hai, môi trường chân không cho phép giảm đáng kể nhu cầu làm mát. Cuối cùng, các nhà điều hành có thể tránh được các rào cản pháp lư và sự phản đối từ dư luận, thường làm chậm việc xây dựng cơ sở hạ tầng trên Trái Đất.
Mặc dù tính kinh tế của các trung tâm dữ liệu không gian chưa hoàn toàn khả thi, một phân tích của Phil Metzger, giáo sư nghiên cứu và cựu nhà khoa học NASA, dự đoán chúng có thể trở nên hợp lư trong khoảng một thập kỷ tới.
“Tôi nghĩ các máy chủ AI trong không gian là trường hợp kinh doanh thực sự đầu tiên sẽ dẫn đến nhiều trường hợp khác”, ông Metzger nhận định.
Tỷ phú Jeff Bezos cũng thể hiện sự tự tin cao độ. “Mặt Trăng là một món quà từ vũ trụ. Chi phí xây dựng các trung tâm dữ liệu trên vũ trụ sẽ rẻ hơn dưới mặt đất trong vài thập kỷ tới. Vũ trụ cuối cùng sẽ là một trong những nơi giúp Trái Đất trở nên tốt đẹp hơn”, ông tuyên bố tại một hội nghị công nghệ.
Kế hoạch đă được triển khai
Các công ty công nghệ đă bắt tay vào các dự án mang tính đột phá.
Alphabet, công ty mẹ của Google, đă công bố Project Suncatcher, một sáng kiến nhằm mở rộng quy mô học máy trong không gian. Alphabet dự kiến phóng 2 vệ tinh thử nghiệm vào đầu năm 2027 để kiểm tra phần cứng trên quỹ đạo. CEO Sundar Pichai chia sẻ: “Giống như bất kỳ dự án moonshot nào, nó sẽ đ̣i hỏi chúng ta phải giải quyết rất nhiều thách thức kỹ thuật phức tạp”.
Nvidia mới đây cũng hợp tác với công ty khởi nghiệp Starcloud để nghiên cứu các giải pháp trung tâm dữ liệu ngoài không gian.
Trong khi đó, tỷ phú Elon Musk đang tập trung tận dụng tài sản không gian của ḿnh cho nhu cầu năng lượng AI. Ông đang phát triển các phiên bản mới của vệ tinh Starlink chạy bằng năng lượng mặt trời, trang bị laser tốc độ cao để xây dựng các trung tâm dữ liệu trong không gian.
Ông Musk gần đây tiết lộ kế hoạch đă được vạch ra nhằm giúp các vệ tinh AI này đạt công suất 100 gigawatt điện mặt trời hàng năm - tương đương khoảng 1/4 mức tiêu thụ trung b́nh hàng năm của Mỹ. Ông khẳng định quy mô phi thường của ư tưởng này: “Nó thật điên rồ”.
CEO SpaceX thậm chí c̣n đưa ra một ư tưởng táo bạo hơn: thiết lập một căn cứ trên Mặt Trăng có khả năng sản xuất các vệ tinh AI chạy bằng năng lượng mặt trời tại chỗ và phóng chúng lên quỹ đạo bằng súng phóng khối, nhằm tạo ra 100 terawatt điện mỗi năm.
VietBF@ sưu tập