Không có vệ tinh, không có GPS hay la bàn hiện đại, nhưng hàng ngh́n năm trước, người xưa vẫn vẽ nên những tấm bản đồ đáng kinh ngạc về độ chính xác. Họ đo đạc thế giới chỉ bằng bước chân, bóng mặt trời và cả những cỗ “xe trống kư lư” kỳ diệu, công cụ định vị thô sơ nhưng thể hiện trí tuệ vượt thời đại. Từ đó, những tấm bản đồ đầu tiên ra đời, mở lối cho hành tŕnh chinh phục không gian của nhân loại.
Ngày nay, chúng ta chỉ cần đi máy bay hoặc tàu cao tốc để đến một nơi xa xôi trong ṿng vài ngày, hoặc đến bất kỳ nơi nào trên thế giới. Loại tốc độ giao thông siêu tốc này nằm ngoài suy nghĩ của người xưa. Nếu bạn lo lắng về việc bị lạc đường do không rơ ràng khi di chuyển bằng ô tô, th́ chúng ta chỉ cần mở ứng dụng định vị là có thể dễ dàng giải quyết vấn đề này.
Không giống như thời cổ đại, con người phải dựa vào bản đồ và các hướng bắc, nam, đông, tây để xác định vị trí và điểm đến của ḿnh. Thời cổ đại không có vệ tinh, làm thế nào họ vẽ bản đồ? Nhưng người xưa làm bản đồ như thế nào?
Để khảo sát vẽ bản đồ, người xưa chỉ có thể đo đạc bằng bước chân và vẽ ra điều ḿnh nh́n thấy. Phương pháp này rất vất vả và mất nhiều thời gian dẫn đến độ chính xác của bản vẽ cuối cùng không được đảm bảo. Tuy nhiên tại thời điểm đó không c̣n phương pháp nào có thể làm tốt hơn.
Bản đồ được vẽ bằng phương pháp đo bằng chân.
Một thời gian sau, "xe trống kư lư" được người xưa phát minh ra với mục đích hỗ trợ việc làm bản đồ. Đây là một chiếc xe ngựa kéo có nhiệm vụ tính toán quăng đường đi. Mỗi khi cỗ xe đi được một dặm, h́nh nộm trên xe sẽ đánh 1 lần trống.
Cùng với đó là sự ra đời của 6 yếu tố khảo sát bản đồ: tỷ lệ, vị trí, khoảng cách, độ cao, góc nghiêng, đường cong. Hiệu quả của việc đo khoảng cách được cải thiện đáng kể và người khảo sát đă đỡ vất vả hơn nhiều.
Tuy nhiên trên thực tế, bản đồ của người cổ đại vẫn rất đơn sơ và có nhiều hạn chế. Măi cho đến thế kỷ 19, Gauss một nhà toán học và nhà khoa học người Đức tài năng đă t́m ra phương pháp chiếu đồ mới, giải quyết được vấn đề biến dạng của khối cầu trên mặt phẳng. Thành tựu này của Gauss đă giúp lĩnh vực bản đồ học bắt đầu bước sang một trang mới.
Vietbf @ Sưu tầm