Đại mỹ nhân là tiểu thư sống trong biệt thự mặt tiền ở phố cổ Hà Nội tại khu nhà 36 - 38 phố Huế rất rộng, thực tế gia đ́nh tôi chỉ sống ở nhà số 36 với diện tích 136 m2, c̣n nhà số 38 với diện tích 600 m2 chỉ dùng làm sân chơi. Sau 1945 ba tôi cho làm sàn nhảy Paramount rất nổi tiếng. Nhờ được sinh ra trong một gia đ́nh có truyền thống nghệ thuật, lại sẵn điều kiện kinh tế khá giả nên ngay từ nhỏ, Ái Vân đă tiếp xúc với âm nhạc
Tiểu thư nhà giàu có, sống trong biệt thự mặt tiền phố cổ Hà Nội
Ái Vân sinh năm 1954 trong một gia đ́nh có truyền thống nghệ thuật ở phố Huế, Hà Nội. Mẹ cô là nghệ sĩ cải lương Ái Liên c̣n bố là ông Hà Quang Định, chủ hăng Việt Film (Hăng phim tư nhân đầu tiên tại Việt Nam).
Ái Vân thời trẻ
Gia đ́nh Ái Vân có gốc gác doanh nhân giàu có bậc nhất Hà Nội thời gian đầu thế kỷ, sở hữu biệt thự mặt tiền trung tâm phố cổ thủ đô. Nữ danh ca từng tiết lộ trong hồi kư rằng:
"Trước khi về hai nhà số 36 - 38 phố Huế, gia đ́nh tôi sống ở biệt thự phố Doren, nay là phố Nguyễn Bỉnh Khiêm, Hà Nội.
Khu nhà 36 - 38 phố Huế rất rộng, thực tế gia đ́nh tôi chỉ sống ở nhà số 36 với diện tích 136 m2, c̣n nhà số 38 với diện tích 600 m2 chỉ dùng làm sân chơi. Sau 1945 ba tôi cho làm sàn nhảy Paramount rất nổi tiếng.
Măi đến năm 1952, Gánh hát Ái Liên sau nhiều năm lưu diễn khắp Đông Dương về "định cư" ở Hà Nội, ba dùng mảnh đất 600 m2 của nhà 38 xây rạp Ái Liên".
Nhờ được sinh ra trong một gia đ́nh có truyền thống nghệ thuật, lại sẵn điều kiện kinh tế khá giả nên ngay từ nhỏ, Ái Vân đă tiếp xúc với âm nhạc. Cô từng kể lại rằng, mẹ cô là người Bắc, nhưng lại hát bằng giọng Nam, cả cải lương lẫn tân nhạc. V́ thế, Ái Vân sớm tiếp thu được những lối hát trữ t́nh của mẹ, để h́nh thành nên giọng hát ngọt ngào sau này.
Nhan sắc Ái Vân nổi bật ( Ngoài cùng hàng thứ hai, bên trái)
Bố Ái Vân tuy là một doanh nhân, nhưng lại rất đam mê âm nhạc và yêu thích giới nghệ sĩ nên hỗ trợ hết ḿnh cho con gái theo đuổi nghệ thuật, bỏ tiền cho con học nhạc. Từ nhỏ, cô đă đi ca hát và c̣n tham gia đóng phim.
Bởi vậy, khác với những ca sĩ cùng thời, Ái Vân c̣n nổi tiếng trên cả màn ảnh. Bộ phim Chị Nhung do cô thủ vai chính thành công rực rỡ, kéo theo tên tuổi nữ nghệ sĩ nổi danh khắp chốn, có độ phủ sóng và tầm ảnh hưởng cao tới khán giả.
Từ năm 1971, khi mới 17 tuổi, Ái Vân đă tham gia làm kịch ngắn cho đài truyền h́nh. Sau đó, cô vào Nam tham gia Đoàn ca múa Bông Sen. Nhờ giọng nói chuẩn chỉ, Ái Vân được kiêm thêm phát thanh viên đài phát thanh.
Tới năm 1976, Ái Vân ra học Nhạc viện Hà Nội và sau khi tốt nghiệp về công tác tại Nhà hát Nhạc nhẹ Việt Nam năm 1979.
