(USA Today) – Buổi tranh luận tổng thống 2020 đầu tiên gây bất ngờ v́ trật đường ray bởi những lời xúc phạm, cắt ngang, cả những lời nói láo, náo loạn hơn bao giờ hết, chưa từng có.
Các biện pháp giăn cách xă hội giữa Tổng thống Donald Trump và ứng cử viên Dân chủ Joe Biden có nghĩa, hai bục cách xa lẫn nhau, và không có cú bắt tay giữa hai đối thủ trước khi bắt đầu tranh luận.
Nhưng việc thiếu cái bắt tay c̣n xa với cách mà cuộc tranh luận ở Cleveland đă phá vỡ những quy ước b́nh thường về lịch sự. Vào tối thứ Ba, hai người đàn ông đặt nghi vấn về sự thông minh sáng suốt của người kia, Trump không ngừng ngắt lời Biden, và cựu Phó Tổng thống thường xuyên chế giễu những ư kiến của đương kim Tổng thống, gọi ông ta là “thằng hề.” Thậm chí có lúc, ứng cử viên Dân chủ bảo Trump, “Ông có thể ngậm miệng lại được không?”
Đó là những ǵ xảy ra tại buổi tranh luận tổng thống vào tối thứ Ba. Dưới đây là những điểm nổi bật.
“Proud Boys, sẵn sàng chờ đó” – Trump từ chối lên án da trắng thượng đẳng
Điều hợp chương tŕnh, kư giả Fox News Chris Wallace hỏi Trump liệu ông có sẵn sàng lên án những kẻ da trắng thượng đẳng, và các nhóm dân quân hay không, đồng thời kêu gọi họ từ bỏ tăng thêm bạo lực và biến động xă hội đang càn quét qua khắp đường phố những thành phố như Portland, Oregon, và Kenosha, tiểu bang Wisconsin.
“Tôi sẵn sàng làm việc đó, nhưng tôi sẽ nói, hầu hết những ǵ tôi nh́n thấy đều từ cánh tả, không phải từ cánh hữu,” ông Trump tuyên bố.
Rồi Tổng thống quay sang đề nghị Wallace nêu danh một nhóm cụ thể, và Biden chen vào, nhắc đến Proud Boys – một nhóm những người đàn ông, đặc biệt đàn ông da trắng – đang bị bao vây. Trung tâm Southern Poverty Law – tổ chức ủng hộ cấp tiến – liệt Proud Boys là tổ chức thù ghét.
“Proud Boys, lùi lại và chờ đó,” ông Trump kêu gọi. “Nhưng tôi sẽ cho ông hay, có ai đó phải làm ǵ về Antifa và cánh tả.” Tổng thống đổ lỗi cho tổ chức phát xít cánh tả cực đoan cho những bạo lực xảy ra tại các cuộc biểu t́nh.
Biden phản bác, chính Giám đốc FBI của ông tuyên bố, Antifa được xem là phong trào, hệ tư tưởng chứ không phải là một tổ chức.
Ngay lập tức, thái độ trả lời câu hỏi của ông Trump về da trắng thượng đẳng bị các tổ chức chống thù ghét lên án. Trong khi đó, các thành viên Proud Boys như nhà tổ chức Joe Biggs lên mạng lặp lại ư kiến của Tổng thống, “trên căn bản bảo chúng ta cứ đi gây thiệt hại.”
Ông Trump c̣n đổ lỗi trường học, quân đội đang huấn luyện những vấn đề nhạy cảm chủng tộc, “Họ dạy người ta ghét quốc gia chúng ta.”
“Ông có thể im lặng được không?”
Chủ đề đầu tiên là đề cử Tối cao Pháp viện, và ngay phút đầu đă trở nên căng thẳng khi ông Trump liên tục mất kiên nhẫn, ngắt lời, tranh nói với Biden, đến nỗi Wallace phải nhiều lần lên giọng nhắc nhở: “Tôi là người điều hợp chương tŕnh ở đây!” hay “Ông vui ḷng chờ tới lượt.” Trump thậm chí không để Chris đặt câu hỏi.
Khi ông Trump tiếp tục ngắt lời, chia trí đối thủ, cựu Phó Tổng thống mất b́nh tĩnh, quay sang vừa hỏi vừa lắc đầu, “Ông có thể ngậm miệng lại được không?!”
Điều này không mang tính tổng thống tí nào,” Biden chế giễu.
Trump thường xuyên ngắt lời Biden, thúc đẩy những tuyên bố vô căn cứ về thoả thuận thương mại của con trai cựu Phó Tổng thống Hunter Biden, và tố cáo ứng cử viên Dân chủ ưu chuộng những chính sách “cực tả.”
