Vào tuần tới, Quốc hội Mỹ sẽ trở lại làm việc nhưng với khả năng cao phiên luận tội Tổng thống Trump chưa thể bắt đầu sớm như kỳ vọng.
Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi (đảng Dân chủ) vẫn đang giữ lại các điều khoản luận tội sau cuộc bỏ phiếu ngày 18/12 và chưa chỉ định các nghị sỹ đóng vai tṛ quản lư luận tội cho đến khi Lănh đạo phe đa số tại Thượng viện Mitch McConnell (đảng Cộng ḥa) đưa ra các quy tắc cho một phiên xét xử mà bà cho là công bằng.
Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi, Tổng thống Trump và Lănh đạo phe đa số tại Thượng viện Mitch McConnell. Ảnh: WXOW
“Chúng tôi không thể chỉ định những người quản lư luận tội cho đến khi h́nh dung được quá tŕnh ở Thượng viện sẽ diễn ra như thế nào”, bà Pelosi nói.
Trong khi đó, ông McConnell nói rằng ông sẽ “phối hợp hoàn toàn” với các luật sư Nhà Trắng liên quan tới phiên luận tội tại Thượng viện.
Điều đó đồng nghĩa với một khả năng thực tế là Quốc hội sẽ trở lại làm việc vào tuần tới và phiên xét xử sẽ chưa thể bắt đầu sớm như kỳ vọng.
Dưới đây là 4 kịch bản nhằm chấm dứt thế bế tắc hiện nay giữa Hạ viện do đảng Dân chủ nắm đa số và Thượng viện do đảng Cộng ḥa nắm đa số liên quan tới phiên xét xử luận tội Tổng thống.
Không có phiên xét xử tại Thượng viện, ít nhất là trong năm 2020
Liệu có khả năng sẽ không có phiên xét xử để tha tội hay kết tội cho Tổng thống Trump hay không? Đây là một phiên xét xử mà không một Thượng nghị sỹ GOP nào nói rằng họ nghĩ ông Trump đáng bị luận tội.
“Tốt với tôi”, ông McConnell nói về việc bà Pelosi giữ lại các điều khoản luận tội.
Có thể đảng Dân chủ sẽ giữ lại các điều khoản luận tội và tŕ hoăn chỉ định người quản lư luận tội của Hạ viện (đóng vai tṛ như bên nguyên) cho đến khi đảng này giành lại quyền kiểm soát Thượng viện trong cuộc bầu cử năm 2020. Tất nhiên kịch bản này sẽ là một rủi ro lớn, bởi họ sẽ cần phải giành chiến thắng ở các bang đă bỏ phiếu cho ông Trump trong năm 2016.
Có thể ông McConnell sẽ quyết định tổ chức phiên xét xử bất chấp việc bà Pelosi không gửi báo cáo về điều khoản luận tội và sẽ không có các thành viên Dân chủ nào tại Hạ viện đóng vai tṛ như bên nguyên.
Tuy nhiên, điều này đồng nghĩa với việc phá vỡ mọi quy tắc và gây ra mối đe dọa lớn cho các nhà lập pháp về sau. V́ thế, ông McConnell cho biết ông sẽ chờ cho đến khi bà Pelosi hoàn thành việc gửi các báo cáo luận tội lên Thượng viện.
Không có phiên xét xử nào tại Thượng viện là kịch bản ít có khả năng nhất. Hầu hết các chuyên gia pháp lư đều cho rằng Hiến pháp yêu cầu có một phiên xét xử ở Thượng viện diễn ra sau khi Hạ viện luận tội Tổng thống. Các Thượng nghị sỹ sẽ quyết định có kết tội hay tha tội cho Tổng thống dựa trên các cáo buộc luận tội (trong trường hợp Tổng thống Trump là lạm dụng quyền lực và cản trở Quốc hội), và nếu bị kết tội, Tổng thống sẽ bị băi nhiệm.
Ông McConnell đồng ư triệu tập các nhân chứng
Trước tiên, cần phải hiểu cách thức các Thượng nghị sỹ tiến hành phiên xét xử. Trước khi phiên xét xử bắt đầu, các Thượng nghị sỹ sẽ phải bỏ phiếu về bộ quy tắc. Điều này chỉ cần đa số đơn giản để thông qua.
Dù vậy, họ có thể sẽ quyết định việc này sau để bỏ phiếu về việc có triệu tập thêm nhân chứng hay không. Hiện đảng Cộng ḥa đang nắm đa số tại Thượng viện và có thể dễ dàng trong việc ra quyết định. Trong khi đó, nếu tất cả các thượng nghị sỹ Dân chủ đoàn kết với nhau, sẽ vẫn cần 4 lá phiếu ủng hộ từ đảng Cộng ḥa để có đa số quyết định bất cứ điều ǵ.
