Người Mỹ hiện đang đầu tư nhiều tiền vào cổ phiếu hơn bao giờ hết. Tuy nhiên, trong khi đà tăng của thị trường có thể khiến tài khoản của họ “rủng rỉnh”, th́ họ lại dễ bị ảnh hưởng hơn bao giờ hết trước nguy cơ thị trường suy thoái.
Giao dịch viên tại sàn chứng khoán New York, Mỹ.
Theo dữ liệu của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed), lượng cổ phiếu nắm giữ trực tiếp và gián tiếp, bao gồm cả trong các quỹ tương hỗ hoặc các kế hoạch hưu trí, chiếm mức cao kỷ lục 45% tài sản tài chính của các gia đ́nh trong quư II.
Việc sở hữu cổ phiếu ở mức cao kỷ lục làm dấy lên những lo ngại về việc liệu t́nh trạng suy thoái của thị trường có thể ảnh hưởng đến tài chính cá nhân của người Mỹ hay không, đặc biệt là trong một nền kinh tế có thị trường lao động ngày càng mong manh và lạm phát dai dẳng.
Mốc tăng trưởng này là kết quả của nhiều yếu tố: cổ phiếu đă đạt mức cao kỷ lục, thúc đẩy giá trị nắm giữ; ngày càng nhiều người Mỹ tham gia trực tiếp vào thị trường chứng khoán; và các kế hoạch hưu trí như 401(k) đầu tư vào thị trường chứng khoán đă trở nên phổ biến trong những thập kỷ gần đây.
Nh́n chung cổ phiếu ở mức cao kỷ lục là tốt. Điều này cho phép nhiều người được hưởng lợi từ lợi nhuận của các doanh nghiệp Mỹ, đặc biệt là các nhà đầu tư dài hạn.
Nhưng không phải tất cả đều mang ư nghĩa tích cực.
Theo Jeffrey Roach, nhà kinh tế trưởng tại LPL Financial, v́ hiện nay có rất nhiều người sở hữu và đầu tư phần lớn tiền vào cổ phiếu nên thị trường có ảnh hưởng lớn hơn đến nền kinh tế, dù tốt hay xấu.
Ông Roach cho biết: "Tác động của sự bùng nổ hay suy thoái của thị trường chứng khoán, dù theo chiều hướng nào, sẽ có tác động lớn hơn nhiều đến toàn bộ nền kinh tế so với một thập kỷ trước".
Đáng chú ư, tỷ lệ sở hữu cổ phiếu của người Mỹ đă vượt qua mức cuối thập niên 1990, ngay trước khi bong bóng dot.com vỡ vụn vào năm 2000.
"Điều đó sẽ gióng lên hồi chuông cảnh báo, ngay cả khi thị trường chứng khoán sôi động vẫn tiếp tục tăng trong một thời gian giữa lúc thị trường đang hứng khởi với AI", John Higgins, chuyên gia kinh tế thị trường trưởng tại công ty tư vấn Capital Economics, cho biết trong một lưu ư gửi khách hàng.
"Dự báo của chúng tôi là S&P 500 sẽ tiếp tục tăng trưởng trong năm nay và năm sau. Nhưng tỷ trọng cổ phiếu rất cao hiện tại là một dấu hiệu cảnh báo cần theo dơi chặt chẽ”, ông Higgins nói thêm.
S&P 500 tăng 33% kể từ khi chạm đáy vào ngày 8/4. Chỉ số chuẩn này đă tăng 13% kể từ ngày 1/1 và đă đạt 28 mức cao kỷ lục trong năm nay.
Sự bùng nổ của AI đă thúc đẩy đà tăng trưởng của thị trường trong năm nay. Các công ty công nghệ lớn như Nvidia đă tăng vọt, nâng đỡ các chỉ số chính như S&P 500, vốn được tính theo giá trị thị trường của các công ty.
Theo Howard Silverblatt, chuyên gia phân tích chỉ số cấp cao tại S&P Dow Jones Indices, nhóm cổ phiếu công nghệ Magnificent Seven - bao gồm Alphabet, Amazon, Apple, Meta, Microsoft, Nvidia và Tesla - đă chiếm khoảng 41% mức tăng của S&P 500 trong năm nay.
Không chỉ các gia đ́nh Mỹ đang nắm giữ mức cổ phiếu kỷ lục. Theo dữ liệu của Fed, tỷ lệ sở hữu cổ phiếu Mỹ của các nhà đầu tư nước ngoài cũng đạt mức cao kỷ lục trong quư II.
Theo Rob Anderson, chiến lược gia ngành tại Ned Davis Research, lịch sử cho thấy khi mức độ sở hữu cổ phiếu đạt mức cao kỷ lục, nguy cơ suy thoái và khả năng lợi nhuận dưới mức trung b́nh sẽ tăng lên.
"Các nhà đầu tư không nên kỳ vọng mức lợi nhuận tương tự như chúng ta đă thấy trong thập kỷ qua sẽ lặp lại. Trong tương lai, trong 10 năm tới, lợi nhuận có thể sẽ giảm dần”, ông Rob Anderson, chiến lược gia trong ngành thuộc Viện Nghiên cứu Ned Davis dự đoán.
Trong khi chỉ số S&P 500 dao động gần mức cao kỷ lục, những lo ngại cũng đang gia tăng về sự xuất hiện của một "nền kinh tế h́nh chữ K", trong đó những người Mỹ giàu ngày càng giàu hơn trong khi những người Mỹ nghèo vẫn tiếp tục chật vật hoặc ngày càng nghèo hơn.
Một phần nguyên nhân là do thị trường việc làm, nơi hầu hết người Mỹ trung b́nh kiếm được tiền, đang tŕ trệ, trong khi thị trường chứng khoán, nơi mà những người giàu có thường kiếm tiền, lại đang tăng vọt.
Điều đó cũng đang tạo ra những sai lệch trong dữ liệu kinh tế, góp phần vẽ nên một bức tranh tổng thể tươi sáng hơn so với bức tranh mà nhiều người Mỹ đang cảm thấy. Theo ông Roach, thị trường chứng khoán sôi động đang hỗ trợ giá trị tài sản ṛng của những người giàu có, thúc đẩy chi tiêu, từ đó góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.
VietBF@sưu tập