Quyết định bất ngờ của chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump về việc tạm dừng chuyển giao nhiều loại vũ khí then chốt cho Ukraine đă khiến các nước châu Âu rơi vào thế bị động.
Lệnh tạm dừng ảnh hưởng đến nhiều hệ thống vũ khí quan trọng đối với pḥng thủ của Ukraine, bao gồm tên lửa pḥng không Patriot, đạn pháo dẫn đường chính xác, tên lửa Hellfire và đạn tên lửa dành cho tiêm kích F-16.
Nhà Trắng xác nhận việc tạm hoăn, mô tả đây là một phần trong quá tŕnh đánh giá lại kho dự trữ quân sự quốc gia. Kể từ khi ông Trump nhậm chức hồi tháng 1, Mỹ chưa phê duyệt thêm bất kỳ gói viện trợ quân sự mới nào cho Kiev. Các vũ khí được Mỹ chuyển cho Ukraine từ tháng 1 đều được phê duyệt từ thời người tiền nhiệm Joe Biden.
Bloomberg dẫn lời các quan chức châu Âu cho biết họ hoàn toàn bất ngờ trước quyết định của Washington, đặc biệt trong bối cảnh ông Trump gần đây có những phát ngôn tại hội nghị NATO khiến nhiều đồng minh lo ngại. Các cuộc thảo luận nội bộ đang diễn ra, và một số nước vẫn hy vọng lập trường của Mỹ có thể được điều chỉnh hoặc đảo ngược. Một quan chức giấu tên nói, hiện châu Âu đang tích cực bàn bạc cách ứng phó khi vai tṛ hỗ trợ của Mỹ giảm dần.
Trong khi một số quốc gia thành viên Liên minh châu Âu đă gia tăng các chuyến hàng viện trợ, trong đó có hai triệu viên đạn cam kết chuyển tới Ukraine trong năm nay, th́ phía Kiev cho rằng nỗ lực này vẫn chưa đủ nhanh. Cố vấn Tổng thống Ukraine, ông Mykhailo Podolyak, phát biểu trên một kênh truyền h́nh trong nước rằng việc mở rộng sản xuất quốc pḥng ở châu Âu đang diễn ra “chậm chạp”.
Về phía Ukraine, Tổng thống Volodymyr Zelensky cho biết các quan chức hai nước đang phối hợp xử lư vấn đề nhận viện trợ, đặc biệt xoay quanh nhu cầu pḥng không cấp thiết. Bộ Quốc pḥng Ukraine nói chưa nhận được thông báo chính thức nào từ Mỹ về việc tŕ hoăn hay hủy viện trợ, nhưng đă liên lạc với Lầu Năm Góc để làm rơ.
Bộ Ngoại giao Ukraine cũng triệu tập đại biện lâm thời Mỹ tại Kiev, ông John Ginkel, và cảnh báo “bất kỳ sự do dự nào” trong viện trợ quân sự đều có nguy cơ khuyến khích các hành động quân sự tiếp theo từ phía Nga.
Trong khi đó, phía Moscow bày tỏ hoan nghênh quyết định của Mỹ. Người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov tuyên bố: “Càng ít vũ khí được cung cấp cho Ukraine, th́ ngày kết thúc xung đột sẽ càng đến gần hơn”.
Tổng thư kư NATO Mark Rutte hôm 2/7 nói ông hiểu mong muốn của Washington trong việc bảo vệ kho dự trữ quân sự, song nhấn mạnh: “Ukraine không thể thiếu tất cả những sự hỗ trợ mà họ cần”.