Tuy nhiên, vẫn có một số thông tin trong những ngày nghỉ vừa qua để bà Pelosi và các Thượng nghị sỹ Dân chủ sử dụng như “đ̣n bẩy” để họ có được cái mà họ muốn trong một phiên xét xử ở Thượng viện.
Thứ nhất, những email công bố mới đây từ Nhà Trắng và Lầu Năm Góc đă cho thấy sự liên quan của các trợ lư trong việc giữ lại khoản viện trợ cho Ukraine sau cuộc điện đàm của Tổng thống Trump. Điều này khiến lănh đạo phe thiểu số tại Thượng viện Charles E. Schumer (đảng Dân chủ) tuyên bố rằng, một số nhân vật như cựu cố vấn an ninh quốc gia John Bolton và quyền Chánh văn pḥng Nhà trắng Mick Mulvaney nên ra điều trần trong phiên ṭa tại Thượng viện. “Bằng chứng mới này cũng dấy lên các câu hỏi chỉ có thể giải đáp bằng việc ra làm chứng của các quan chức chủ chốt trong chính quyền Tổng thống Trump trong phiên xét xử tại Thượng viện”, ông Schumer nói trong một tuyên bố ngày 2/1.
Thứ hai, hai Thượng nghị sỹ Cộng ḥa đă bày tỏ do dự trước mong muốn của ông McConnell về một phiên xét xử thuần chính trị. Lisa Murkowski nói rằng bà bị lúng túng với điều này, và bà Susan Collins (Maine) nói rằng sẽ “không phù hợp” nếu kết án trước.
Tuy nhiên, sẽ khó có thể thấy ông McConnell bất ngờ chấp thuận các yêu cầu của đảng Dân chủ. Lănh đạo đảng Cộng ḥa tại Thượng viện cho rằng, ông vẫn có có quyền tổ chức một phiên xét xử theo cách mà đa số Thượng nghị sỹ muốn và điều đó có thể đồng nghĩa với việc theo cách mà đảng Cộng ḥa và Tổng thống Trump muốn.
Ông McConnell sẽ vẫn tiến hành phiên xét xử
Ông McConnell không nói chính xác ông muốn phiên xét xử diễn ra như thế nào, nhưng có thể đó sẽ là một phiên xét xử nhanh chóng mà không có bất cứ nhân chứng hay bằng chứng mới nào.
Ông McConnell không loại trừ việc triệu tập các nhân chứng. Tuy nhiên, có vẻ như ông sẽ làm mọi điều có thể để ngăn cản việc triệu tập những người nắm giữ thông tin nhạy cảm về Tổng thống Trump và Ukraine, như Mulvaney và Bolton, khỏi việc ra làm chứng.
Mặc dù ông McConnell kiểm soát đa số ở Thượng viện, nhưng đây không phải kịch bản khả thi nhất, v́ có một số lư lẽ cho rằng, ông và Tổng thống Trump muốn tiến hành phiên xét xử hơn cả đảng Dân chủ.
Tổng thống Trump coi phiên xét xử ở Thượng viện do đảng Cộng ḥa nắm đa số là cơ hội để miễn tội cho ḿnh. Trong khi đó, một trợ lư của các thành viên GOP tại Thượng viện nói với The Fix rằng, một số Thượng nghị sỹ Dân chủ có thể bỏ phiếu miễn tội cho ông Trump. Hai nghị sỹ Dân chủ ở Hạ viện đă bỏ phiếu phản đối các điều khoản luận tội ông.
Đôi bên cùng thỏa hiệp
Đây là kịch bản khó h́nh dung trong bối cảnh có sự bất đồng lớn giữa 2 bên về vấn đề nhân chứng.
Josh Chafetz, một chuyên gia về Hiến Pháp tại Trường Luật Cornell nói rằng, có những điều nhỏ hơn mà các Thượng nghị sỹ có thể thỏa hiệp để phiên xét xử bắt đầu diễn ra và vấn đề lớn hơn có thể được giải quyết sau đó. Ví dụ họ có thể thỏa hiệp về việc phiên xét xử sẽ kéo dài trong bao lâu (2 tuần? 6 tuần?...) và liệu có bằng chứng mới nào có thể được đưa ra hay không.
“Nói cách khác, dù có triệu tập nhân chứng hay không chưa thể thống nhất, th́ vẫn rất nhiều quy tŕnh nhỏ hơn để đôi bên có thể được thỏa hiệp”, Chafetz viết trong email cho The Fix. Điều này tất nhiên chưa thể phá vỡ thế bế tắc giữa Pelosi và McConnell về vấn đề nhân chứng, nhưng ít nhất đó là một sự khởi đầu để 2 bên có thể đi đến thỏa hiệp.
VietBF © sưu tầm