Khí phế thũng là bệnh ở phổi với triệu chứng khó thở đặc trưng. Đây là một trong hai dạng phổ biến nhất của bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính.
Cùng viêm phế quản mạn tính, khí phế thũng là dạng phổ biến nhất của bệnh COPD. Ảnh: Healthline.
Bệnh khí phế thũng là một trong hai dạng chính của bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD). COPD là nhóm bệnh phổi khiến người bệnh khó thở và trở nên tồi tệ hơn theo thời gian. Một loại COPD chính khác là viêm phế quản mạn tính.
Bệnh khí phế thũng ảnh hưởng đến các túi khí trong phổi. B́nh thường, các túi khí này có tính đàn hồi hoặc co giăn. Khi bạn hít vào, mỗi túi khí sẽ chứa đầy không khí, giống một quả bóng bay nhỏ. Khi bạn thở ra, các túi khí xẹp xuống và không khí thoát ra ngoài.
Trong bệnh khí phế thũng, các bức tường giữa nhiều túi khí trong phổi bị tổn thương. Điều này khiến các túi khí mất đi h́nh dạng và trở nên mềm nhũn. Tổn thương cũng có thể phá hủy các bức tường của túi khí, dẫn đến ít túi khí nhưng lớn hơn thay v́ nhiều túi khí nhỏ. Điều này khiến phổi khó di chuyển oxy vào và carbon dioxide ra khỏi cơ thể hơn.
Nguyên nhân
Theo Medline Plus, nguyên nhân gây ra khí phế thũng thường là tiếp xúc lâu dài với các chất gây kích ứng làm tổn thương phổi và đường hô hấp. Hút thuốc lá là nguyên nhân chính gây ra căn bệnh này.
Tiếp xúc với các chất kích thích hít phải khác có thể góp phần gây ra bệnh khí phế thũng bao gồm khói thuốc lá, ô nhiễm không khí và khói hoặc bụi hóa chất từ môi trường hoặc nơi làm việc. Trong một số trường hợp hiếm gặp, t́nh trạng di truyền gọi là thiếu hụt alpha-1 antitrypsin có thể đóng vai tṛ gây ra bệnh khí phế thũng.
Triệu chứng
Theo Thư viện Y khoa Quốc gia Mỹ (NIH), ở giai đoạn đầu, khí phế thũng có thể không gây ra triệu chứng hoặc chỉ có triệu chứng nhẹ. Khi bệnh bắt đầu nặng hơn, các triệu chứng sẽ tiến triển nghiêm trọng. Chúng có thể bao gồm:
Ho hoặc thở kḥ khè thường xuyên
Ho có nhiều đờm
Khó thở, đặc biệt là khi hoạt động thể chất
Tiếng huưt sáo hoặc tiếng rít khi bạn thở
Cảm giác tức ngực
Một số người bị khí phế thũng thường xuyên bị nhiễm trùng đường hô hấp như cảm lạnh và cúm. Trong những trường hợp nghiêm trọng, khí phế thũng có thể gây sụt cân, yếu cơ dưới và sưng ở mắt cá chân, bàn chân hoặc chân.
Ai có nguy cơ mắc bệnh khí phế thũng?
Các yếu tố nguy cơ gây bệnh khí phế thũng bao gồm:
- Hút thuốc: Đây là yếu tố nguy cơ chính. Có tới 75% số người mắc bệnh khí phế thũng hút thuốc hoặc đă từng hút thuốc.
- Tiếp xúc lâu dài với các chất gây kích ứng phổi khác: Khói thuốc lá, ô nhiễm không khí, khói và bụi hóa chất từ môi trường hoặc nơi làm việc.
- Tuổi tác: Hầu hết người mắc bệnh khí phế thũng đều ít nhất 40 tuổi khi các triệu chứng bắt đầu xuất hiện.
- Di truyền: Bao gồm t́nh trạng thiếu hụt alpha-1 antitrypsin, đây là một dạng di truyền. Ngoài ra, những người hút thuốc bị khí phế thũng có nhiều khả năng mắc bệnh này hơn nếu có tiền sử gia đ́nh mắc COPD.
VietBF@ sưu tập