Theo như kết quả cuối cùng có lẽ vẫn chưa thể hé lộ trong những tháng tới, khi giới quan sát cho rằng, nếu Ukraine tiếp tục chịu tổn thất nặng nề như hiện nay trong khi tiếp tục tấn công th́ nước này sẽ không c̣n khả năng cầm cự trước quân đội Nga. Trong khi chính Tông thống Ukraine Volodymyr Zelensky thể hiện sự thất vọng trước nhịp độ tiến công "chậm hơn dự kiến" th́ các nhà phân tích quân sự thận trọng cho rằng c̣n quá sớm để khẳng định chiến dịch này thành công hay thất bại.
T́nh thế cam go của Ukraine
Cuộc phản công mùa hè của Ukraine gần kết thúc tháng thứ hai nhưng không đạt được thành quả đáng kể nào về lănh thổ. Trong khi chính Tông thống Ukraine Volodymyr Zelensky thể hiện sự thất vọng trước nhịp độ tiến công "chậm hơn dự kiến" th́ các nhà phân tích quân sự thận trọng cho rằng c̣n quá sớm để khẳng định chiến dịch này thành công hay thất bại. Kết quả cuối cùng có lẽ vẫn chưa thể hé lộ trong những tháng tới.
Hệ thống pháo phản lực HIMARS ở Donetsk. Ảnh: Getty
"Chúng tôi chủ yếu vẫn trong giai đoạn thiết lập các điều kiện", ông Mykola Bielieskov, học giả nghiên cứu tại Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc gia của Ukraine nhận định với Newsweek.
Mặc dù Bộ Quốc pḥng Ukraine không công bố kế hoạch cụ thể nhưng hầu hết các dự đoán đều cho rằng mục tiêu của chiến dịch phản công mùa hè là chia cắt hành lang trên đất liền nối Nga với Bán đảo Crimea. Nếu Ukraine thành công giành lại thành phố Melitopol ở phía Nam hoặc thị trấn Berdyansk ở Biển Azov, Kiev có thể chia cắt tuyến liên lạc giữa Nga và Crimea.
Từ đây, các mục tiêu quân sự của Nga ở Crimea, trong đó có cầu Kerch có nguy cơ cao bị tấn công trước tên lửa HIMARS do Mỹ cung cấp và tên lửa tầm xa Storm Shadow mà Anh hỗ trợ Ukraine.
Tuy nhiên, trong cuộc phản công hiện nay, Ukraine vẫn chưa thể tạo ra mối đe dọa nghiêm trọng cho cả Melitopol và Berdyansk. Sau khi không thể vượt qua các băi ḿn của Nga bằng xe bọc thép phương Tây vào đầu tháng 6, các lực lượng của Ukraine đă chuyển sang chiến thuật làm tiêu hao lực lượng đối phương để t́m cách đạt được đột phá.
"Trong khoảng 6 tuần qua, chúng tôi đă cố gắng làm tiêu hao các hệ thống pháo, pḥng không và hệ thống tác chiến điện tử của Nga để có thể bắt đầu triển khai các đội h́nh cơ giới hóa trên quy mô lớn một cách an toàn", nhà phân tích Bielieskov nói.
"Tuy nhiên, có lẽ phải mất thêm 6 tuần nữa trước khi quyết định được đưa ra về việc liệu rủi ro bắt đầu triển khai các đội h́nh tấn công trên quy mô lớn có xứng đáng hay không".
Ông Bielieskov nhận định quyết định cuối cùng của Ukraine sẽ không phải là tiến công bằng mọi giá, mặc dù có thể khiến các nước phương Tây thất vọng khi họ đặt hy vọng vào một sự đảo chiều xứng đáng với sự đầu tư của ḿnh. Trên thực tế, các pḥng tuyến mà Nga thiết lập ở phía Nam Ukraine quá vững chắc và khó xuyên thủng với bất kỳ lực lượng tấn công nào. Hơn nữa, hiện Ukraine không có ưu thế trên không.
