Mới đây, trên mạng xă hội Weibo của Trung Quốc xuất hiện thông tin cho rằng, sau khi chiếc máy bay không người lái (UAV) Orlan-10 của Nga bị quân đội Ukraine bắn rơi, phía Ukraine đă tiến hành tháo dỡ và thông báo rằng, tất cả các linh kiện của chiếc UAV này "được sản xuất tại Nghĩa Ô, Trung Quốc", sau khi Inform Napalm, Orlan-10 được quân đội Nga sử dụng trong các chiến dịch ở vùng Donbass. Loại UAV này chỉ có thân máy bay và bộ thu tín hiệu dẫn đường do Nga sản xuất.
Xung đột quân sự giữa Nga và Ukraine đă diễn ra hơn một tháng. Mới đây, trên mạng xă hội Weibo của Trung Quốc xuất hiện thông tin cho rằng, sau khi chiếc máy bay không người lái (UAV) Orlan-10 của Nga bị quân đội Ukraine bắn rơi, phía Ukraine đă tiến hành tháo dỡ và thông báo rằng, tất cả các linh kiện của chiếc UAV này "được sản xuất tại Nghĩa Ô, Trung Quốc".
Ảnh chụp màn h́nh tin đồn về việc tất cả linh kiện của UAV Orlan-10 "được sản xuất tại Nghĩa Ô, Trung Quốc".
Theo tờ Tin tức Tham khảo của Trung Quốc, Nga bắt đầu nghiên cứu chế tạo trong nước các loại UAV từ khoảng năm 2010, bao gồm cả Orlan-10 do Trung tâm Công nghệ Đặc biệt St.Petersburg sản xuất.
Orlan-10 là một UAV kiểu Nga với một cánh quạt phía trước, h́nh dạng tương tự như máy bay có người lái truyền thống. Orlan-10 lần đầu tiên được phát hiện công khai đưa vào sử dụng là vào đầu năm 2014, khi các quan chức Ukraine tuyên bố, một UAV do thám Orlan-10 được ngụy trang đă bị bắn hạ ở miền đông Donetsk Oblast của Ukraine.
Tháo dỡ linh kiện của Orlan-10
T́m kiếm các từ khóa như "Orlan-10 parts Ukraine" trên Google, bạn có thể t́m thấy một bài báo đăng trên trang web chính thức của trang t́nh báo nguồn mở Inform Napalm của Ukraine vào tháng 6/2018. Bài báo đề cập đến việc UAV đa năng Orlan-10 đă được quân đội Nga sử dụng trong các chiến dịch tác chiến ở vùng Donbass. Loại UAV này chỉ có thân máy bay và bộ thu tín hiệu dẫn đường do Nga sản xuất.
Tháng 6/2018, Inform Napalm thông báo rằng, hầu hết các linh kiện của UAV Orlan-10 đến từ Mỹ và các quốc gia khác. Ảnh chụp màn h́nh
Inform Napalm cho biết, thông tin này dựa trên một báo cáo độc quyền được cung cấp bởi Arm SOS - một tổ chức từ thiện Ukraine chuyên phục vụ các binh sĩ Ukraine. Báo cáo mô tả các linh kiện cấu thành một UAV Orlan-10 mang số hiệu 10332 do Nga sản xuất đă đâm xuống biển Azov vào năm 2016.
Vào ngày 7/11/2016, theo hăng thông tấn Unian (Ukraine), một UAV của Nga đă bị rơi xuống biển Azov, cách bờ biển gần Mariupol khoảng 3 km và sau đó đă được quân đội Ukraine trục vớt. Các chuyên gia đă trích xuất dữ liệu do UAV ghi lại để phân tích thêm.
Samuel Bendett - một chuyên gia thuộc Trung tâm An ninh mới của Mỹ (CNAS) - cũng đề cập đến vụ tai nạn trong một cuộc phỏng vấn với tạp chí Forbes vào giữa tháng 3 năm nay, nói rằng một số lượng lớn các linh kiện điện tử và hệ thống liên lạc, định vị của Orlan-10 được nhập khẩu từ Mỹ; ngoài ra, nhiều linh kiện khác có nguồn gốc từ Trung Quốc và một số nước khác.
Các linh kiện đến từ đâu?
Theo h́nh ảnh trong báo cáo do Inform Napalm cung cấp, ngoài vi xử lư của Mỹ, các thành phần bên trong của UAV Orlan-10 bao gồm một máy tính bo mạch đơn và pin lần lượt do các công ty Hongjing và Juheyuan của Trung Quốc sản xuất; bộ đánh lửa động cơ xăng do công ty SAITO (Nhật Bản) sản xuất; mô-đun GPS là của công ty Ublox (Thụy Sĩ); camera do công ty Phase One của Đan Mạch phát triển; bộ thu tín hiệu của công ty Anylink và ăng-ten đến từ công ty PPM GMBH đều của Đức…
Sơ đồ linh kiện Orlan-10 do người dùng Twitter @clashreport biên soạn dựa trên dữ liệu.
