Ngày 20 tháng 7 năm 2014 ghi dấu 60 năm hiệp định Geneve chia đôi đất nước, chúng tôi tổ chức kỷ niệm đêm giă từ Hà Nội. Có các chiến binh Việt Nam trong quân đội Mỹ về tham dự. Ca sĩ Ư Lan tŕnh diễn những bài ca quê hương. Chúng tôi có dịp nhắc lại kỷ niệm từ ngày rất xa, khi c̣n là thiếu niên trong thời kháng chiến đứng sau cột đ́nh làng B́nh Hải, huyện Yên Mô nghe cô Thái Thanh rất nhỏ bé hát bài ca cho chương tŕnh B́nh Dân Học vụ. Lời ca thánh thót của thời thơ ấu mà vẫn c̣n nghe vang vọng tuổi hoa niên. Ai về chợ huyện Thanh Vân, Hỏi thăm cô Tú đánh vần được chưa,,,?.Trải qua biết bao dâu bể. Ngày nay vẫn c̣n may mắn ngồi nghe con gái của cô Thái hát rằng: Quê hương tôi, có con sông đào xinh sắn.
Hôm nay, ngồi đọc lại bài viết cũ về chuyện c̣n sông Bến Hải đă trở thành câu chuyện 65 năm.
Tuổi cao niên già thêm 5 năm, nhưng lịch sử đất nước chia đôi trên căn bản vẫn không thay đổi. Xin soạn lại gửi đến bằng hữu độc giả như sau.
Viết cho ngày 20 tháng 7 (1954-2019)
Đất nước bị chia cắt 54 quả thực là thảm họa, nhưng thống nhất 75 là c̣n khốn nạn hơn. Để hoàn thành công cuộc gọi là "Giải phóng miên Nam", Việt Cộng đang phải trả nợ bằng cả núi sông. V́ câu chuyện thời sự hôm nay, chúng ta cùng nhớ lại chuyện hôm qua. 65 năm trước cũng vào ngày tháng này, người Việt di cư lần thứ nhất.
Tháng 7 năm 2019 có gợi nhớ cho người Việt tỵ nạn chúng ta một chút kỷ niệm nào không? Cách đây 65 năm vào tháng 7 năm 1954, Hiệp Định Genève chia đôi đất nước. Hôm nay, từ hơn nửa thế kỷ và một đại dương xa cách, xin có đôi lời ghi lại. Trước hết là một số sử liệu, nhắc lại một lần vào cuối cuộc đời.
Tháng 9-1945, Nhật đầu hàng Đồng Minh, Thế chiến thứ II chấm dứt chính thức trên mặt trận Thái B́nh Dương. Hồ Chí Minh lănh đạo đảng cộng sản tuyên bố Việt Nam độc lập. Người Pháp trở lại Đông Dương.
Ngày 19 tháng 12-1946, toàn quốc kháng chiến. Vào những ngày của mùa Thu khói lửa năm xưa, tất cả thanh niên Việt Nam đều đứng lên đáp lời sông núi. Phạm Duy đă viết lời ca như sau: Một mùa Thu năm qua, cách mạng tiến ra đất Việt, cùng ngàn vạn thanh niên vung gươm phá xiềng. Bài ca này miền Nam đă dùng mở đầu cho cuốn phim Chúng tôi muốn sống. Vào những ngày đầu kháng chiến tôi mới hơn 13 tuổi. Tuổi măng non thơ dại và hào hứng biết chừng nào. Vào thời gian này, không ai biết ǵ về Quốc Cộng. Người ta nói rằng: Khi cách mạng mùa Thu, anh 20 tuổi, anh không theo kháng chiến, anh không phải là người yêu nước. Và tôi là cậu bé con của trường Cửa Bắc, Nam Định tản cư về Yên Mô, Ninh B́nh cũng bắt đầu bài học yêu nước nồng nàn.