9/26/19
WASHINGTON (New York Times) — Tổng thống Donald Trump vào hôm thứ 5 chỉ trích, t́m cách làm mất uy tín của người tố giác ông, thậm chí đe doạ sẽ trừng phạt người này và những người cung cấp thông tin.
Photo by Doug Mills The New York Times
“Tôi muốn biết ai đă đưa thông tin cho người tố giác v́ điều này cũng giống như gián điệp vậy,” Trump tuyên bố trước nhân viên. “Quư vị biết ngày xưa chúng ta thường làm ǵ khi đối xử với gián điệp và phản quốc, phải không?” Trump nói. “Chúng ta thường giải quyết chuyện này ít nhiều khác biệt hơn bây giờ.”
Người tố giác Tổng thống Donald Trump t́m kiếm hỗ trợ tái tranh cử từ chính phủ ngoại quốc và Toà Bạch Ốc t́m cách che đậy là một nhân viên C.I.A, người từng làm việc ở Bạch Cung, theo ba nguồn tin biết danh tánh ông ta.
Người tố giác đă quay trở về C.I.A, các nguồn tin cho hay. Rất ít người biết về nhân vật này. Khiếu nại tố giác được công khai vào hôm thứ 5 cho thấy, tác giả là một nhà phân tích bài bản, rất rơ ràng, ông đi sâu vào chính sách của Mỹ đối với Âu châu, chứng minh sự am hiểu sâu sắc, tường tận chính trị Ukraine và một số kiến thức pháp lư.
Chuyên môn của người tố giác có vẻ thuyết phục được các nhà lập pháp tin tưởng, và làm suy giảm những cáo buộc rằng ông có thể đă hiểu sai ông Trump v́ không trực tiếp nghe cuộc điện đàm giữa ông Trump và đồng nhiệm Ukraine Volodymyr Zelensky hiện đang nằm trong tâm cơn băo chính trị về việc Tổng thống Mỹ pha trộn ngoại giao với lợi ích chính trị cá nhân.
Từ chối xác nhận liệu thân chủ có làm cho C.I.A hay không, luật sư đại diện người tố giác cho rằng, công khai thông tin về ông ấy sẽ rất nguy hiểm.
Cơ quan T́nh báo Trung ương chuyển các câu hỏi sang cho văn pḥng Tổng thanh tra Cộng đồng T́nh báo. Phát ngôn nhân văn pḥng Tạm quyền Giám đốc Cơ quan T́nh báo Quốc gia Joseph Maguire cho hay, bảo vệ người tố giác là vấn đề ưu tiên hàng đầu. “Chúng ta phải bảo vệ những người chứng minh ḷng can đảm, tường tŕnh những việc làm sai trái, dù trên chiến trường hay tại nơi làm việc,” Maguire tuyên bố trong phiên điều trần trước Uỷ ban T́nh báo Hạ viện vào sáng hôm nay. Ông cũng cho hay, bản thân không biết danh tánh của người này.
Dean Baquet – Tổng biên tập của New York Times cho hay, tờ báo không sai khi công bố thông tin về người tố giác. “Vai tṛ của người tố giác, sự đáng tin cậy và cơ quan ông ấy trong chính phủ, đặc biệt quan trọng để hiểu rằng, một trong những vấn đề quan trọng nhất mà quốc gia đang phải đối mặt, đó là, liệu đương kim Tổng thống Mỹ có lạm dụng quyền lực và Toà Bạch Ốc có che đậy hay không.”
Điệp viên, nhân viên và các nhà phân tích từ quân đội, t́nh báo và các cộng đồng thực thi công lực làm việc tại Toà Bạch Ốc theo thông lệ. Thông thường, họ làm việc trong Hội đồng An ninh Quốc gia hoặc giúp điều hành trao đổi thông tin diễn ra an toàn, chẳng hạn như các cuộc điện đàm giữa tổng thống và lănh đạo ngoại quốc.