Ái Vân thuộc lứa ca sĩ được đào tạo bài bản về thanh nhạc, lại có nền tảng nghệ thuật dân gian từ gia đ́nh nên hát rất hay, không những kỹ thuật mà c̣n truyền cảm. Cô sở hữu chất giọng light lirico soprano cao, sáng, bay cùng âm sắc vô cùng đặc biệt.
Nhờ đó, Ái Vân từ trẻ đă được đông đảo khán giả ái mộ. Cô chính là một trong những ca sĩ nhạc nhẹ đầu tiên của miền Bắc sau 1975 thành công vang dội, tiếng hát phủ khắp các đài phát thanh qua những ca khúc như Bài ca xây dựng, Triệu bông hồng…
Mỹ nhân vạn người mê, đạp xe quanh bờ Hồ cũng thành sự kiện
Điểm đặc biệt ở Ái Vân là cô không chỉ hát hay mà c̣n sở hữu nhan sắc mỹ nhân vạn người mê. Giọng hát cả ngoại h́nh của Ái Vân đạt sự tương đồng hiếm có, đẹp toàn vẹn. Nhờ đó, cô càng nổi danh và được đông đảo khán giả ái mộ.
Nhiều lớp thanh niên ngày ấy thường để h́nh Ái Vân trong áo để thi thoảng lại lôi ra ngắm. Rất nhiều người kể lại, khi đi bộ đội vẫn để h́nh Ái Vân trong ví.
Ái Vân nổi tiếng tới mức, bất kể cô xuất hiện ở đâu, làm ǵ cũng thành một sự kiện nên khán giả thường quen gọi Ái Vân là "sự kiện Ái Vân". Chẳng hạn, việc Ái Vân đạp xe quanh Hồ Hoàn Kiếm cũng là một sự kiện được mọi người chú ư.
Năm 1982, Ái Vân sang Đức tham gia Liên hoan Âm nhạc quốc tế Dresden và đoạt giải thưởng lớn. Đây là giải thưởng nhạc nhẹ đầu tiên của một ca sĩ Việt Nam trên đấu trường quốc tế. Sau đó, cô đi diễn nhiều nơi trên thế giới.
Nếu xem Ái Vân tŕnh diễn tại Liên hoan Âm nhạc quốc tế Dresden, có thể thấy rơ v́ sao cô lại đoạt giải. Ở Ái Vân lúc ấy là một giọng hát chín muồi về âm sắc lẫn kỹ thuật.
Chẳng hạn, ở phần tŕnh diễn Bài ca xây dựng, lúc đầu Ái Vân hát giọng ngực nhiều, hơi bạch thanh nhưng sau đó chuyển sang head voice vô cùng mượt mà, mixed voice vượt xa thế hệ ca sĩ ngày nay. Ái Vân chuyển giọng rất đẹp, head voice không bị lạc so với quăng thấp, hát thoải mái, dễ chịu. Để có lực hát như Ái Vân không hề dễ dàng. Câu hát "này em thân yêu ơi" rất khó với giọng nữ cao v́ nó nằm trên quăng cận cao, dùng chest voice không tới mà head voice lại thấp quá, nhưng Ái Vân vẫn hát mượt như nhung, sáng choang. Sau này không giọng nữ nào hát Bài ca xây dựng đạt như Ái Vân.
Sau năm 1990, Ái Vân sang nước ngoài định cư và cũng thành công vang dội tại hải ngoại. Cô vừa bước vào thử giọng và cất tiếng hát đă được giám đốc trung tâm băng nhạc đồng ư kư hợp đồng thu âm và ghi h́nh.
Không chỉ hát hay, Ái Vân c̣n diễn xuất rất tốt, lại múa đẹp nên đảm nhiệm được những màn ca múa tạp kỹ phức tạp trên sân khấu.
Điều khiến Ái Vân khác biệt với các ca sĩ hải ngoại khác là cô chuyên trị ḍng nhạc dân ca Bắc Bộ, với âm hưởng quan họ, ca trù. Trên sân khấu Thúy Nga, cô hóa thân vào nhiều nhân vật như Thúy Kiều, Thị Mầu… Ngoài ra, Ái Vân cũng hát nhạc nhẹ rất hay. Ái Vân cũng chính là ca sĩ đầu tiên nâng đỡ Chí Tài trong những ngày đầu chuyển từ nhạc công sang diễn viên.