DOC sẽ được thực thi đầy đủ

Là đồng chủ trì Hội nghị Bộ trưởng ngoại giao ASEAN - Trung Quốc, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng ngoại giao Việt Nam Phạm Gia Khiêm hoan nghênh Hội nghị thông qua DOC, nhấn mạnh tầm quan trọng của hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn hàng hải ở biển Đông và việc thực hiện đầy đủ Tuyên bố này.

Tại cuộc họp chiều qua tại Bali (Indonesia), ngoại trưởng các nước ASEAN và Trung Quốc chính thức thông qua Quy tắc hướng dẫn thực thi Tuyên bố về ứng xử của các bên tại biển Đông (DOC) sau 9 năm đàm phán.

Thành công từ sự đồng thuận

Theo hãng tin AFP, phát biểu sau khi hội nghị kết thúc, Trợ lý Ngoại trưởng, Trưởng SOM Trung Quốc Lưu Chấn Dân cho biết, trên cơ sở thống nhất nội dung đệ trình của các quan chức cấp cao hai bên tại cuộc họp quan chức cấp cao ASEAN - Trung Quốc hôm 20/7, ngoại trưởng các nước ASEAN và Trung Quốc đạt được sự nhất trí cao.

“Trung Quốc sẽ cùng ASEAN thực thi đầy đủ và toàn diện DOC và sẽ khởi động các hoạt động thực thi thông qua các dự án hợp tác”, ông Lưu Chấn Dân nhấn mạnh.

Ông Lưu cũng cho biết, cùng với việc thông qua DOC, các ngoại trưởng ASEAN và Trung Quốc bàn về quan hệ hợp tác giữa hai bên. Trung Quốc trở thành đối tác thương mại lớn nhất của ASEAN, trong khi ASEAN là đối tác thương mại lớn thứ 3 của Trung Quốc. Hai bên mong muốn hướng tới mục tiêu đạt 500 tỉ USD thương mại hai chiều vào năm 2015.

“Chúng tôi nhìn thấy một tương lai rộng mở và sáng lạn với các nước ASEAN. ASEAN đang trở nên hết sức quan trọng đối với Trung Quốc và Trung Quốc cũng đang trở nên rất quan trọng đối ASEAN”, ông Lưu phát biểu, “Trung Quốc quyết tâm đẩy mạnh quan hệ với các nước ASEAN”.

Cũng trong ngày hôm qua, tại Bali diễn ra Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN+3 (ASEAN, Trung Quốc, Hàn Quốc và Nhật Bản). Dù vấn đề biển Đông không được nhắc đến nhưng Hàn Quốc và Nhật Bản đều tuyên bố tăng cường hợp tác với ASEAN.

Cần nhiều nỗ lực hợp tác

Dẫn lời các chuyên gia, hãng tin Reuters bình luận, sự đồng thuận trên sẽ góp phần làm hạ nhiệt căng thẳng trong suốt mấy tháng gần đây. DOC có các hướng dẫn cụ thể, hiệu quả là điều ASEAN mong muốn.

Tuy nhiên, các chuyên gia cũng cho rằng, mục tiêu cuối cùng của ASEAN và Trung Quốc là tiến tới Bộ quy tắc về ứng xử của các bên trên biển Đông (COC), mang tính ràng buộc thì còn rất khó khăn và xa vời.

Ngay trước khi Trung Quốc - ASEAN đạt được đồng thuận về văn bản hướng dẫn thực thi DOC, Nhân dân nhật báo, cơ quan ngôn luận của Đảng Cộng sản Trung Quốc một lần nữa cho rằng “Mỹ nên đứng ngoài những căng thẳng do tranh chấp ở biển Đông gây ra”.

Như vậy, việc đạt được thỏa thuận về bản hướng dẫn thực thi DOC, dù chỉ ở mức tối thiểu, cũng được xem là một bước tiến quan trọng và Trung Quốc hiện không còn cách nào khác buộc phải đối thoại với ASEAN.

Theo Ngoại trưởng Philippines Albert del Rosario, đây chỉ là một thỏa thuận ở mức tối thiểu. Một trong những điểm bất đồng vẫn tồn tại là việc phân định khu vực tranh chấp chủ quyền giữa các nước liên quan.

Trả lời phỏng vấn báo Asahi (Nhật Bản), ông Rosario cho rằng, việc thông qua DOC “là một bước tiến, song nội dung chưa hoàn chỉnh và đối với Trung Quốc, thỏa thuận này chỉ nhằm mục đích duy trì hiện trạng. Trung Quốc vẫn không có đủ sự nhượng bộ cần thiết trong vấn đề chủ quyền ở biển Đông”.

Bên lề AMM-44, sáng qua, Phó Thủ tướng kiêm Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Phạm Gia Khiêm có cuộc hội đàm với Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Dương Khiết Trì. Hai bên cũng trao đổi một cách cởi mở và thẳng thắn quan điểm về một số vấn đề quốc tế và khu vực cùng quan tâm; hợp tác vì sự thành công của các hội nghị quan trọng đang diễn ra tại Bali và đảm bảo hòa bình, hợp tác, phát triển ở khu vực.

Trên tạp chí Khai Phóng (Hongkong) số tháng 7/2011, nhà bình luận chính trị nổi tiếng Trung Quốc Trần Phá Không cho rằng, trong vấn đề biển Đông, bản thân Trung Quốc không có lập trường rõ ràng, tiền hậu bất nhất, gây tổn hại nghiêm trọng tới uy tín quốc tế của Trung Quốc.

Hoàng Hà
(Baodatviet/tổng hợp)