Nhân viên C.I.A tố giác không làm việc trong toán thông tin quản trị các cuộc điện đàm với lănh đạo nước ngoài, theo nguồn tin biết rơ danh tánh. Người này biết về hành vi của ông Trump “trong quá tŕnh trao đổi công việc liên đới giữa các cơ quan với nhau,” theo đơn tố giác.
Các viên chức thường xuyên chia sẻ thông tin để cung cấp thông tin cho phân tích và công tác đề ra chính sách. Khiếu nại đưa ra khả năng, người tố giác có lẽ không được phân công làm việc ở Toà Bạch Ốc trong khi sự việc diễn ra hay khi ông hay biết về chúng.
Trong cuộc điện đàm với tổng thống Ukraine, Trump yêu cầu đồng nhiệm điều tra cáo buộc tham nhũng chống lại cựu Phó Tổng thống Joe Biden và con trai, và những vấn đề khác mà ông ta thấy có thể đem lại lợi ích chính trị.
Trump cũng thuyết phục Zelensky phối hợp với Tổng trưởng Tư pháp William Barr và luật sư tư của ḿnh là Rudy Giuliani. Tổng thống Ukraine đồng ư sẽ giúp Trump. Trong khi các công tố viên Ukraine theo đuổi cuộc điều ra vào một nhà tài phiệt có công ty mướn con trai Joe Biden là Hunter Biden th́ họ lại không cáo buộc việc làm sai trái với cựu Phó Tổng thống Mỹ.
Cuộc điện đàm với ông Zelensky ban đầu được nghĩ rằng chỉ là vấn đề thông lệ, khiếu nại cho hay, và Toà Bạch Ốc v́ vậy đă không hạn chế, có nghĩa rằng, một số viên chức được nghe và ghi chú.
Nhưng theo người tố giác, sau đó, Toà Bạch Ốc “đă can thiệp nhằm giấu kín tất cả các hồ sơ liên quan đến cuộc điện đàm,” đưa chúng vào hệ thống bảo mật cao dành cho việc bàn luận những hành động bí mật. Một viên chức Toà Bạch Ốc gọi việc này lạm quyền v́ biên bản cuộc điện đàm không chứa thông tin mật.
Ghi chép và biên bản “thô” các cuộc điện đàm của Toà Bạch Ốc thông thường được lưu trữ trong một hệ thống điện toán cho phép các viên chức cao cấp từ các bộ và các cơ quan khác truy cập, trong việc phối hợp chính sách. Một số đồng nghiệp Toà Bạch Ốc chia sẻ với người tố giác rằng, họ quan ngại khi chứng kiến “Tổng thống lạm dụng quyền lực để phục vụ mục đích cá nhân.”
Khiếu nại vượt ra ngoài cuộc điện đàm. Trong thời gian làm việc tại Toà Bạch Ốc, người tố giác trở nên vô cùng lo lắng về việc ông tin ông Trump đă t́m cách gây áp lực cho chính phủ Ukraine thực hiện các cuộc điều tra có lợi chính trị cho ông ta như thế nào.
Sau cuộc điện đàm đó, nhiều viên chức đă cho người tố giác hay, tương lai các cuộc trao đổi giữa ông Trump và ông Zelensky sẽ phụ thuộc vào việc Ukraine có thực hiện các cuộc điều tra mà ông ta mong muốn hay không.
Đệ đơn khiếu nại lên văn pḥng Tổng thanh tra Cộng đồng T́nh báo, người tố giác nêu danh ít nhất hơn nửa chục viên chức chính phủ, trong đó có một vài người làm việc tại Toà Bạch Ốc có thể chứng minh khiếu nại. Tổng thanh tra đă thẩm vấn một số nhân chứng, và Michael Atkinson xác định khiếu nại đáng tin cậy, nên đă thông báo cho Quốc hội.
Hương Giang (Theo New York Times)