12/26/20
10 Things to Know About the Psychology of
Cults
By Psychology
Lược dịch: Nghĩa Bùi
(CULT dịch thoát nghĩa là Cuồng)
Đặc điểm của Cuồng phái
Trong bài này, chữ ‘cult’ — dùng trong phạm trù tâm lư học, được dịch là ‘cuồng phái’ thay v́ ‘giáo phái’ để tránh lẫn lộn với tôn giáo. Ví dụ: Ki-tô Giáo tách ra thành nhiều giáo phái như Anh Giáo, Tin Lành v.v.
Chữ ‘tà phái’ cũng không hẳn đúng, v́ không phải ‘cult’ nào cũng có mục đích gian tà mặc dù tác động tâm lư lên thành viên thường là xấu nhiều hơn tốt. Có những ‘cult’ rất nhỏ, chỉ vài chục người và chẳng làm hại ǵ đến ai.
Cuồng phái có đủ loại, nảy sinh từ nhiều yếu tố khác nhau như chủng tộc, kinh tế, chính trị, tín ngưỡng v.v. Chỉ riêng nước Mỹ đă có mấy chục ngàn cuồng phái lớn nhỏ. Các nhà khoa học chuyên nghiên cứu về hiện tượng ‘cult’ đúc kết được một số đặc điểm về cuồng phái như sau:
1. Cuồng phái hấp dẫn v́ nó cho người ta cảm giác yên ổn. Người lănh đạo thường đưa ra những hứa hẹn tuy xa rời thực tế nhưng rất bùi tai.
2. Cuồng phái đáp ứng nhu cầu t́m sự thật tuyệt đối của con người. Kẻ cầm đầu thường là người có khả năng giải thích mọi chuyện một cách giản dị: cái ǵ không trắng là đen, ai không theo ta là kẻ thù ta, v.v.
3. Những người thiếu tự tin hay không tự đánh giá ḿnh cao (low self-esteem) dễ bị dụ dỗ vào cuồng phái hơn, bất luận họ thuộc thành phần hay giai cấp nào trong xă hội. Gia nhập cuồng phái giúp họ cảm thấy được bảo vệ và chấp nhận.
4. Thành viên mới luôn được chào đón nồng nhiệt. Họ được khen ngợi, tâng bốc, thậm chí tin rằng ḿnh được thương yêu và nâng đỡ hết ḷng.
5. Phụ nữ tham gia nhiều hơn đàn ông. Nghiên cứu cho thấy phụ nữ chiếm khoảng 70% thành viên các cuồng phái trên thế giới. Không ai biết chắc nguyên do, tuy có nhiều giả thuyết.
6. Nhiều người chối bỏ tôn giáo chính thống nhưng lại bị lôi cuốn vào các giáo phái tà đạo. Đa số thành phần này là những người trẻ lớn lên trong môi trường được bảo bọc quá kỹ.
7. Thành viên được tiêm vào đầu ư nghĩ họ đặc biệt hơn, khôn ngoan hơn, thượng đẳng hơn những người bên ngoài. Đây là điều khiến nhiều người cuồng không muốn rời bỏ nhóm.
8. Người cầm đầu các cuồng phái thường nắm vững kỹ thuật sai khiến và điều khiển thành viên qua những h́nh thức như: làm nhục họ trước người khác, bắt họ tự kiểm điểm, tẩy năo và nhồi sọ, gây lo sợ và hoang tưởng (paranoia).
9. Thành viên thường không biết ḿnh đang tham gia một nhóm người cuồng. Nhiều người tưởng chỉ có tôn giáo mới có các giáo phái cuồng tín, họ không hiểu rằng cuồng phái có thể là một nhóm xă hội, kinh doanh, chính trị...
10. Sau khi rời bỏ cuồng phái, nạn nhân thường bị ảnh hưởng tâm lư sâu đậm và dài lâu, với những triệu chứng như: dễ bực bội khó chịu, mất óc hài hước, hay bị hoang tưởng, không c̣n hứng thú về t́nh dục v.v.
Hiện tượng cuồng là một đề tài tâm lư vô cùng phức tạp, không thể tả xiết trong một bài viết ngắn. Hy vọng trong tương lai các nhà khoa học sẽ t́m hiểu sâu hơn về căn bệnh cuồng Trump đang càn quét xă hội đương đại.
Links:
https://www.onlinepsychology degree.info/what-to-know-about-the-psychology-of-cults/amp/