Tham vọng 5G, nhìn từ nước dẫn đầu Hàn Quốc

[Hanna]

Bốn năm trước, Hàn Quốc dẫn đầu thế giới trong cuộc đua triển khai mạng 5G. Điều này hứa hẹn tạo ra bước nhảy vọt về tốc độ kết nối và truyền dữ liệu, giúp thúc đẩy một loạt công nghệ mới như xe tự lái, thực tế ảo tăng cường và phẫu thuật từ xa. Nhưng cho đến nay, người dân hàn Quốc vẫn chưa chứng kiến những lợi ích đó.

Hiện nay, Hàn Quốc tự hào có tốc độ 5G nhanh nhất thế giới và độ phổ cập cao. Tính đến năm ngoái, tốc độ tải xuống trung bình của mạng 5G ở Hàn Quốc là 896 megabit (Mb)/giây. Tốc độ này gấp gần sáu lần tốc độ tải xuống 4G trung bình trên cả nước và cao hơn gấp đôi tốc độ 5G ở Các Tiểu vương quốc Arab thống nhất (UAE) và Mỹ, theo Hiệp hội các nhà khai thác viễn thông Hàn Quốc (KTOA).

Bất chấp những thành tựu đó, mạng 5G của Hàn Quốc vẫn chưa đạt được những tham vọng ban đầu. Khi triển khai dịch vụ mới vào tháng 4-2019, ba nhà mạng di động lớn của đất nước, SK Telecom, KT, và LG Uplus, đã quảng cáo rằng tốc độ 5G sẽ nhanh hơn tới 20 lần so với 4G. Tuy nhiên, cho đến nay, tốc độ đó chỉ có thể đạt được trên mạng cục bộ có phạm vi phủ sóng hạn chế.

Khi mạng 5G mới phủ sóng, nhiều người dùng ở Hàn Quốc đã không mấy ấn tượng trước những cải tiến nhỏ về tốc độ và tình trạng kết nối không ổn định. Kể từ đó, chất lượng và tốc độ của mạng 5G được cải thiện nhờ các công nghệ như “5G độc lập”, vận hành trên cơ sở hạ tầng riêng biệt, thay vì phụ thuộc một phần vào cơ sở hạ tầng mạng 4G. Tuy nhiên, tốc độ tăng trưởng thuê bao của dịch vụ 5G vẫn chậm hơn so với 4G và nhiều dịch vụ liên quan đến 5G từng được kỳ vọng rất nhiều vẫn chưa xuất hiện ở nước này.

Kỳ vọng quá mức

Trải nghiệm mạng 5G trên toàn quốc ở Hàn Quốc ngày càng cải thiện, giúp thúc đẩy nhu cầu sử dụng dữ liệu. Tuy nhiên, theo các nhà phân tích trong ngành và ngay cả một số nhà mạng của Hàn Quốc, những rào cản kỹ thuật và chi phí cao đã hạn chế khả năng cung cấp dịch vụ 5G tốc độ nhanh hơn trên quy mô rộng.

Một số khó khăn xuất phát từ tần số truyền sóng vô tuyến. Các nước trên thế giới kích hoạt mạng 5G của họ trên các dải tần khác nhau, hầu hết đều chọn dải tần thấp hoặc trung bình. Các công ty viễn thông lớn của Hàn Quốc đã phát triển mạng 5G công cộng trên băng tần trung bình 3,5 gigahertz (GHz).

Đồng thời, 5G cũng có thể được kích hoạt trên các dải tần số cao hỗ trợ băng tần “sóng milimet”, được quảng cáo có thể mang lại tốc độ tăng cao hơn nữa. Nhưng một nhược điểm đáng kể là sóng milimet không truyền tốt ở khoảng cách xa khi phải xuyên qua các chướng ngại vật như cây cối, tòa nhà. Do đó, để đẩy tốc độ của mạng 5G lên mức cao nhất trên quy mô lớn, các nhà mạng di động sẽ khó khăn hơn và tốn kém hơn.

Các công ty viễn thông Hàn Quốc đã chọn không sử dụng băng tần 28 GHz để hỗ trợ sóng milimet khi triển khai mạng 5G trên toàn quốc. Do vậy, các mẫu điện thoại thông minh mới nhất của Hàn Quốc cũng không được trang bị hệ thống ăng-ten hỗ trợ băng tần này.

Gần đây, SK Telecom, KT, và LG Uplus bị thu hồi giấy phép đối với băng tần 28 GHz sau khi họ không đáp ứng số lượng trạm cơ sở 5G bắt buộc sử dụng băng tần đó. Hiện chính phủ Hàn Quốc đang tìm cách cấp giấy phép 28 GHz cho các đơn vị phi viễn thông muốn sử dụng băng tần này cho các dịch vụ 5G ở những địa điểm mà họ cho là phù hợp.

Hồi tháng 5, Ủy ban Thương mại công bằng Hàn Quốc (FTC) đã phạt cả ba nhà mạng lớn nhất tổng cộng khoảng 24,8 triệu đô la. FTC cáo buộc họ sử dụng quảng cáo gây hiểu lầm, nhằm phóng đại tốc độ mạng 5G của họ khi mới ra mắt. FTC kết luận tốc độ 5G cao như hứa hẹn của họ không đạt được trong môi trường sử dụng hàng ngày.

