Các h́nh ảnh vệ tinh mới cho thấy lực lượng Mỹ đă cẩn trọng tránh tấn công vào những ḷ phản ứng hạt nhân quan trọng tại trung tâm nghiên cứu Isfahan của Iran.
Cận cảnh thiệt hại ở cơ sở hạt nhân Isfahan của Iran sau cuộc không kích của Mỹ vào tuần trước. Ảnh: Maxar.
Trong báo cáo đánh giá thiệt hại mới nhất của Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA), ba ḷ phản ứng nghiên cứu đặt tại Trung tâm Công nghệ và Nghiên cứu Hạt nhân Isfahan không nằm trong số những mục tiêu bị phá hủy. Một trong ba ḷ phản ứng này được chế tạo từ năm 1991, hoạt động bằng 900 gram uranium cấp độ vũ khí – một lượng nhỏ nhưng đặc biệt nhạy cảm, theo Bloomberg.
Theo 4 quan chức cấp cao IAEA, việc các ḷ phản ứng này không bị đánh trúng là chủ ư của quân đội Mỹ. “Tấn công vào một ḷ phản ứng hạt nhân đang vận hành, dù công suất nhỏ, có thể tạo ra một tiền lệ nguy hiểm”, một quan chức nhận định. IAEA cho rằng đây là yếu tố quan trọng khiến Mỹ hạn chế không kích vào các đơn vị hạt nhân đang hoạt động.
Mỹ và Israel đă sử dụng các máy bay tàng h́nh B-2 mang theo bom xuyên phá GBU-57 để tấn công các cơ sở làm giàu uranium của Iran tại Natanz, Fordow và Isfahan. Dù vậy, các h́nh ảnh do Maxar Technologies công bố cho thấy tại Isfahan, nhiều ṭa nhà bị phá hủy nhưng khu vực có thể chứa các ḷ phản ứng vẫn c̣n nguyên vẹn. Một nhà phân tích nhận định, một ḷ phản ứng nhỏ có thể nằm gần một công tŕnh bị đánh sập kế bên một quảng trường lát gạch có cây xanh – nơi từng là chỗ sinh hoạt của các nhà khoa học.
Các mục tiêu được cho là Mỹ đă tránh không kích ở cơ sở Isfahan. Ảnh: Bloomberg/Maxar.
Tại Fordow, ảnh chụp vệ tinh cho thấy miệng hố bom, các đường hầm có thể đă bị sập và mái núi bị đục lỗ. Tuy nhiên, theo IAEA, những rủi ro về môi trường do đợt không kích này gây ra đến nay vẫn được kiểm soát trong phạm vi các cơ sở bị tấn công.
Tổng Giám đốc IAEA Rafael Mariano Grossi xác nhận ba cơ sở bị Mỹ nhắm đến – gồm Isfahan, Natanz và Fordow – đều chứa vật liệu hạt nhân đă làm giàu ở các cấp độ khác nhau. IAEA cũng đặc biệt lưu ư, nhà máy điện hạt nhân duy nhất của Iran đang hoạt động tại Bushehr, nếu bị tấn công sẽ gây ra “hậu quả nghiêm trọng nhất”.
Các ḷ phản ứng tại Isfahan từng được Iran dùng để nghiên cứu phản ứng hạt nhân và phân tích hoạt tính neutron – một kỹ thuật từng đóng vai tṛ quan trọng trong chương tŕnh vũ khí hạt nhân ban đầu của Mỹ, nay được ứng dụng trong y học và công nghiệp.
Hiện tại, IAEA đă yêu cầu Iran cung cấp thông tin về vị trí kho dự trữ uranium làm giàu cao sau vụ tấn công, trong khi Tehran cảnh báo các hành động quân sự sẽ làm suy yếu nghiêm trọng các nỗ lực ngoại giao nhằm kiểm soát phổ biến vũ khí hạt nhân.