Trong các điều khoản quy định về quyền và nghĩa vụ của người sử dụng đất, Dự thảo Luật đất đai (sửa đổi) chỉ quy định rất ngắn gọn về quyền được bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất. Tuy nhiên, nếu quyền này được công nhận th́ rất “nguy hiểm”. Đây là một trong những nhận định của Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội Phan Trung Lư tại phiên họp của Ủy ban Thường vụ Quốc hội thảo luận về Dự thảo Luật diễn ra vào hôm qua.
|
Ảnh chỉ mang tính minh họa |
Thu hồi đất nông nghiệp của người không có nhu cầu sử dụng
Liên quan đến thời hạn giao đất nông nghiệp cho hộ gia đ́nh, cá nhân trực tiếp sản xuất nông nghiệp sử dụng, bên cạnh một số kiến nghị giao đất nông nghiệp ổn định lâu dài hoặc kéo dài hơn so với quy định của Dự thảo Luật (50 năm) th́ có ư kiến đề nghị điều chỉnh lại đất nông nghiệp đă giao cho hộ gia đ́nh, cá nhân, đặc biệt là điều chỉnh lại đất nông nghiệp của những người đă thoát ly, người đă chết để giao cho các hộ gia đ́nh, cá nhân chưa được giao đất.
Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Nguyễn Văn Giàu phân tích, chủ trương tiếp tục giao đất nông nghiệp cho hộ gia đ́nh, cá nhân khi hết thời hạn và không chia lại đă được khẳng định nhất quán trong Luật Đất đai qua các thời kỳ. “Nếu đặt vấn đề điều chỉnh lại đất nông nghiệp đă giao khi hết thời hạn sẽ là một sự thay đổi lớn về chính sách, có thể gây xáo trộn khu vực nông thôn, tác động đến ổn định xă hội” – ông Giàu lo ngại.
Không những thế, việc chia lại ruộng đất sẽ xóa bỏ những thành quả đă thu được trong quá tŕnh thực hiện chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước về dồn điền, đổi thửa, quy hoạch lại đồng ruộng, thực hiện tích tụ, tập trung đất đai để sản xuất nông nghiệp hàng hóa cũng như tạo ra sự không b́nh đẳng giữa những người sử dụng đất. V́ vậy, ông Giàu đề nghị không quy định điều chỉnh lại đất nông nghiệp đă giao cho hộ gia đ́nh, cá nhân.
Tuy nhiên, Chủ nhiệm Văn pḥng Quốc hội Nguyễn Hạnh Phúc và Chủ tịch Hội đồng Dân tộc K’sor Phước lại đồng t́nh với đề xuất điều chỉnh lại đất nông nghiệp đă giao cho hộ gia đ́nh, cá nhân để giao cho các hộ gia đ́nh, cá nhân chưa được giao đất. Ông Phúc cho rằng, cần quy định thu hồi đất của những người không có nhu cầu sử dụng, nhất là những người thoát ly đă lâu, bởi “họ không trực tiếp sử dụng đất mà thường cho thuê”.
C̣n ông Phước lư giải, lâu nay chúng ta vẫn thực hiện khẩu hiệu “người cày có ruộng”, song điều đó không có nghĩa họ sẽ măi măi chỉ là “người cày” (có thể đi làm những công việc khác) nên cần tính tới việc điều chỉnh lại đất nông nghiệp để phát huy tốt nhất hiệu quả của đất đai.
Không thể “bỏ rơi” các dự án phát triển kinh tế - xă hội
Điều 163 Dự thảo Luật liệt kê một số quyền của người sử dụng đất, bao gồm các quyền chuyển đổi, chuyển nhượng, cho thuê, cho thuê lại, thừa kế, tặng cho quyền sử dụng đất; quyền thế chấp, góp vốn bằng quyền sử dụng đất th́ có cả quyền được bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất và không có hướng dẫn cụ thể nào.
Đánh giá về quy định trên, theo Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội Phan Trung Lư, quyền được bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất là không đúng v́ những trường hợp vi phạm pháp luật về đất đai trong quá tŕnh sử dụng th́ không thể được bồi thường. “Nếu quy định đây là một loại quyền, sẽ rất nguy hiểm” – ông Lư bày tỏ quan điểm. Ngoài ra, ông Lư cho rằng phải rà soát lại, làm rơ hơn quyền đại diện chủ sở hữu của Nhà nước để xác định được trong chế độ sở hữu toàn dân về đất đai th́ quyền của người dân có ǵ thêm không hay nằm trọn vẹn trong quyền đại diện chủ sở hữu.
Riêng về mục đích thu hồi đất, ông Lư cho rằng không thể thu hồi đất để thực hiện các dự án phát triển kinh tế, xă hội một cách chung chung, mà nên phân thành 2 loại: loại thứ nhất là v́ mục đích quốc pḥng, an ninh, lợi ích quốc gia, lợi ích công cộng, c̣n loại thứ hai là v́ mục đích thương mại, lợi nhuận, kinh doanh sản xuất.
Trong khi đó, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng nhận định rằng, các dự án phát triển kinh tế, xă hội cũng rất quan trọng, đ̣i hỏi phải được điều chỉnh trong Luật chứ không nên bỏ ra.
“Dự thảo Luật lần này không làm rơ mà đă bỏ đi quy định thu hồi đất để thực hiện các dự án phát triển kinh tế, xă hội cũng như chưa rơ các loại đất nào cần thu hồi v́ mục đích quốc pḥng, an ninh, lợi ích quốc gia, công cộng th́ sẽ không khả thi” – Chủ tịch Quốc hội phát biểu và yêu cầu: “Dự thảo Luật cần làm rơ được loại đất này làm dự án này, thuộc diện thu hồi; loại đất kia làm dự án kia th́ trưng thu, trưng mua. Hay loại nữa là Nhà nước không thu hồi, không trưng thu, trưng mua, mà do DN thỏa thuận với người dân”…
Hoàng Thư