Theo một báo cáo gần đây của hãng phân tích ngành viễn thông toàn cầu Opensignal, sự rút lui rõ ràng của các nhà mạng Hàn Quốc trong việc phát triển 5G sóng milimet khiến vị thế dẫn đầu 5G của nước này gặp rủi ro.

LG Uplus cho biết, các đặc tính của băng tần 28 GHz khiến việc triển khai ở quy mô lớn trở nên tốn kém và khó khăn về mặt công nghệ.

Điều này không có nghĩa là dải sóng milimet đã mất đi sức hấp dẫn về mặt thương mại. Theo nhà phân tích trong ngành, hiện nay, dải sóng này được sử dụng nhiều nơi trên thế giới, dù chỉ trong một số trường hợp, để kích hoạt 5G tốc độ cực nhanh ở một khu vực cố định, chẳng hạn như nhà thi đấu thể thao, sân bay hoặc nhà máy thông minh.

Các nhà khai thác viễn thông lớn ở Mỹ và Nhật Bản đang sử dụng các băng tần cao để kích hoạt mạng 5G của họ ở nhiều địa điểm khác nhau. Tuy nhiên, phạm vi phủ sóng 5G được cung cấp qua các băng tần này chỉ giới hạn ở các khu vực nhỏ.

Trong khi đó, tại Hàn Quốc, băng tần 28 GHz đang được sử dụng để hỗ trợ một số mạng 5G tư nhân phục vụ các nhu cầu cụ thể. Ví dụ, một mạng 5G tư nhân hỗ trợ robot tại một công ty công nghệ và một mạng khác hỗ trợ các công nghệ thực tế ảo tăng cường trong phẫu thuật. Giấy phép đặc biệt cho băng tần 28 GHz được cấp trong cả hai trường hợp. Băng tần này cũng đang được sử dụng cho mạng 5G bên trong các khu vực tàu điện ngầm của Seoul, một dự án do chính phủ chỉ đạo có sự tham gia của ba nhà mạng của Hàn Quốc. Nhưng vẫn chưa rõ mạng đó có tiếp tục hoạt động hay không do giấy phép 28 GHz của họ đã bị thu hồi.

Các ứng dụng trong mơ vẫn chưa xuất hiện

Khi mới bắt đầu ra mắt, mạng 5G được quảng cáo là công nghệ mở ra kỷ nguyên mới của thành phố thông minh, xe tự lái và cuộc gọi video 3 chiều (công nghệ hologram). Nhưng ngay cả ở Hàn Quốc, nơi tỷ lệ phổ cập 5G cao hơn những nơi khác, những dịch vụ mới này chưa được triển khai rộng rãi.

SK Telecom, công ty viễn thông lớn nhất Hàn Quốc, giải thích rằng, nhu cầu thị trường thấp, số lượng thiết bị hỗ trợ 5G còn hạn chế cũng như các rào cản pháp lý khiến các dịch vụ liên quan khó trở thành xu hướng phổ biến.

Julian Gorman, người đứng đầu khu vực châu Á-Thái Bình Dương của Hệ thống thông tin di động toàn cầu (GSMA), một hiệp hội thương mại của các nhà cung cấp dịch vụ di động, bình luận rằng, đó một phần là vấn đề “con gà và quả trứng”.

Các nhà phát triển thiết bị công nghệ thường ngần ngại đầu tư vào các sản phẩm mới vận hành dựa vào một công nghệ đang phát triển như 5G, đặc biệt là mạng 5G sử dụng sóng milimet trên dải tần cao. Ngược lại, các nhà cung cấp dịch vụ viễn thông nhận thấy tính khả thi kinh doanh yếu, nên không muốn đầu tư mạnh mẽ để phủ 5G sóng milimet trên diện rộng.

Việc thiếu các ứng dụng 5G nổi bật cũng dẫn đến một xu hướng lớn hơn: dịch vụ 5G khó bán hơn 4G.

Tại Hàn Quốc, số lượng thuê bao 5G vượt 30 triệu vào tháng 4 năm nay, khoảng 4 năm sau khi mạng này ra mắt. Nhưng với 4G, cột mốc tương tự đó đạt được sau khoảng 2 năm rưỡi, theo dữ liệu của Bộ Khoa học, Công nghệ truyền thông và thông tin Hàn Quốc

Đó cũng là một xu hướng chung trên toàn cầu. Theo hãng nghiên cứu thị trường Omdia, tính đến năm 2022, khoảng 32% điện thoại thông minh đang lưu hành trên toàn thế giới có hỗ trợ 5G. Tuy nhiên, chỉ 45% trong số đó được kích hoạt trên mạng 5G, giảm so với mức 55% một năm trước đó. Điều này phần nào cho thấy ngày càng có nhiều người nâng cấp lên điện thoại 5G mà không nhất thiết phải chọn gói thuê bao 5G. Ngoài ra, ở nhiều nơi, 5G vẫn chưa phủ sóng.

“Mọi người đơn giản là chưa sẵn sàng trả nhiều tiền hơn cho 5G, vì họ hoàn toàn hài lòng với 4G, đủ giúp họ thực hiện các nhu cầu như phát video trực tiếp (streaming). Nhiều người tự hỏi tại sao họ lại phải trả nhiều tiền hơn để làm điều tương tự?”, De Renesse, giám đốc của Omdia, nói.