Tác giả: Kai Stoppel
Vũ Ngọc Chi chuyển ngữ
21-1-2025
Lời người dịch: Sau lễ nhậm chức của Donald Trump, Elon Musk, CEO Tesla, đă duỗi cánh tay phải của ḿnh ra hai lần khi nói chuyện trong một buổi ăn mừng tại Capital One Arena. Cử chỉ này trông giống như kiểu chào của Hitler. Đặc biệt là ở Đức, kiểu chào của Hitler bị coi là phạm tội. Bài này nói về nguồn gốc lối chào kiểu này.
Ở Đức, việc giơ tay chào kiểu Hitler bị cấm. Trên đất nước này, cử chỉ đó rơ ràng gắn liền với hệ tư tưởng của Đệ tam Đế chế (thời kỳ Hitler nắm quyền). Nhưng thực ra nó phát xuất từ đâu? Cuộc t́m kiếm manh mối dẫn tới nước Ư. Nhưng cử chỉ này cũng phổ biến ở Hoa Kỳ trong một thời gian.
Kiểu chào bằng cách giơ cánh tay phải ra phía trước thường được gọi là kiểu chào Hitler. Tên chính thức vào thời Đức Quốc xă là “Lối chào của người Đức”. Đây là một trong những cử chỉ nổi bật nhất của chế độ Đức Quốc xă. Ở Đức, hành vi này bị cấm theo Điều 86a của Bộ luật H́nh sự và có thể bị phạt tới ba năm tù. Một trường hợp nổi tiếng là ca sĩ nhạc pop Melanie Müller, năm 2024 đă bị phạt 80.000 euro v́ chào theo kiểu Hitler.
Nhưng thật ra cử chỉ này xuất phát từ đâu? Khoảng năm 1925, kiểu chào này được Adolf Hitler áp dụng và từ năm 1926 trở thành bắt buộc trong Đảng Quốc xă. Người Đức Quốc xă không phải là người phát minh ra cách chào hỏi này mà họ sao chép từ người Ư. Nhà độc tài người Ư Benito Mussolini đă chính thức giới thiệu lối chào này vào năm 1922 và từ đó quy định cách người Ư nên chào nhau như thế. Trong lối chào này, cánh tay phải cũng duỗi ra.
Mussolini và những người theo chủ nghĩa phát xít của ông ta đă áp dụng kiểu chào này từ một nhóm du kích có tên là Arditi. Họ giới thiệu lối chào này thông qua ảnh hưởng của nhà văn Gabriele D’Annunzio, mà ông ta gọi nó là “Lối chào La Mă”. Điều này dẫn đến giả định rộng răi ngày nay rằng lời chào này bắt nguồn từ kiểu chào quân đội ở La Mă cổ đại. Tuy nhiên, không có bằng chứng nào về sự lan rộng của nó ở Đế chế La Mă trong nghệ thuật hay trong văn học cổ đại. Trong mối liên quan này, Cột Trajan ở Rome (*) được nhắc tới, bức tượng mô tả những người lính với cánh tay dang rộng.
Chỉ mới h́nh thành?
Trong cuốn sách “Roman Salute”, nhà sử học truyền thông Martin Winkler viết rằng, nguồn gốc thật sự của kiểu chào này nằm trong nền văn hóa đại chúng vào cuối thế kỷ 19 và đầu thế kỷ 20 ở châu Âu và Hoa Kỳ. Vào thời điểm đó, La Mă cổ đại là một chủ đề phổ biến và được sử dụng trong nhiều vở kịch và bộ phim lịch sử từ thập niên 1890 đến thập niên 1920. Cử chỉ này được coi là một h́nh thức chào hỏi phổ biến ở Đế chế La Mă. Kết quả là, người dân châu Âu và Hoa Kỳ phần lớn quen thuộc với hành động giơ cánh tay lên như một kiểu chào, Winkler viết. Có lẽ lối chào này chỉ là sản phẩm của trí tưởng tượng phong phú của các nhà biên kịch.
Nhân tiện: Có những lối chào rất giống nhau từ thời kỳ này, tuy nhiên, chúng không liên quan ǵ đến chủ nghĩa phát xít và sự điên rồ về chủng tộc: Ví dụ, lối chào Olympic, lần đầu tiên được đội tuyển Pháp thể hiện tại Thế vận hội Olympic vào đầu thế kỷ 20, và sau đó là các quốc gia khác. Ở Mỹ, kiểu chào Bellamy đă được sử dụng từ cuối thế kỷ 19, trẻ em ở trường lúc đó thường chào cờ Mỹ vào buổi sáng bằng cách giơ tay ra. Sau khi nó được Đức Quốc xă và phát xít sử dụng ngày càng nhiều từ thập niên 1930 trở đi, th́ nó từ từ biến mất ở Mỹ.
Lối chào quốc kỳ kiểu Bellamy trong một lớp học ở Mỹ
