Xa gia đ́nh 20 năm là ngần ấy ngày tháng bôn ba kiếm sống khắp châu Âu, với đầy nước mắt, sự cay đắng, tủi nhục, anh Nguyễn Anh Hùng mới có cơ hội trở về nước. Ngày về, tóc anh đă ngả màu, cha th́ ốm yếu, mẹ đă không c̣n nhận ra con nữa.
Canh bạc đổi đời" trả giá 20 năm
Anh Hùng ân hận bên người mẹ già đă mất trí nhớ
Trong ngôi nhà nhỏ đơn sơ nằm khép ḿnh trên phố Nguyễn Lương Bằng (TP. Hải Dương, tỉnh Hải Dương), người đàn ông mới hơn 40 tuổi, mái tóc đă ngả hoa râm vẫn đang thở dài chua xót v́ ḿnh đă đánh một "canh bạc" trắng tay và mất đi 20 năm cuộc đời.
Cách đây hơn 20 năm, anh Hùng sang Đông Đức (cũ) t́m kiếm hy vọng đổi đời. "Miền đất hứa" khi chưa đến, sao mà lung linh thế. Khi bức tường Berlin sụp đổ, anh Hùng không trốn sang Tây Đức như những người lao động khác mà quyết định về nước. Khi trở về, thấy đất nước c̣n nghèo, anh không biết làm nghề ǵ để có thu nhập. Chán cảnh nằm dài ở nhà, anh đành quay trở lại "miền đất hứa". Nhưng với những biến động chính trị phức tạp của Đông Âu lúc bấy giờ, chuyến đi của anh đầy nhọc nhằn, gian truân đến mức một người đă từng thông thạo tiếng Đức, biết về một số ngơ ngách của các nước Đông Âu như anh phải bất ngờ đến cay đắng.
Anh Hùng kể: "Tháng 7/1992, tôi quyết định gom góp tiền của người nhà và bạn bè rồi bay sang Tiệp Khắc (cũ) để vượt biên quay trở lại Đức. Thời kỳ đó, t́nh h́nh của quốc gia này vô cùng phức tạp. Bức tường Berlin được phá bỏ nhưng người Đức của hai miền vẫn chưa thực sự là một. Khi đặt chân lên Thủ đô Praha (thủ đô của nước cộng hoà Séc bây giờ), anh cùng hơn 20 người Việt khác bị giữ lại sân bay, không xuất cảnh được. Lúc đó, ba người lao động Việt Nam đă t́m cách trốn chạy trong đêm. Tuy nhiên, sáng hôm sau, cảnh sát sở tại lần theo dấu chân và bắt lại hai người, chỉ một người thoát được. Trong lúc căng thẳng ấy, đoàn lại xin mua vé máy bay, để bay sang thành phố Bratislava (thủ đô của nước cộng ḥa Slovakia hiện nay), mong t́m được cơ hội xuất cảnh. Thế nhưng, ở đây, chúng tôi cũng không thể tiếp tục cuộc hành tŕnh đến "miền đất hứa" được và phải nhận lệnh trục xuất về nước".
Trên đường trở về, đoàn của anh Hùng nghỉ lại Băng Cốc (Thái Lan), sau đó tiếp tục bay từ đó về Việt Nam. Tại đây, anh Hùng gặp một người đàn ông Canada gốc Việt. Người này nói với anh rằng, nếu trốn thoát sang được Canada, anh có thể yên tâm, không bị trục xuất. "Một lần nữa, cơ hội về "miền đất hứa" lại nhen nhóm trong tôi. Tôi bàn với người bạn cùng quê trốn vào khoang chứa đồ trong chuyến bay về Toronto (Canada). Sau khi hai chúng tôi trốn được qua các chặng kiểm soát an ninh, chúng tôi tưởng chừng sẽ nằm yên vị sang đến Canada, nhưng sau đó lại bị cảnh sát phát hiện" - anh Hùng nói. Thế là sau một tuần từ Nội Bài (Hà Nội, Việt Nam) ra đi, vào một đêm trăng sáng của tháng mưa ngâu, anh Hùng lại quay về gơ cửa nhà trước sự ngỡ ngàng của người thân. Chuyến đi không thành, mang theo sự tiếc nuối, hụt hẫng... của anh Hùng và người thân.
Ở nhà được năm tháng, anh Hùng lại khăn gói lên đường, tiếp tục hành tŕnh đi t́m giấc mộng đổi đời. Tháng 2/1993, anh bay sang Nga để t́m đường vượt biên quay trở lại Đức. Khi sang đến Matxcova (thủ đô của nước Nga), anh gặp lại người bạn tên Quyết. Quyết ngỏ ư mời anh ở Nga làm ăn. Nhưng thấy thu nhập ở Nga rất thấp, anh Hùng lại nuôi ư định t́m "thiên đường" mới. Sau ba tháng ở lại Nga, anh Hùng lâm vào cảnh không một xu dính túi, anh phải sống vật vờ như một cái xác không hồn.
Tháng 5/1993, anh "bắt sóng" được với một đường dây vượt biên sang Đức. Đó là h́nh thức vượt biên bằng thùng xe công-ten-nơ để trốn biên pḥng. Anh đang chuẩn bị cho chuyến đi th́ bỗng nghe tin xảy ra vụ việc hoang mang: 37 người vượt biên theo h́nh thức ngồi trong thùng xe tải bị chết ngạt. Thông tin ấy đăâ khiến anh sợ hăi, không dám vượt biên bằng h́nh thức này nữa. Đến cuối tháng 5/1993, anh mới t́m được một đường dây khác, đó là sang Đức bằng h́nh thức công vụ. Anh khoác lên ḿnh bộ comple và xách vali lịch sự như một người công vụ. Bằng h́nh thức cải trang này, anh đă vượt biên trót lọt vào nước Đức. Anh Hùng gọi những cuộc hành tŕnh t́m cơ hội đổi đời ở trời Tây ấy là một canh bạc. Trong canh bạc đó, anh Hùng đă phải trả cái giá bằng 20 năm cuộc đời.
