Đây là vật dụng quen thuộc, nhiều người Việt sử dụng mỗi ngày. Tuy nhiên, nó có thể giải phóng ra hàng ngh́n hạt vi nhựa.
Chảo chống dính là vật dụng nấu ăn không mấy xa lạ với người Việt. Chảo chống dính tiện lợi cho việc chiên rán đồ ăn nên được ưa chuộng hơn các loại chảo khác.
Chảo chống dính bản chất là chảo được làm từ các chất liệu như nhôm, hợp kim nhôm, inox... và bề mặt chảo được phủ 1 lớp chất chống bám dính để giúp thực phẩm không bị dính vào bề mặt chảo.
Tuy nhiên, một nghiên cứu được công bố vào năm 2022 cho thấy, chỉ một vết xước nhỏ trong ḷng chảo chống dính có thể giải phóng ra hàng ngh́n hạt vi nhựa và gây hại cho sức khỏe.
Các nhà khoa học từ Đại học Newcastle và Đại học Flinders, Australia đă tiến hành thử nghiệm bằng cách sử dụng dụng cụ nấu nướng bằng inox và gỗ tác động lên bề mặt của những chiếc chảo chống dính mới và chảo đă dùng hai năm, để đo lường mức độ hạt nhựa có khả năng phát tán trong quá tŕnh nấu ăn.
Vết xước trên chảo chống dính có thể giải phóng ra vi nhựa. (Ảnh minh hoạ)
Kết quả công bố trên tạp chí The Total Environment cho thấy, chỉ một vết xước nhỏ trên chảo chống dính có thể giải phóng ra khoảng 9.100 hạt vi nhựa trong quá tŕnh nấu ăn. Nếu lớp chống dính bị hỏng với kích thước từ vài milimet trở lên, chúng sẽ giải phóng 2,3 triệu hạt vi nhựa, nhựa nano và có khả năng xâm nhập vào thực phẩm.
Phân tích của chuyên gia
PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh, chuyên gia công nghệ thực phẩm cho biết, hiện nay do sự tiện lợi nên đồ nhựa được sử dụng ở khắp nơi. Chính v́ vậy, vi nhựa được t́m thấy trong cả không khí, đồ ăn, thức uống… Tuy nhiên, vi nhựa là một vấn đề mới, thế giới vẫn đang trong quá tŕnh nghiên cứu thêm. Hiện các nghiên cứu vẫn chưa đủ mạnh để thấy rơ những tác hại của vi nhựa lên sức khoẻ con người.
Các nhà nghiên cứu đang phát triển các phương pháp để phát hiện và phân tích hạt vi nhựa, nhưng vẫn c̣n nhiều thách thức như thiếu tiêu chuẩn hóa và nguy cơ ô nhiễm. Sự hợp tác giữa các nhà khoa học trong các lĩnh vực khác nhau là rất quan trọng để phát triển các phương pháp tiếp cận thông minh hơn và thu thập bằng chứng nhanh chóng về vi nhựa.
PGS Thịnh cho biết, việc 1 vết xước của chảo chống dính phóng ra hàng ngh́n vi nhựa là có thể xảy ra. Tuy nhiên, sau đó vi nhựa cũng sẽ bị phân tán. Do đó, mọi người vẫn có thể tiếp tục sử dụng chảo chống dính bị xước.
Ngoài ra, theo chuyên gia Thịnh, hiện nay các nhà khoa học vẫn chưa xác định được mức độ gây hại của hạt vi nhựa nên vẫn chưa có khuyến cáo chính thức nào từ các tổ chức y tế về việc sử dụng chảo chống dính.
“Không cần phải quá hoảng hốt khi nhắc tới vi nhựa”, PGS Thịnh chia sẻ.
Chất chống dính có nguy hại?
Theo các chuyên gia, chất chống dính thường được sử dụng là Teflon (politetra floetylen - viết tắt là PTFE).
Nhiều người cho rằng khi chất chống dính khi bong ra, ngoài hạt vi nhựa th́ chúng c̣n có thể giải phóng ra các chất khác ảnh hưởng tới sức khoẻ. PGS Thịnh cho rằng, điều này chỉ đúng ở một khía cạnh nào đó, để chất chống dính ảnh hưởng tới sức khoẻ là rất khó. V́ các chất này không bị biến chất dưới tác dụng của axit đậm đặc, nước cường thủy và cả dung dịch kiềm đun sôi.
Teflon là chất hữu cơ bền nhất, chỉ phân hủy ở nhiệt độ cao trên 300 - 400 độ C trong khi nhiệt độ nấu ăn thông thường không vượt quá 250 độ C.
Về bản chất, Teflon là chất bôi trơn, không phản ứng nhiều với cơ thể con người, khó hấp thụ, kể cả vào cơ thể con người cũng sẽ tự bị đào thải.
“Chất Teflon không đáng ngại v́ cả thế giới vẫn đang dùng. Chảo chống dính thường dùng để chiên rán và phải có chất béo. Khi phủ chất béo trên mặt chảo, đây sẽ là chất bảo vệ chống lại quá tŕnh hoen rỉ của kim loại. Do đó, khi dùng chất béo cũng sẽ giúp cho chất chống dính được bền hơn”, PGS Thịnh nói.
VietBF@ Sưu tập