Các nhà lãnh đạo châu Âu kêu gọi Tổng thống Mỹ Donald Trump không ký thỏa thuận hòa bình riêng với Tổng thống Nga Vladimir Putin tại hội nghị thượng đỉnh Nga – Mỹ sắp tới ở Alaska.
Cuộc họp trực tuyến do Thủ tướng Đức Friedrich Merz chủ trì, có sự tham dự của ông Trump, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cùng lãnh đạo Pháp, Đức, Italia, Ba Lan, Phần Lan, cũng như các quan chức hàng đầu của NATO và Liên minh châu Âu (EU).
Sau cuộc họp, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron nói ông Trump đã thể hiện “rất rõ ràng” rằng Washington muốn đạt được một lệnh ngừng bắn và “các vấn đề lãnh thổ của Ukraine không thể đàm phán nếu thiếu sự có mặt của ông Zelensky”.
Ông Trump mô tả cuộc họp với các lãnh đạo châu Âu là “rất tốt”, nói rằng nếu hội nghị thượng đỉnh với ông Putin diễn ra thuận lợi, một cuộc gặp tiếp theo giữa ông Putin và ông Zelensky có thể diễn ra “gần như ngay lập tức”.
“Có khả năng cao sẽ có cuộc gặp thứ hai, hiệu quả hơn cuộc gặp đầu tiên. Bởi cuộc gặp đầu tiên là để tôi tìm hiểu tình hình hiện nay và chúng ta đang làm gì”, ông Trump nói, theo CNN.
Theo hai nhà ngoại giao châu Âu, trong cuộc họp trực tuyến, ông Trump tỏ ý sẽ thúc đẩy một lệnh ngừng bắn vô điều kiện khi gặp ông Putin. Ông cho rằng điều này sẽ thể hiện thiện chí từ phía Nga, đồng thời khẳng định “vấn đề lãnh thổ Ukraine không thuộc phạm vi mà ông đàm phán”.
Sau cuộc họp, ông Zelensky cho biết các lãnh đạo đã thống nhất “năm nguyên tắc chung” cho khuôn khổ đàm phán ở Alaska, gồm ưu tiên ngừng bắn và bảo đảm an ninh “thực sự đáng tin cậy”.
“Mọi vấn đề liên quan đến Ukraine phải được thảo luận trực tiếp với Ukraine. Phải chuẩn bị định dạng đàm phán ba bên. Trước tiên là lệnh ngừng bắn. Tiếp theo là các bảo đảm an ninh – và hôm nay, Tổng thống Trump đã bày tỏ ủng hộ cũng như cam kết Mỹ sẵn sàng tham gia”, ông Zelensky nhấn mạnh.
Thủ tướng Đức Merz cho biết các bên đã thống nhất “Ukraine phải có mặt tại bàn đàm phán ở cuộc gặp tiếp theo” và “trình tự là ngừng bắn trước, rồi mới xây dựng khuôn khổ thỏa thuận”.
Dù ông Trump từng tuyên bố hôm 11/8 rằng “sẽ có chuyện trao đổi đất đai”, ông Merz khẳng định công nhận pháp lý lãnh thổ Ukraine “không phải chủ đề để bàn”.
Một quan chức châu Âu nói khả năng Mỹ áp đặt các biện pháp trừng phạt thứ cấp với Nga vẫn rất rõ ràng nếu cuộc đàm phán ở Alaska thất bại. Quan chức này cho biết mức thuế bổ sung 25% mà Mỹ thông báo áp lên Ấn Độ vì mua dầu Nga “đã có tác động”.
Alexander Gabuev, Giám đốc Trung tâm Nga – Á – Âu thuộc Carnegie, nhận định thông qua cuộc họp ngày 13/8, ông Zelensky muốn ông Trump sử dụng “cây gậy” trừng phạt và viện trợ quân sự để gây áp lực với Nga. Tuy nhiên, tình hình thực tế cho thấy Ukraine mới là bên đang đối mặt áp lực vì liên tục để Nga kiểm soát thêm lãnh thổ.