"Đời tôi chỉ là con số 0 tṛn trĩnh"
Ngừng câu chuyện lại chốc lát, anh Hùng đi lấy cho chúng tôi xem những bức ảnh c̣n lưu lại kỷ niệm về những tháng ngày cơ cực kiếm sống bên châu Âu. Mỗi bức ảnh ở một miền xa lạ, dường như đều in đậm trong kư ức anh về những ngày tha hương đầy máu và nước mắt.
Đưa tôi xem một bức ảnh đă bị phủ màu ố lốm đốm, anh Hùng ngậm ngùi cho biết: "Đó là bức ảnh tôi chụp cách đây đă hơn 20 năm. Vào những năm đầu thập kỷ 90 của thế kỷ trước, để kiếm sống ở trời Tây, người lao động phải đánh đổi bằng cả máu và nước mắt. Tại Đức, tôi đă lặn lội ở khắp nơi, khi ở thành phố, lúc dạt về các huyện lẻ để buôn thuốc lá. Bán thuốc lá ở Đức bị coi là buôn lậu. Không những phải đối mặt với các cuộc truy quét của cảnh sát địa phương mà c̣n phải đối mặt với những cuộc "chiến ngầm" của dân trong nghề, ḥng giành giật thị trường. Thế lực ngầm này sẵn sàng chặn đường, giết người rồi ném xác vào rừng để cướp hàng".
Làm ăn bên Đức được gần ba năm, anh "dính" phải một cuộc ẩu đả, chém giết thanh trừng lẫn nhau của các phe nhóm buôn lậu, khiến anh phải nằm im bất động. Đó là quăng thời gian đói khổ, sống cầm hơi qua ngày. Nhận thấy không thể sống bằng nghề buôn lậu này, anh đă quyết định chuyển nghề khác. Năm 1997, anh cùng một nhóm buôn lậu thuốc lá trước đó, t́m cách vượt biên sang Ba Lan. Tại Ba Lan, anh hành nghề buôn bán quần áo trong sân vận động. Năm 2002, anh gặp phải kẻ xấu, lừa lấy hết tài sản, vốn liếng tích cóp từ bao năm. Chán cảnh đời lênh đênh trong vô định, anh lại muốn về Việt Nam, nhưng kẹt nỗi không có giấy tờ hợp pháp, vậy là anh vẫn phải sống chui lủi, luôn đề pḥng và chạy trốn lực lượng an ninh. Biệt danh "Hùng Ngẫn" của anh cũng có từ hồi đó.
Cuộc sống chui lủi của anh Hùng chỉ thực sự chấm dứt khi những người lao động ở nước ngoài được định cư hợp pháp tại Ba Lan. Đó là năm 2012, nhờ có chính sách làm giấy tờ nhân đạo của Chính phủ Ba Lan, anh Hùng đă có giấy tờ, công nhận được định cư tại nước này. Cầm tờ giấy trên tay, anh mừng rơi nước mắt. Lúc này, anh mới cảm nhận được cuộc sống đàng hoàng của một người sau bao năm sống chui lủi. Anh quyết định về thăm quê.
Kể đến đây, giọng anh Hùng nghẹn lại: "Nhanh thật, thấm thoắt thế mà đă 20 năm, tôi không ăn tết ở nhà. Cha già mái tóc đă bạc phơ, người mẹ c̣m cơi đă hoàn toàn mất trí nhớ, bà không c̣n nhận ra tôi nữa. Tôi cảm thấy ḿnh có lỗi với bố mẹ, phận làm con mà chưa làm tṛn nghĩa vụ. Có lẽ lần này tôi sẽ ở lại Việt Nam, không đi nữa". Anh Hùng ngao ngán tâm sự: "20 năm lăn lội ở xứ người, giờ đây cuộc đời tôi vẫn chỉ là con số 0 trơn trĩnh, không sự nghiệp, không tiền bạc, không vợ con... Nếu như ngày đó, tôi không đi nước ngoài mà chịu khó tu chí làm ăn tại Việt Nam th́ có lẽ cuộc sống đă khấm khá hơn. Đằng này, tôi lại mạo hiểm, đánh đổi cả tuổi trẻ của ḿnh bằng những chuyến đi thất bại".
Khi được hỏi dự định của ḿnh trong tương lai, anh Hùng nh́n ra bên ngoài khoảng không, đôi mắt đăm chiêu trong vô định, tiếng thở dài khe khẽ: "Tôi cũng muốn có một gia đ́nh nhỏ để làm lại từ đầu, nhưng nh́n lại, tuổi giờ đă xế chiều. Thôi th́ đến đâu hay đến đó vậy!"…
Không ở đâu bằng quê hương ḿnh (?)
Ngồi nói chuyện với anh Hùng mới thấy những cảnh đời vượt biên t́m "miền đất hứa" thấm đẫm những cơ cực, tủi nhục như thế nào. Cuộc sống mưu sinh ở đâu vốn cũng vất vả, nhưng ở phía bên kia chân trời c̣n nghiệt ngă hơn rất nhiều. V́ thế, nếu có điều kiện lập nghiệp ngay trên quê hương ḿnh, theo anh Hùng, vẫn là lư tưởng nhất.
Nguồn: Thế Hoàng/Nguoiduatin