"Nếu nỗ lực của Ukraine sử dụng lực lượng và trang thiết bị trên quy mô lớn nhằm xuyên thủng pḥng tuyến Nga bị đẩy lùi và nếu không c̣n khả năng thực hiện các chiến dịch trong tương lai th́ chúng ta có thể nói rằng cuộc phản công này đă thất bại", chuyên gia này đánh giá.
Tiến công bằng mọi giá hay chờ đợi thời cơ?
Với các chiến lược gia quân sự Ukraine, t́nh h́nh hiện nay có thể khiến nước này rơi vào thế tiến thoái lưỡng nan. Các lực lượng của Nga đă thiết lập các vị trí pḥng thủ vững chắc dọc tiền tuyến chạy từ khu vực Kherson ở phía Nam tới khu vực Kharkiv ở phía Đông Bắc. Nga cũng duy tŕ lực lượng trong lănh thổ của ḿnh dọc biên giới phía Bắc với Ukraine.
Tại phía Tây, quân đội Nga thường xuyên xoay ṿng lực lượng qua Belarus như một phần của các cuộc tập trận nhưng phương Tây cho rằng động thái đó là để che đậy cho sự tăng cường lực lượng.
Trong khi đó, với mức độ tổn thất nặng nề như hiện nay, nếu Ukraine tiếp tục tấn công th́ nước này sẽ không c̣n khả năng cầm cự trước quân đội Nga.
"Nếu Ukraine tiến công quá nhanh và quá mạnh với mục tiêu giành lại lănh thổ, họ sẽ tiêu tốn rất nhiều nguồn lực mà trong bức tranh toàn cảnh và về lâu dài, điều đó sẽ làm giảm khả năng pḥng vệ của họ", chuyên gia George Barros thuộc Viện Nghiên cứu Chiến tranh cho hay.
"Nếu họ tiêu tốn quá nhiều trang thiết bị, tổn thất quá nhiều lực lượng và suy giảm nhuệ khí chiến đấu th́ thậm chí cả khi họ xoay xở để giành lại một phần lănh thổ th́ đó cũng không nhất thiết là chiến thắng", chuyên gia này b́nh luận.
Dù vậy, nếu giới chức Ukraine quá thận trọng và không thể gây ra tổn thất đáng kể cho quân đội Nga, th́ Kiev có nguy cơ rơi vào cuộc xung đột tiêu hao với lợi thế thuộc về Moscow.
"Ukraine không thể giành chiến thắng trong cuộc xung đột tiêu hao với Nga", chuyên gia Barros nhận định.
Bất chấp gần 100 tỷ USD hỗ trợ quân sự phương Tây đổ vào Ukraine kể từ khi xung đột nổ ra, Kiev vẫn không có đủ số lượng hệ thống pḥng không để bảo vệ các thành phố và lực lượng trên tiền tuyến, cũng như không có các phương tiện dọn ḿn cần thiết hay chiến đấu cơ để bảo vệ cho lực lượng tiến công hoặc đạn dẫn đường chính xác để tấn công các trung tâm hậu cần và bốt chỉ huy của Nga.
Tháng trước, các nước G7 đă ra tuyên bố chính thức đảm bảo sẽ xây dựng một "lực lượng bền vững có thể bảo vệ Ukraine hiện nay và ngăn chặn các hành vi gây hấn của Nga trong tương lai". Tuy nhiên, giới quan sát cho rằng nếu không có sự gia tăng đáng kể về hỗ trợ quân sự, khó có thể tưởng tượng lực lượng trên đi vào hoạt động.
"Chừng nào các cuộc không kích của Nga c̣n nhắm vào các nhà máy của Ukraine th́ chúng tôi không thể tự sản xuất vũ khí của ḿnh. Chúng tôi cần đạt được đột phá nhưng trừ khi có lợi thế về lực lượng và thiết bị với tỷ lệ 3 - 1, nếu không th́ chúng tôi không thể đạt được mục tiêu”, chuyên gia về an ninh của Ukraine Anton Gerashchenko nói.