Ṭa án tối cao London vừa ra phán quyết cho phép hăng cho thuê máy bay lớn nhất thế giới AerCap được nhận hơn 1 tỷ USD tiền bảo hiểm cho các máy bay bị 'mắc kẹt' ở Nga kể từ sau khi chiến sự ở Ukraine nổ ra. Dù chưa đạt mức yêu cầu ban đầu, đây vẫn là một chiến thắng lớn trong vụ kiện bảo hiểm hàng không quy mô hàng tỷ USD.
Vụ kiện của AerCap cùng một số công ty cho thuê máy bay khác xoay quanh việc đ̣i bồi thường từ các hăng bảo hiểm sau khi gần 150 máy bay và động cơ do họ sở hữu bị giữ lại tại Nga. Sự việc bắt nguồn từ cuộc xung đột giữa Nga và Ukraine, dẫn đến việc Nga ban hành lệnh cấm xuất khẩu máy bay và thiết bị hàng không vào ngày 10/3/2022.
Ṭa án tối cao London phán quyết rằng lệnh cấm này là nguyên nhân trực tiếp gây thiệt hại cho các công ty cho thuê máy bay. Do đó, các hăng bảo hiểm phải chi trả theo điều khoản bảo hiểm “rủi ro chiến tranh”, chứ không phải là “mọi rủi ro” như tranh căi trước đó.
Theo thẩm phán Christopher Butcher, đây là hành động hoặc mệnh lệnh từ chính phủ Nga - yếu tố đủ để kích hoạt điều khoản rủi ro chiến tranh trong hợp đồng bảo hiểm.
Ṭa án Công lư Hoàng gia, thường được gọi là Ṭa án tối cao, ở London
AerCap sẽ nhận được bao nhiêu tiền bồi thường?
Theo công ty luật đại diện cho AerCap, tổng số tiền mà hăng này được bồi thường theo phán quyết là 1,035 tỷ USD. Ngoài ra, AerCap đă từng thu hồi hơn 1,3 tỷ USD từ các thỏa thuận riêng với các bên thuê máy bay và một công ty bảo hiểm của Nga trong giai đoạn từ tháng 8 đến tháng 12 năm 2023.
Như vậy, tính cả các khoản đă được thỏa thuận trước, AerCap hiện đă thu hồi gần 2,4 tỷ USD liên quan đến thiệt hại do máy bay bị giữ tại Nga. Tuy nhiên, con số này vẫn thấp hơn mức yêu cầu ban đầu là khoảng 2 tỷ USD chỉ riêng từ các hăng bảo hiểm.
Ngoài AerCap, c̣n có nhiều công ty cho thuê máy bay khác cùng nộp đơn kiện các hăng bảo hiểm, bao gồm: Dubai Aerospace Enterprise (DAE), Merx Aviation, KDAC Aviation Finance, Falcon và Genesis.
Các công ty này đă đệ đơn kiện hàng loạt hăng bảo hiểm lớn như AIG, Lloyd’s, Chubb và Swiss Re. Trong đó, KDAC đă giải quyết toàn bộ các yêu cầu của ḿnh ngay trong phiên ṭa, c̣n các công ty khác như AerCap và DAE đă đạt được những thỏa thuận riêng từng phần trong suốt quá tŕnh diễn ra vụ kiện.
Liệu các lệnh trừng phạt có ngăn được việc chi trả bảo hiểm?
Một điểm đáng chú ư trong phán quyết là ṭa án cho rằng các lệnh trừng phạt từ Mỹ và Liên minh châu Âu không ngăn cản các công ty bảo hiểm chi trả tiền bồi thường cho các hăng cho thuê máy bay. Đây là điều mà các hăng bảo hiểm từng sử dụng để biện minh cho việc từ chối thanh toán.
Thẩm phán Butcher khẳng định, dù các lệnh trừng phạt tồn tại, nhưng chúng không ngăn cản nghĩa vụ hợp đồng của các bên bảo hiểm đối với thiệt hại phát sinh từ hành động của chính phủ Nga.
Phán quyết lần này được coi là bước ngoặt trong một trong những vụ tranh chấp bảo hiểm lớn nhất từng được xét xử tại London. Nó tạo tiền lệ quan trọng cho các trường hợp bảo hiểm rủi ro chiến tranh, đặc biệt trong bối cảnh địa chính trị phức tạp và bất ổn toàn cầu gia tăng.
Các hăng bảo hiểm có thể phải xem xét lại các điều khoản hợp đồng và định mức rủi ro của ḿnh trong tương lai. Trong khi đó, các công ty cho thuê máy bay giờ đây có cơ sở vững chắc hơn để yêu cầu bồi thường trong những t́nh huống tương tự.