Biden tố cáo Tổng thống điều hành phản ứng đối phó với đại dịch yếu kém, lặp lại những chỉ trích hành vi của ông ta tại cuộc tranh cử. Biden thậm chí đi xa hơn, gọi Tổng thống là “thằng hề” và bảo ông ta “im lặng trong 1 phút.”
Những ǵ xảy ra vào tối thứ Ba đặt câu hỏi, liệu hai buổi tranh luận tiếp theo sẽ như vậy hay không?
Nghi vấn lẫn nhau về hiểu biết, trí tuệ
Trump “ngứa mắt” khi bị Biden đặt nghi vấn về trí tuệ. Khi tranh luận về ứng phó của Trump với đại dịch virus corona, Biden cho rằng, “nhiều người chết, và c̣n thêm nhiều người nữa sẽ chết trừ phi ông ta không ngoan hơn, nhanh hơn nữa.”
“Phải ông ta mới dùng chữ thông minh, trí tuệ không?” Trump hỏi. “Đừng dùng từ đó với tôi.”
“Ông bảo ông tốt nghiệp trường State Delaware mà không nhớ nổi tên trường. Ông tốt nghiệp chót lớp, hay gần như chót lớp. V́ vậy, đừng dùng chữ trí tuệ với tôi, đừng bao giờ dùng từ đó,” Tổng thống tuyên bố.
“Ôi trời, cho tôi nghỉ chút xíu coi,” Biden ngắt lời.
“Bởi v́ ông biết điều đó, không có ǵ trí tuệ về ông cả,” Trump tiếp tục.
Gia đ́nh không giới hạn
Trong suốt buổi tranh luận, Trump thường xuyên t́m cách tấn công Biden về con trai Hunter Biden của cựu Phó Tổng thống.
Khoảng phút thứ 45 khi sai bên tranh luận về thương mại, Biden chỉ trích thoả thuận thương mại của Trump với Trung Quốc, cho rằng, Tổng thống thực sự chỉ “làm rất ít.”
Nhưng Trump lại biến tranh luận này vào Hunter Biden Tổng thống tuyên bố, Thị trưởng Moscow đưa cho Hunter Biden $3,5 triệu Mỹ kim, mặc dầu PolitiFact kiểm tra thấy tuyên bố này vô căn cứ. “Anh ta làm ǵ mà đáng được như vậy,” Trump hỏi.
Joe Biden gọi cáo buộc của Trump “hoàn toàn làm ông ta mất uy tín.”
“Con trai tôi không làm ǵ sai trái,” Biden đáp. Cựu Phó Tổng thống nói thêm, nếu Tổng thống muốn nói về gia đ́nh và đạo đức th́ họ có thể nói về gia đ́nh ông Trump “suốt đêm.” Tổng thống ngắt lời, bảo rằng, gia đ́nh ông ta “mất của cải v́ đến hỗ trợ chính quyền của ông ta.”
Biden t́m cách chuyển tranh luận khỏi vấn đề cá nhân, bảo rằng, chiến dịch tranh cử không phải về gia đ́nh ứng cử viên mà về gia đ́nh đồng bào Mỹ, “Quư vị thấy đó, ông ta không quan tâm đến ai khác, không quan tâm đến những ǵ quư vị cần.”
Nhưng đó không phải là lần duy nhất Trump nhắc đến Hunter Biden.
Khi Biden nói về người con trai quá cố Beau Biden và sự phục vụ của anh ở chiến trường Iraq, Trump một lần nữa quay sang Hunter Biden, tố cáo con trai ứng cử viên Dân chủ “bị tống khỏi quân ngũ,” và “bị trục xuất khỏi quân đội.” Hunter Biden bị cho giải ngũ khỏi quân trừ bị Hải quân sau kết quả xét nghiệm ma túy dương tính.
Hunter Biden không giấu giếm việc ḿnh nghiện rượu và ma tuư trước đây. Joe Biden vào tối thứ Ba bảo ông hănh diện v́ con trai dám đối diện sự nghiện ngập của ḿnh. “Con trai tôi, cũng giống như nhiều người khác, giống như nhiều người quư vị biết ở nhà, có vấn đề nghiện ngập. Con trai ta vượt qua được,” Biden nói. “Nó sửa sai, nó cố gắng, và tôi hănh diện, tôi hănh diện về con trai tôi.”
Ai là người đáng tin cậy về vấn đề COVID 19?
Một trong những tranh căi hiếm hoi mà trong đó Biden và Trump không tranh nhau nói, khi điều hợp Chris Wallace hỏi cả hai ứng cử viên, tại sao cử tri lại tin họ hơn người kia trong giải quyết ứng phó đại dịch COVID 19.
Nước Mỹ vào thứ Ba có hơn 7,1 triệu người nhiễm virus corona, và số ca tử vong lên đến hơn 206.000 người.