Do đó, tin đồn trên internet rằng "UAV Orlan-10 sử dụng linh kiện do Trung Quốc sản xuất" là có thật, nhưng "ngoại trừ vi xử lư của Mỹ, tất cả các linh kiện c̣n lại được sản xuất tại Nghĩa Ô, Trung Quốc" rơ ràng là không chính xác.
Hiện tại, trên trang web chính thức của công ty sản xuất linh kiện nói trên vẫn chưa công khai thông tin về việc họ có hợp tác với quân đội Nga trong việc cung cấp linh kiện cho UAV hay không. Theo một bài báo được tờ The Washington Post (Mỹ) đăng tải vào 11/2, Nga có thể đă lấy được các linh kiện này một cách "lén lút".
Damien Spleeters - một nhà điều tra từ Tổ chức Nghiên cứu vũ khí xung đột (CAR) có trụ sở tại London (Anh) - đă bay đến Kyiv (Ukraine) vào năm 2018 để tháo dỡ một UAV do Nga sản xuất bị quân đội Ukraine bắn hạ và phát hiện ra rằng, trong UAV này sử dụng rất nhiều linh kiện của phương Tây, trong đó có một chip cảm biến chuyển động trên máy bay của nhà sản xuất Silicon Sensing Sysems (Anh).
Được Spleeters và các đồng nghiệp liên hệ, công ty Silicon Sensing Sysems cho biết, họ đă bán con chip này vào tháng 8/2012 cho một nhà phân phối điện tử dân dụng của Nga. Nhà phân phối này đă thừa nhận sử dụng con chip trong UAV nhưng nói rằng mua cho các cơ sở giáo dục ở Nga.
Theo một báo cáo nghiên cứu vũ khí kéo dài 3 năm do CAR công bố vào tháng 11/2021, vào ngày 26/9/2018, CAR đă tháo rời một UAV Orlan-10 mang số hiệu 10264. UAV này đă rơi gần thị trấn Zuyevka ở miền đông Ukraine vào ngày 6/4/2016, và bị lực lượng quốc pḥng an ninh Ukraine thu giữ. Bên trong UAV này là một mô-đun GPS được sản xuất bởi công ty Ublox có trụ sở tại Thụy Sĩ đă được nhắc đến ở trên.
Mô-đun GPS được tháo dỡ từ UAV Orlan-10 mang số hiệu 10264 là do công ty Ublox (Thụy Sĩ) sản xuất.
Lần theo dấu vết, CAR phát hiện Ublox từng bán mô-đun này cho một nhà phân phối điện tử ở Đức có tên là Microdis. Vào tháng 6/2012, công ty này đă xuất khẩu mặt hàng này cho đối tác là MicroEM - nhà phân phối linh kiện điện tử lớn của Nga.
MicroEM cho biết, khách hàng cuối cùng của mô-đun là Scout - một nhà sản xuất thiết bị theo dơi GPS dân dụng của Nga, nhưng đơn đặt hàng sau đó đă bị hủy và mô-đun được bán cho Iskra - nhà sản xuất máy tính tiền tự động của Nga và một bên thứ ba không xác định.
Chuỗi cung ứng mô-đun GPS do CAR thống kê dựa trên dữ liệu khảo sát.
Dữ liệu hải quan cho thấy từ năm 2011 đến 2020, Microdis đă vận chuyển tổng cộng 941 lô hàng mô-đun và linh kiện GPS từ nhà sản xuất Thụy Sĩ Ublox cho MicroEM.
Sau khi được CAR cảnh báo, Microdis đă ngừng cung cấp mô-đun cho MicroEM. Nhưng cùng thời gian đó, MicroEM đă liên hệ trực tiếp với Ublox và nhập khẩu một lượng lớn mô-đun NEO/LEA-M8T, là mô-đun GPS được sử dụng trên UAV Orlan-10 mang số hiệu 10264 do CAR tháo dỡ.
Tóm lại, tin đồn trên internet rằng "quân đội Ukraine tháo dỡ UAV Orlan-10" là chính xác, nhưng "ngoại trừ vi xử lư của Mỹ, tất cả các linh kiện c̣n lại được sản xuất tại Nghĩa Ô, Trung Quốc" rơ ràng là không chính xác.
Kết quả điều tra cho thấy, mô-đun GPS được sử dụng trong UAV này do một nhà phân phối linh kiện điện tử của Nga trực tiếp lấy từ nhà cung cấp Ublox của Thụy Sĩ. Ngoài các linh kiện như pin và máy tính bo mạch đơn được sản xuất tại Trung Quốc, UAV này sử dụng một số lượng lớn các linh kiện của các nước phương Tây như Mỹ, Đức và Đan Mạch.