Biden bắt đầu tấn công Trump là tổng thống không quan tâm, không có kế hoạch nào. Ông nhắc nhở khán giả bằng cách nào mà 40.000 người Mỹ nhiễm bệnh mỗi ngày, và bằng cách nào mà từ 750 người đến 1000 người chết v́ virus mỗi ngày. “Khi ông ta được thông báo những con số này, ông ta bảo: phải chấp nhận vậy thôi,” Biden nói. “Chấp nhận vậy thôi v́ ông ta chính là ông ta.”
Phó Tổng thống muốn ám chỉ đến Trump đă thừa nhận trong cuộc phỏng vấn với kư giả Bob Woodward hồi đầu năm rằng, COVID 19 gây chết người và lây lan nhiều hơn cúm thông thường. Trump cũng thừa nhận với Woodward rằng ông ta công khai giảm nhẹ nguy hiểm của virus v́ không muốn gây ra hoảng loạn.
Biden lưu ư, Hạ viện Dân chủ thông qua gói cứu trợ $2,2 ngh́n tỉ Mỹ kim, và chỉ trích Tổng thống không chịu hợp tác với họ để đạt được thoả thuận. “Ông nên chui ra khỏi hầm, ra khỏi hố cát ở sân đánh golf mà đến Pḥng Bầu dục, kéo cả Dân chủ và Cộng hoà lại, và tài trợ những ǵ cần phải làm để cứu mạng sống,” Biden nói.
Tổng thống bênh vực ứng phó của chính phủ ḿnh, bảo rằng ông đă hành động sớm khi cấm nhập cảnh từ Trung Quốc, nơi virus từ đó mà ra. “Nếu chúng tôi nghe ông th́ quốc gia sẽ mở rộng cửa,” ông Trump nói. “Chúng tôi làm rất tốt. Chỉ có điều duy nhất là tôi không làm tốt là v́ tin giả. Bất kể ông nói ǵ với họ th́ họ cũng cho ông xấu mà thôi.”
Trump bảo Biden không thể giải quyết được khủng hoảng, nhưng cựu Phó Tổng thống sử dụng khoảnh khắc đó, trực tiếp hỏi khán giả trước truyền h́nh về việc mất người thân, bao nhiêu người trong số họ buổi sáng nh́n thấy ghế trống trong bàn ăn, bao nhiêu người chỉ được cầm điện thoại vĩnh biệt người thân.
“Ông sẽ làm thiệt mạng nhiều người hơn nữa,” Trump ngắt lời Biden.
Trump bị chất vấn gay gắt về thuế
Kư giả Chris Wallace chất vấn Trump về tường tŕnh của New York Times, trong đó loan tin, Tổng thống chỉ trả $750 Mỹ kim thuế thu nhập vào năm 2016 và 2017 mỗi năm, và không đóng thuế trong 11 năm trước.
“Có đúng là ông trả $750 đô thuế thu nhập cho mỗi năm trong hai năm đó không,” Wallace nói.
“Tôi trả hàng triệu Mỹ kim thuế, hàng triệu Mỹ kim thuế thu nhập,” Trump đáp. “Ông ta cũng bảo không có ǵ sai khi sử dụng những điều khoản trong luật thuế để khấu trừ chi phí kinh doanh và t́m cách giảm thuế thu nhập cá nhân.”
“Cũng giống như những người khác, trừ khi họ ngu dốt, họ phải theo luật và đó là tất cả những ǵ như vậy,” ông Trump nói.
Wallace chất vấn Trump lần nữa về việc ông đă đóng bao nhiêu thuế vào năm 2016 và 2017, Tổng thống đáp, “hàng triệu Mỹ kim.”
Ông Biden ngắt lời, “Vậy th́ công khai hồ sơ thuế đi!”
“Ông sẽ được xem ngay khi hoàn tất (kiểm toán),” Trump đáp. Tổng thống cũng cho hay, ông lợi dụng luật thuế v́ là ông là nhà kinh doanh bất động sản. “Tôi không muốn trả thuế!” Trump tuyên bố.
Rồi Tổng thống chuyển sang đổ lỗi cho Biden về những quy định thuế bị ông ta lợi dụng mà lẽ ra Biden phải điều chỉnh khi ông c̣n làm Thượng nghị sĩ Mỹ.
“Quy định thuế đă đặt ông ta vào vị trí mà ông ta trả thuế thấp hơn cả một giáo viên bởi v́, ông ta nói ông ta khôn ngoan hơn v́ có thể lợi dụng luật thuế. Và ông ta lợi dụng luật thuế,” Biden đáp.
“Nhưng tại sao ông không làm ǵ trong 25 năm qua? Tại sao ông không làm ǵ trong 25 năm qua?” Trump đáp.
Hương Giang (Theo USA Today)